Organizasyonlarda Davranış

Yanıt Açıklaması: Emery ve Trist organizasyonun dört çeşit çevresi olduğunu belirtmektedirler. Bunlar: Sakin ve rastlantısal, Sakin ve kümelenmiş, Çalkantılı/değişken, Tepkisel. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Parsons ve “AGIL” Modeli Kültürel değerlerin incelenmesinde ortaya atılan modellerden birisi Amerikalı sosyolog Talcot Parsons tarafından geliştirilmiştir Parsons, 1940-1960 yıllarda düşünceleri ile sosyoloji tarihinde önemli bir yeri olan bir kuramcıdır. Çalışmaları karmaşık bir yapıya sahiptir. Parsons’ a olan ilgi 1960’ lardan sonra azalmış ve sadece üniversitelerde sosyoloji tarihi derslerinde çalışmaları ve fikirleri incelenir hale gelmiştir (Parsons, 1937).

Yanıt Açıklaması: Gözlemlenebilen Kültür Öğeleri (Artifaktlar): Bu kültür öğeleri örgüt kültürünü açıklayan ve çalışanlar tarafından kolaylıkla görülebilen ve konuşulabilen öğelerdir. Bunlar aynı zamanda mevcut kültürü çalışanlara aktarırken de kullanılan öğelerdir.

Yanıt Açıklaması: Her üç seçenekte örgüt kültürünü oluşturan parçalar arasında yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Burns ve Stalker’ın araştırmaları sonucu ulaştıkları nokta; “Organizasyon yapısı ile organizasyonda yer alan süreçler, çevre koşullarına bağlı olan bir bağımlı değişken olarak ele alınırsa, “en iyi” organizasyon yapısına ulaşmak için izlenecek tek bir doğru yol söz konusu değildir” şeklinde olmuştur. Çevresel faktörlerin organizasyonu nasıl etkilediği araştırılmış ve farklı çevresel koşullara sahip, organizasyonlardan elde edilen bilgiler ışığında yönetim sistemleri iki temel grupta toplanmıştır. Birisi mekanik organizasyon yapısı, diğeri ise organik organizasyon yapısıdır.

Yanıt Açıklaması: Bir Amerikan şirketi olan “Whole Foods Market” bu değerleri kendi işletmesi için şu şekilde belirlemiştir: • Üretilen doğal ve organik ürünleri, en üst kalite ile müşterilere satmak. • Müşterileri tatmin etmek ve memnuniyet duygusunu geliştirmek. • Takım üyelerinin mutluluk ve en iyi olma duygularını desteklemek. • Zenginliği; kârı ve büyümeyi arttırarak sağlamak. • Yaşadığımız toplumu ve çevreyi gözetmek ve kollamak. • Üyelerimizin veya paydaşlarımızın sağlıklarını onlara sağlıklı yemek alışkanlığı ve eğitimi ile geliştirmek.

Yanıt Açıklaması: Böl ve yönet stratejisi çıkarlarını korumak veya daha fazla çıkar elde etmek amacıyla uygulanmakta oluşmuş veya oluşabilecek koalisyonları bozmak üzerine kuruludur. O¨rnek olarak sınırlı bütçeden kendi departmanına daha fazla pay alma umuduyla iki departman yöneticisi arasına nifak sokup çatışmalarını sağlamak verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Verilenlerden II, III, IV numaralı olanlar doğrudur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İş zenginleştirme, yapılan işin büyümesine imkân vererek, çalışanın planlama, yürütme ve değerlendirme ile ilgili faaliyetlerdeki düzeyini arttırmadır. Zenginleştirilen iş, çalışanın faaliyetin bütününe hâkim olmasını sağlamaktadır. İş zenginleştirmenin başarılı olabilmesi için bir takım şartlar söz konusudur: Zenginleştirilecek işin organizasyonun oldukça üst kademelerinde olması, İşi başarılı ifa etmesinin kendisini etrafına tanıtma olanağı sağlaması, İşin başarısı hakkında bilgi elde etmesi, İşini zaman zaman kontrol etme olanağı bulabilmesi, İşi ile ilgili yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olması ve kendine güvenmesi, İşinde ilerleme arzu ve hırsına sahip olması, Örgütçe uygulanan özendirme araçları ile kişisel arzularının uyuşum içinde olması, Tepe yönetiminin devamlı destek sağlaması, İş zenginleştirme için yapılacak harcamadan kaçınmaması gerekmektedir. Doğru cevap B'dir çünkü o ifadenin doğrusu "Zenginleştirilecek işin organizasyonun oldukça üst kademelerinde olması"dır.

Yanıt Açıklaması: Çatışmanın geleneksel sınıflamasında iki tür çatışmadan söz edilebilir: fikir çatışması, duygusal çatışma.  Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Ouchi Modeli Parsons’ ın bu genel modeline karşılık, bir kısım yazarlar belirgin bir grup şirket üzerinde çalışarak yeni bir model geliştirmeye çalışmışlardır. Bu konuda çalışan ilk araştırmacı Japon Profesör Wiliam G. Ouchi olmuştur. Z teorisinin mucidi olan bu araştırmacı örgüt kültürünü üç ayrı grup işletme üzerinde çalışarak analiz etmiştir. Bunlardan birinci grup tipik Amerika Birleşik Devletleri (ABD) şirketleridir, ikincisi tipik Japon şirketleri, üçüncüsü ise Z Tipi Amerikan şirketleridir. W. Ouchi teorisinin temelini oluşturan tipik bir Z şirketini tanımlarken, Japon işletme modelini oluşturan dört temel faktörün (güdüleme-kaliteverimlilik-işgücünün devamlılığı) büyük şirketlerin başarısında ana unsurları oluşturduğunu hep göz önünde bulundurmuştur (Ouchi, 1981).

