Perakendeciliğe Giriş

Yanıt Açıklaması: Günümüzde çok sayıda perakendeci ulusal sınırların ötesinde fırsatlar aramakta, büyümeye çalışmaktadır. Uluslararasılaşma girişimlerinin ivme kazanmasının bazı nedenleri şöyle sıralanabilir: • Dünya Ticaret Örgütü’nün Gümrük Tarifeleri ve Ticarete ilişkin GATT ve sonrası düzenlemeleri • Avrupa Birliği’nin bütünleşme ve genişleme çabaları • Serbest pazar ekonomilerinin gelişimi (Özellikle, Merkezi ve Doğu Avrupa ve Bazı Latin Amerika Ülkelerinde) • Gelişmiş ülkelerde (ABD, Avrupa, Japonya vb.) pazarların doyuma ulaşması, maliyetlerdeki artış ya da satışlardaki düşme nedeniyle büyüme fırsatlarının azalması, bu ülkelerdeki perakendecilerin satış ve kârlarını artırmak için yeni pazarlar araması • Yeni ortaya çıkan, yeni gelişen ülke pazarlarındaki çekici kâr ve büyüme fırsatları • Perakendecilerin kendi ülkelerinde karşı karşıya oldukları yabancı firmaların yoğun rekabeti nedeniyle yabancı pazarlara açılarak çözüm aramaları ve elde ettikleri deneyimlerle rekabette daha etkin olma eğilimleri.

Yanıt Açıklaması: Doğrudan pazarlama “herhangi bir mekânda ölçülebilir bir tepkiye ve istenen bir eyleme neden olmak için bir ya da daha fazla reklam aracını-medyayı doğrudan kullanan etkileşimli bir pazarlama sistemidir”. Tüketicileri bilgilendirmek, kararlarını etkilemek, denetmek vb. amaçlarla tüketicilere televizyon gazete, dergi, katalog, posta aracılığıyla hem iletişim hem de satış gerçekleştirilir.

Yanıt Açıklaması: Özel mağazaların bir türü de “kategori öldüren” ya da “kategori uzmanı” mağazalardır. 1980’lerde gelişmiş olan dar fakat derin ürün dizilerine sahip, genellikle düşük fiyatlı ve orta düzeyde müşteri hizmeti sağlayan mağazalardır. Belli bir ürün kategorisinde yer alan çok çeşitli ürünler geniş bir mağaza ortamında satışa sunulur. Toys”R”US oyuncak mağazası, IKEA mobilya mağazaları, Praktiker, Tekzen, D&R bu tür mağazalara örnek verilebilir. Toys”R” US’ın bir dönem ABD’de satılan tüm oyuncak ve oyunların %40’ından fazlasını müşterilerine sunduğu tahmin edilmektedir. Belli bir ürün kategorisinde pazara hâkim olmaları ve büyüklükleri nedeniyle ürünleri çoklu miktarda ve düşük fiyata alıp satmaktadırlar. Bu özellikleri nedeniyle aynı alandaki diğer perakendecilerin satışlarını olumsuz etkilediklerinden “kategori öldüren” mağazalar olarak tanımlanırlar ve özellikle küçük ölçekli perakendeciler için tehdit oluştururlar.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası imaj ve itibar" uluslararasılaşmayı etkileyen faktörler arasında kolaylaştırıcı faktörler arasında yer alır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararasılaşma girişimlerinin ivme kazanmasının bazı nedenleri şöyle sıralanabilir: • Dünya Ticaret Örgütü’nün Gümrük Tarifeleri ve Ticarete ilişkin GATT ve sonrası düzenlemeleri • Avrupa Birliği’nin bütünleşme ve genişleme çabaları • Serbest pazar ekonomilerinin gelişimi (Özellikle, Merkezi ve Doğu Avrupa ve Bazı Latin Amerika Ülkelerinde) • Gelişmiş ülkelerde (ABD, Avrupa, Japonya vb.) pazarların doyuma ulaşması, maliyetlerdeki artış ya da satışlardaki düşme nedeniyle büyüme fırsatlarının azalması, bu ülkelerdeki perakendecilerin satış ve kârlarını artırmak için yeni pazarlar araması • Yeni ortaya çıkan, yeni gelişen ülke pazarlarındaki çekici kâr ve büyüme fırsatları • Perakendecilerin kendi ülkelerinde karşı karşıya oldukları yabancı firmaların yoğun rekabeti nedeniyle yabancı pazarlara açılarak çözüm aramaları ve elde ettikleri deneyimlerle rekabette daha etkin olma eğilimleri.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’den de iki perakendeci dünyanın 250 büyük perakendecisi arasında yer almaktadır. BIM 4.371 milyon dolarlık satış hacmi ile 194. sıradadır ve 5 yıllık dönemde %31.2’lik büyüme göstermiştir. Migros ise 199. sırada yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: BİM, Alman ucuzluk marketi Aldi’nin iş modelini (en düşük maliyet, yüksek kalite ve özel perakendeci markalı ürünler) kendine örnek almış ve bunu başarıyla Türkiye’ye adapte etmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Lisans Anlaşmasının Zayıf Yönleri; Biriken rekabetçi bilginin ve deneyimin açıklanması Gelecekte olası rakipler yaratabilme Lisansı alanın faaliyetleri üzerinde kontrolün olmaması Bazı ihracat pazarlarının dışında kalınması Lisanslama faaliyetlerininö.rgütlenmesi: Uyarlama, transfer ve kontrol maliyetleri Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: En geniş ve en hızlı büyüme gösteren depo mağazası türü süper depo mağazası olarak tanımlanır. Alanları 4500 ile 6500 m2 arasında değişir. Depo mağazalarını ucuz ürün ya da sınırlı ürün sunan mağazalarından ayıran en önemli özellik, depo mağazalarının perakendecinin kendi markasını taşıyan ürünler değil de tanınmış markaları satıyor olmasıdır. Özel fiyatlarla doğrudan üreticiden alınıp, depolarda ucuza tüketicilere satılır. Bu mağazalarda satılan ürünlerin çoğu bir tedarikçinin sunduğu özel bir fırsatı değerlendirmek üzere mağazaya alınmıştır. Başka bir deyişle müşteriler mağazaya her geldiklerinde aynı markaları ve aynı boyutta ürünleri satın almak isteseler de bulamayabileceklerdir. Tüketiciler için hoş bir alışveriş atmosferi olmadığı için, çoğu tüketici bu mağazaları tercih etmeyebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası perakendecilik ise; perakendecilik yönetim ve uygulamalarının dış pazarlara transferi ya da bir perakendecinin uluslararası alanda faaliyet göstermesine ve böylece sosyal, kültürel, yasal, ekonomik yapısal sınırları aşmasına olanak tanıyan ticari etkinliklere girişmesi olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması: Karma mağazaların farklı bir türü de süpermerkezlerdir. Ucuz süpermarket ile indirimli çalışan bir departmanlı (bölümlü) mağazanın bileşimi olarak görülebilir. Süpermerkezler, Avrupa kökenli büyük ölçekli perakendeci kurumlar olan hipermarketlerin Amerikan versiyonudur. 7.000 ile 14.000 m2 arasında değişen bir alana sahip bu mağazalarda 50.000’den fazla çeşitte ürün sunulur ki bu oran normal bir karma mağazada 30.000’dir.

