Perakendeciliğe Giriş

Yanıt Açıklaması: Bağımsız perakendeci kurumların sahipliği tek bir kişiye ait olabileceği gibi, bir ortaklık-anonim şirket şeklinde de kurulabilirler. Perakendeci kurumun büyüklüğü ya da küçüklüğü yani ölçek büyüklüğü bir kıstas değildir. Yani tüm işlevleri bir kişinin üstlendiği bakkal dükkânı gibi küçük bir perakende satış yeri de, şubeleri olmayan büyük bir süpermarket de bu tanıma dâhildir. Aslolan tek bir mağazaya sahip olma ve onu işletmedir. Özetle bu mağazaların sahipliği ne üreticiye ne tüketiciye aittir. Bakkal, kasap, kuru yemişçi, manav, tuhafiyeci vb. çoğu uzman perakendeci bu sınıflamada yer alır. Perakendeci kurumların da büyük bir kısmı bağımsız perakendecilerden oluşur. Ülkemizdeki çoğu bağımsız perakendeci mağaza, küçük ölçeklidir. Bu mağazalarda faaliyetler genellikle hem sahipliğini hem de yöneticiliğini üstlenen kişilerce yerine getirilir.  Bu tür kurumların düşük sermaye gereksinimi, görece basit yönetimi nedeniyle perakende pazarına girişleri–mağaza ya da dükkân açmaları- kolaydır ve bu nedenle de sayıları hayli yüksektir. Özellikle gıda perakendeciliğinde bağımsız kurumların ağırlığı hissedilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Franchising sisteminin temel özellikleri şunlardır: İmtiyazı veren ve alan olmak üzere iki taraf vardır. İki taraf arasındaki ilişki sözleşmeye dayalıdır. Sözleşmeler bir ürün, bir marka ya da hizmeti kapsayabilir. İmtiyaz sahibi tarafın, belli bir süre şartı ve sınırlamalarla ticari işlerini yürütmek üzere bu hakkıikinci bir tarafa devretmesi söz konusudur. İmtiyazı yani, marka veya sistemi kullanma hakkını alan taraf, karşılığında bir başlangıç bedeli öder (franchisee fee). Yine franchisee, yıllık ciro ve ka^rdan, anlaşmada belirlenen oranlarda yüzde olarak ödenen bedel olan “royalty” öder. Bazen de başlangıç bedeli ve gelir payına (royalty) ek olarak eğer donanım, makine, mobilya vb. destek de almışsa bunlar için kira ücreti, ka^rdan pay bazen de düzenli lisans ücreti ödemek durumunda olabilir.

Yanıt Açıklaması: Dünya genelinde dağılımda en büyük payı ABD’nin aldığı bunu ağırlıklı olarak Avrupa ülkelerinin izlediği söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Perakendecilikte uluslararasılaşmanın ne olduğu konusunda tam bir tanım birliği yoktur. Genellikle denizaşırı, uluslararası perakende işletmelerinin kurulmasıyla eş değer görülür. Uluslararası perakendecilik pazar genişletme stratejisinin bir parçası olarak ele alınır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Birleşmeleri ve satınalmaları gerekli kılan stratejik nedenler ise şöyle sıralanabilir (Cengiz, Gegez vd. 2007: 166): • Bölgesel ve politik bazda farklılaştırma yapmak, • Rakipleri satın alarak ve dolayısıyla pazar paylarını ele geçirerek kar marjlarını korumak ve artırmak, Kısalan ürün yaşam dönemleri ile daha kolay başa çıkabilmek, • Uluslararası rekabete ayak uydurabilmek, • Ticari sürtüşmelere karşı koyabilmek, • Hukuki baskı ve kontrolleri azaltabilmek, • İhtiyaç duyulan teknolojiye vb. ulaşabilmek, • U¨rün hatlarını genişletebilmek, • Pazarları genişletebilmek, • Dış pazarlara girişte sıfır noktasından başlamaktansa şirketleri ucuza satın alarak giriş yapmak, • Rekabeti azaltabilmek, • S¸ube ağını genişletebilmek, • Yönetsel ve teknik personele kolay ulaşabilmek. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Depo mağazalar, gıda ağırlıklı ürünlerin ucuz fiyatlarla, çok sınırlı hizmetle ve gösterişli olmayan bir ortamda satışa sunulduğu mağazalardır. 1400 m 2 veya üzerinde bir alana sahiptirler. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Aldi indirim mağazaları 10. sırada bulunmaktadır. Bkz. Tablo 6.1: En Büyük 250 Global Perakendecinin İlk 15’i