Yanıt Açıklaması: Esnek çalışma uygulamaları organizasyonda iş dizaynı konusunda önem kazanmaya başlamıştır. İşdizaynında yer verilen belli başlı esnek çalışma uygulamaları; Esnek C¸alışma Saatleri Tele C¸alışma İş Paylaşımıdır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Seromoniler resmi biçimde düzenlenmiş olaylardır ve genelde örgüt üyelerinin önünde sergilenirler. Örneğin, örgütün kalite ödülü alması veya kârlılık oranlarını yükseltmesi veya yeni bir ürün ortaya çıkarması ile ilgili düzenlenen törenler bu tür seremonileri yansıtırlar (Colquitt, v.d., 2011: 560). Seremonilerin bir diğer anlamı belli bir mesajı iletmek veya belirgin bir amacı gerçekleştirmektir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İzleyenlerle ilgili etkenler : • Otoritercilik– izleyenlerin yönetime ne dereceye kadar boyun eğdikleri ve neyi nasıl yapacaklarının ne dereceye kadar kendilerine söylenmesini istediklerini ifade etmektedir (Lussier ve Achua, 2004: 149). • Kontrol odağı: izleyenlerin, hedefe ulaşma başarısının ne dereceye kadar kendilerinin kontrolünde olduğuna inandıkları veya hedefe ulaşmanın başkaları tarafından kontrol edilip edilmediğine olan inançlarını ifade etmektedir (Lussier ve Achua, 2004: 149). • Yetenek – çalışanların, hedeflere ulaşabilmekte ve görevlerini yerine getirebilmekte yeterliliklerinin derecesini ifade etmektedir (Lussier ve Achua, 2004: 149).

Yanıt Açıklaması: Batıda organizasyon yapıları, sanayileşme, kentleşme, feodal yapıların yıkılması, ulus devletlere geçiş, vb. pek çok radikal sosyal/siyasal hareketin neticesinde gelişip karmaşık hale gelmişlerdir. Bir organizasyonun yapısı; iş görevlerinin biçimsel olarak nasıl bölüneceğini, sınıflanacağını ve koordine edileceğini tanımlar. Organizasyonun yapısını tasarlarken, altı unsura dikkat etmek gerekmektedir. Bunlar; • İşte Uzmanlaşma, • Bölümlendirme, • Emir-komuta zinciri, • Merkezileşme ve âdemi merkezileşme ve • Biçimselleşmedir.

Yanıt Açıklaması: Soruda yer alan ifadeler, Machiavelli’nin ilkelerinden biri olan "Ya bağrına bas ya da yok et" stratejisine ilişkin Anthony Jay’in yorumudur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Zorlayıcı gücü sadece yöneticilerin astlarına karşı kullanabildiği bir güç olarak görmek doğru değildir. Birlikte çalışan iş arkadaşları da çalışma arkadaşlarına küsmek, onları dışlamak üzerinden bu tür bir gücü kullanabilmektedirler. Ayrıca, işçilerin iş yavaşlatma eylemleri ve greve gitmeleri, yöneticiler ve işverenler üzerinde işgörenlerin sahip olabildiği zorlayıcı güce örnek gösterilebilir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Farkındalık "Örgütlerde Etik Davranış Modeli içinde yer almayan bir faktörtür. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Örgütlerdeki tüm eylemler politik değildir. Kişilerin akılcı olmaktan çok politik olmayı tercih ettikleri belli alanlar vardır (Miles, 1980: 82-84): Kaynaklar: Kaynaklar ne kadar kritik, ne kadar kıt ise politik davranış da o kadar fazladır. Örneğin, petrol arama şirketleri… Ayrıca, yeni ve henüz çok fazla fark edilmemiş, dolayısıyla da talep edilmeyen kaynakları edinmeyle ilgili olarak da politika ortaya çıkabilmektedir. Kararlar: Muğlâk, üzerinde anlaşma olmayan ve belirsiz uzun vadeli stratejik kararlar, rutin kararlara göre kişileri politik olmaya daha fazla yönlendiren kararlardır. Örneğin, terfi kararları… Amaçlar: Amaçlar ne kadar muğlâk ve karmaşıksa orada o kadar çok politika vardır. Teknoloji ve dış çevre: Bir örgütte kullanılan teknoloji ne kadar karmaşıksa orada o kadar çok politika vardır. Dış çevrenin çalkantılı olması da kişileri politikaya daha fazla iten bir koşuldur. Örneğin, “Arap Baharı” olarak adlandırılan dönemde, ülke yönetimi çok çalkantılı bir hale gelmiş olan Libya, Mısır ve Suriye gibi ülkelerde faaliyet gösteren birtakım Türk şirketleri… Değişim: Yeniden örgütlenme veya planlı bir örgütsel değişim çabası, hatta dış güçlerin zoruyla yaşanan planlanmamış bir değişim, politik manevralar getirmektedir. Örneğin, örgütlerde politikanın, ilgili kişilerin yaşları gibi çeşitli koşullara göre değişebileceğini belirtmiştik.

Yanıt Açıklaması: Verilen tanım doğruluğa aittir. Doğruluk, bir kişinin davranışının kabul edilmiş değerlerle tutarlı olması anlamına gelir ve kişi dürüst, ahlaklı ve güvenilirdir. Dolayısıyla doğru cevap A seçeneğidir.