Yanıt Açıklaması: Dünyada perakendeciliğin uluslararasılaşma evreleri altı ayırıcı aşama ile özetlenebilir: • Başlangıç (1880-1945): ABD ile Avrupalı perakendecilerin departmanlı mağazaları, özellikli mağazalar ve lüks mağazaları ile, ticaret hacmini genişletmek için ağırlıklı olarak kendi ülkeleri içinde yayılmaları. • Çıkış 1 (1945-1960): Süpermarket vb. Amerikan perakende mağaza formatlarının ve perakendecilik tekniklerinin Batı Avrupa ve Japon pazarlarına transfer edilmesi. • Çıkış 2 (1960/1974): Batı Avrupa’nın büyük perakendecilerinin hem diğer Batı Avrupa pazarlarında hem de Amerika’da uluslararası yatırımlara gitmesi. • Krizler (1974-1983): Ekonomik krizler nedeniyle hız kesen perakendecilik dönemi. • Rönesans (1983-1989): Batı Avrupa’nın lider perakendecilerince Avrupa’da ve Amerika’da yatırımların canlandırılması. Keza Japon perakendecilerin Batı Avrupa ve Amerika pazarında önemli yaptırımlar yapması. • Bölgeselleşme (1989-2000); 1990’ların başındaki durgunluk dönemini takip eden dönem, hem Avrupalı hem de Amerikalı perakendecilerin bölgesel genişlemeye gittiği (Avrupa Tek Pazarı, NAFTA ya da Doğu Avrupa ve Asya’da yeni açılan pazarlar) dönemdir.

Yanıt Açıklaması: Ortak Girişimler: Girilmesi düşünülen dış pazarda yerel pazar koşullarını bilen bir ortak ile çalışarak pazara giriş riskini, zaman ve maliyeti azaltabilecek bir yöntemdir.

Yanıt Açıklaması: işletmeler perakendecilikte uluslararasılaşırken doğal olarak farklı milletlerden insan kaynaklarına da sahip olabilirler fakat bu durum uluslararasılaşmanın boyutları arasında değerlendirilmez.