Yanıt Açıklaması: Yönetilen dikey pazarlama sisteminde, üretim ve dağıtım işlevlerinin koordinasyonu esastır. Bu koordinasyon ne ortak bir sahiplik ne de sözleşmeye dayalı olarak yerine getirilmektedir. Burada sistemin işleyişi taraflardan birinin büyüklük gücüne dayalıdır. Dağıtım kanalı üyelerinden baskın, güçlü olan bir ya da bir kaçı kanal liderliğini üstlenir. Tanınmış bir markanın üreticisi dağıtıcılardan güçlü bir destek ve ticari işbirliği elde edebilir.

Yanıt Açıklaması: Soruda anlatılan durumun geçti evre Başlangıç evresinden sonra gelir ve Çıkış 1 olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Hizmet perakendecilerini hizmetlerin özelliklerine dayanarak ürün perakendecilerinden ayırmak istediğimizde, başka bir deyişle hizmet perakendecilerinin ürün perakendecilerinden farklı ne özellikleri var diye baktığımızda dört temel özelliği görürüz. Bu özellikler; dokunulmazlık, eş zamanlı üretim ve tüketim, dayanıksızlık ve türdeş olmama şeklinde sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: Dünya genelinde dağılımda en büyük payı ABD'nin aldığı bunu ağırlıklı olarak Avrupa ülkelerinin izlediği söylenebilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yurt içi pazardaki müşteri profilinin işletmelerin uluslararası pazarlamaya açılmasında etkin bir unsur olduğu söylenemez.

Yanıt Açıklaması: Rönesans (1983-1989): Batı Avrupa’nın lider perakendecilerince Avrupa’da ve Amerika’da yatırımların canlandırılması. Keza Japon perakendecilerin Batı Avrupa ve Amerika pazarında önemli yaptırımlar yapması.

Yanıt Açıklaması: Zayıflıklar ise şunlardır: Kararlar merkezi olarak alındığı için esneklikleri sınırlıdır. Tüm şubelerde fiyattan ürün çeşidine, tutundurmadan mağaza yerine kadar tutarlılık sağlamak zordur. Yerel koşullara ve ihtiyaçlara uyum sorunu yaşayabilirler. Oysa yerel perakendecilerin pazara, o yerin yaşam biçimine uygun ürün ve hizmetler sunmaları avantajı vardır. Yatırım maliyetleri yüksektir. Nitelikli personel bulunması, seçimi, eğitimi vb. konularda sorunlar yaşanabilir. Büyük zincirlerde, şubeleri çok ve dağınık zincirlerde kontrol sorunu, iletişim sorunu yaşanabilir. Büyük zincirlerde bürokrasi yoğun olabilir, standartları korumak uğruna ağır prosedürler ve kurallar oluşturulabilir. Bu da çalışanların işlerindeki bağımsızlığını sınırlar, yaratıcılıklarınıbastırır.

Yanıt Açıklaması: Perakendecilerin Uluslararasılaşmasını Etkileyen İtici Faktörler; • Yerel pazarın doyuma ulaşması • Riski Yayma • Satın alma gücünün kaynaklarının birleştirilmesi • Ekonomik koşullar • Olgunluk Aşamasına Gelmiş Mağaza Formatı • Kamu politikası sınırlamaları • Güçlü rekabet • Demografik çevredeki değişmelerdir.

Yanıt Açıklaması: Perakendeciler hem gelişen hem de gelişmiş ülkelerde çeşitli kanallar aracılığıyla yeni pazarlara girmektedirler. Örneğin, bir perakendeci bir ülkede mağaza açmak yerine pazarı test etmek için online mağaza açabilir. Çoğu perakendeci farklı kanal seçeneklerini kullanır (mağaza, katalog, online, sosyal ağ, dijital sergi, mobil gibi). Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Deloitte’nin “Global Powers of 2012” adlı raporunda “2012 Yılının Global Perakandecilik Sektörü Trendleri” belli başlıklar altında sıralanmıştır. Rapora göre sektördeki eğilimler şöyle açıklanabilir: İç Pazardan Uzak Pazarlara Yönelme Çapraz Kanallar Akıllı Telefonlar Veriden Kişiselleştirmeye Mağazalar Ne Olacak?