Yanıt Açıklaması: Franchisee (imtiyaz alan taraf) açısından yararları: Daha önce denenmiş, başarısı kanıtlanmış ve tanınmış bir marka ile birlikte, işletme sistemine ait teknikleri ve prosedürleri kullanmak mümkün olmaktadır. O¨rneğin; bir girişimci bir fast food restoran açma, isim yapma vb. tüm çabalardan ve risklerden, bir fast food franchising zincirinin parçası olarak (McDonald’s, Burger King vb.) kurtulabilir. Marka ile birlikte ulusal-uluslararası standart kalite ve teknoloji ile çalışabilme olanağıkazanılabilir. Eğitim hizmetleri ve uzman personel desteğiyle, sürekli bir danışmanlık hizmeti alarak işin püf noktalarını öğrenilebilir. Adeta müşterisi hazır bir markaya ve imaja sahip olma avantajı. Böylelikle reklam ve benzeri tutundurma giderlerinden tasarruf edebilir. Kaliteli personel bulma, eğitme, motive etme konularında imtiyaz verenin desteği alınır. Franchisör ile ortak hareket ederek küçük işletmelere özgü risk ve sorunlar minimize edebilir. İşletmenin kuruluş yeri seçiminden, mali ve hukuksal konulara, araştırma-geliştirme çabalarından stoklama ve satışa kadar pek çok konuda sağlanan destek ile yeni bir işi tek başına kurmanın getireceği çoğu risk ortadan kaldırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yarı bütünleşik kurumsal sistemlerde temel ölçüt aracı kurumlar arasındaki bütünleşmedir. Eğer iki bağımsız kanal üyesi, sistemdeki tüm üretim ve dağıtım işlevlerini yerine getiriyorsa bu sisteme “yarı-kısmen bütünleşik pazarlama sistemi” denir. Genellikle bağımsız bir üretici ile perakendeci bulunur ve toptancıyı devreden çıkararak toptancının işlevlerini (taşıma, depolama vb.) aralarında paylaşarak yerine getirirler. Üretici ve perakendecinin genellikle büyük ölçekli olduğu, seçimli ve sınırlı dağıtım gerektiren ürünlerde, daha fazla kanal kontrolünün arzu edildiği durumlarda uygulanır. Mobilya, beyaz eşya, bilgisayar, restoran mağazalarınca genellikle kullanılır. Bu sistemlerde toptancı devreden çıkarılmıştır, dolayısıyla verilen ilk ifade yanlıştır.

Yanıt Açıklaması: A,B,C ve D seçenekleri Franchising Sisteminin zayıf yönlerini bildirirken E seçeneği Franchising sisteminin yararını içeren bir maddedir. Doğru Cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Sektör performansı, gıda ve gıda dışı ve ayrıca, sektör alt gruplarına göre yapılmaktadır. Sektör performansını değerlendirmede ilk dikkate alınan kriterler şunlardır: • Ciro indeksi (bir önceki döneme göre organize perakende cirolarındaki artış (gıda ve gıda dışı) • Tüketici güven indeksi • Tüketici beklenti indeksi • m2 indeksi (organize perakende sektörünün satış alanı metrekare gelişimi) • m2 başına ciro indeksi (cirolarda görülen artış veya azalış) • Toplam çalışan sayısı indeksi (bir önceki döneme göre istihdamdaki artış) • Fiş sayısı

Yanıt Açıklaması: Bağımsız perakendeci kurumların sahipliği tek bir kişiye ait olabileceği gibi, bir ortaklık-anonim şirketşeklinde de kurulabilirler. Perakendeci kurumun büyüklüğü ya da küçüklüğü yani ölçek büyüklüğü bir kıstas değildir. Yani tüm işlevleri bir kişinin üstlendiği bakkal dükka^nı gibi küçük bir perakende satış yeri de, şubeleri olmayan büyük bir süpermarket de bu tanıma da^hildir. Aslolan tek bir mağazaya sahip olma ve onu işletmedir. O¨zetle bu mağazaların sahipliği ne üreticiye ne tüketiciye aittir. Bakkal, kasap, kuruyemişçi, manav, tuhafiyeci vb. çoğu uzman perakendeci bu sınıflamada yer alır. Perakendeci kurumların da büyük bir kısmı bağımsız perakendecilerden oluşur. U¨lkemizdeki çoğu bağımsız perakendeci mağaza, küçük ölçeklidir. Bu mağazalarda faaliyetler genellikle hem sahipliğini hem de yöneticiliğini üstlenen kişilerce yerine getirilir.

Yanıt Açıklaması: Üçüncü boyut, yeni fikirler ve teknolojiler hakkında uluslararası araştırmalarla farklı yerel perakendecilik sistemlerini inceleyerek yönetim uzmanlığını transfer etmektir. Çok çeşitli uzmanlık türleri pazarlar arasında transfer edilebilir. Örneğin; mağaza formatları, tasarım uygulamaları, verimlilik, etkinlik vb. ölçümüne yönelik yönetim araçları, teknolojiler (elektronik satış noktası sistemleri gibi) ve müşteri hizmeti girişimleri (sadakat programları vb.) transfer edilebilir yönetim uzmanlığı konularıdır. Uluslararası pazarlar arasında bu tür bilgi-model transferlerine BİM örnek gösterilebilir. BİM, Alman ucuzluk marketi Aldi’nin iş modelini (en düşük maliyet, yüksek kalite ve özel perakendeci markalı ürünler) kendine örnek almış ve bunu başarıyla Türkiye’ye adapte etmiştir. Şirket daha önce Aldi’de üst düzey yönetici olarak görev yapmış kişileri BİM’e transfer etmiştir.