Yanıt Açıklaması: Bir karma mağaza süpermarket ve genel ürün satışlarının bir ortamda birleştiği yani gıda ağırlıklı bir süpermarket ile gıda dışı ürünlerin satıldığı bir genel mağazanın birleşimi olarak görebileceğimiz bir mağaza türüdür. Sağlık bakım-ürünleri, mutfak aletleri, çiçekler vb. gıda dışı ürünler toplam satışların %40’ını oluşturmaktadır. Yaklaşık 3.000-9.000 m2 arasında, oldukça geniş bir alana sahiptirler. Bu da işletimde etkinlik ve maliyetlerde tasarruf sağlamaktadır. Tüketiciler bu mağazalarda her istediklerini, uygun fiyata bulabildiklerinden kent dışında kurulsalar dahi, buralara ulaşmaya hazırdırlar.

Yanıt Açıklaması: Depo ya da toptancı kulüpleri ve üyelik kulüpleri olarak da isimlendirilir. Bu tür mağazalardan alışveriş yapabilmek için, genellikle üyelik şartı aranmaktadır. Fiyat bilinci olan alıcılara hitap eden, sınırlı ürün çeşidini çok az müşteri hizmetiyle ve düşük fiyatlarla sunan işletmelerdir. Bu kulüplerin iki tür üyesi vardır. Bunlardan ilki küçük işletme sahipleri ve çalışanlarıdır. Toptan fiyatlarıyla ürünleri almak için yıllık üyelik ücreti öderler ve ürünleri, firmaları için ya da kişisel ihtiyaçları için kullanırlar. İkincisi nihai tüketicilerdir ve kişisel ya da ailesel ihtiyaçları için ürünleri satın alırlar. Genellikle kulüp satışlarının %60’ını küçük işletme sahipleri, %40’ını ise nihai tüketiciler gerçekleştirir. Bazı kulüpler nihai müşteriler için üyelik şartı aramayabilir. Ülkemizdeki Metro ve Tespo bu perakendecilere örnek gösterilebilir. Bu kulüpler 1970’li yıllarda faal olmaya başlamıştır. Geniş mağaza alanları (10.000 m2 ve üstünde) nedeniyle forkliftlerin geçebileceği geniş koridorlara, son derece sade bir yapıya sahiptirler. Taşıma, kredilendirme, tutundurma vb. girişimleri hemen hiç yoktur. Depo kulüplerinde; gıda dışı genel ürünler (küçük ev aletleri, beyaz eşya, mutfak gereçleri, oto gereçleri-lastik vb. bilgisayar, giysi vb.), gıda ürünleri, kişisel bakım ürünleri, şekerleme ile tütün ve alkol esaslı ürünler satılır. Satışların %35-60 arasındaki kısmı gıda dışı genel ürünlerden, %20-35 arasındaki kısmı gıda ürünlerinden, %15-30 arasındaki kısmı ise kişisel bakım, tütün ve alkol ürünleri vb. muhtelif ürünlerden oluşur.

Yanıt Açıklaması: Zincir mağazaların zayıf yönleri aşağıda verilmektedir. Kararlar merkezi olarak alındığı için esneklikleri sınırlıdır. Tüm şubelerde fiyattan ürün çeşidine tutundurmadan mağaza yerine kadar tutarlılık sağlamak zordur. Yerel koşullara ve ihtiyaçlara uyum sorunu yaşayabilirler. Oysa yerel perakendecilerin pazara, o yerin yaşam biçimine uygun ürün ve hizmetler sunmaları avantajı vardır. Yatırım maliyetleri yüksektir. Nitelikli personel bulunması, seçimi, eğitimi vb. konularda sorunlar yaşanabilir. Büyük zincirlerde, şubeleri çok ve dağınık zincirlerde kontrol sorunu, iletişim sorunu yaşanabilir. Büyük zincirlerde bürokrasi yoğun olabilir, standartları korumak uğruna ağır prosedürler ve kurallar oluşturulabilir. Bu da çalışanların işlerindeki bağımsızlığını sınırlar, yaratıcılıklarını bastırır.