Temel Ceza Muhakemesi Hukuku Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Doğrudan kaynaklar, anayasa, kanunlar ve özellikle 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve Uluslararası sözleşmelerden ibarettir. Dolaylı kaynaklar ise, gelenek ve ahlak kuralları, mahkeme içtihatları ve doktrin şeklinde sıralanabilir. Doğru cevap A şıkkıdır

Yanıt Açıklaması: Şikayet süresi, zamanaşımı süresi içinde olmak kaydıyla, fiilin ve failin öğrenilmesinden itibaren altı aydır . Şikayet hakkı olan birkaç kişiden birinin altı aylık süreyi geçirmesi, diğerlerinin haklarını etkilemez (TCK m.73). Şikayetin konusu, fiildir. Şikayetçi, kendisine zarar veren fiili şikayet etmekte ve bu fiilin failinin cezalandırılmasını istemektedir. Şikayet edilen fiil olduğundan, şikayetin yapılmış olması olayın tüm faillerini kapsar. Şikayet dilekçesinde tek bir kişi gösterilmiş olsa bile, bu şikayet suça katılan tüm failleri kapsar. Buna şikayetin bölünmezliği veya şikayetin sirayeti denir.

Yanıt Açıklaması: Hakimin Reddi Gerek görevden yasaklı olduğu hallere bağlı olarak gerekse tarafsızlığından şüpheye düşüren sebeplere bağlı olarak hakimin reddi istenebilir. Nitekim yukarıda da belirttiğimiz üzere CMK’nın 24. maddesinde bu husus açıkça ifade edilmiştir. Buna göre; hakimin davaya bakamayacağı hallerde reddi istenebileceği gibi, tarafsızlığını şüpheye düşürecek diğer sebeplerden dolayı da reddi istenebilir. Cumhuriyet savcısı; şüpheli, sanık veya bunların müdafii; katılan veya vekili, hakimin reddi isteminde bulunabilirler. Bunlardan herhangi biri istediği takdirde, karar veya hükme katılacak hâkimlerin isimleri kendisine bildirilir (m.24). Hakimin yasaklı olduğu sebeplere bağlı olarak yargılama boyunca her zaman red talebinde bulunulması mümkündür. Buna karşın kanunkoyucu tarafsızlığından şüpheye düşüren sebeplere bağlı olarak hakimin reddi talebinde bulunabilmek için belirli süreler öngörmüştür. Bu bağlamda, tarafsızlığını şüpheye düşürecek sebeplerden dolayı bir hakimin reddi, ilk derece mahkemelerinde sanığın sorgusu başlayıncaya; duruşmalı işlerde bölge adliye mahkemelerinde inceleme raporu ve Yargıtayda görevlendirilen üye veya tetkik hakimi tarafından yazılmış olan rapor üyelere açıklanıncaya kadar istenebilir. Diğer hallerde, inceleme başlayıncaya kadar hakimin reddi istenebilir. Sonradan ortaya çıkan veya öğrenilen sebeplerle duruşma veya inceleme bitinceye kadar da hâkimin reddi istenebilir. Ancak bu istemin, ret sebebinin öğrenilmesinden itibaren yedi gün içinde yapılması şarttır (m.25). Hakimin reddi istemi, mensup olduğu mahkemeye verilecek dilekçeyle veya bu hususta zabıt kâtibine bir tutanak düzenlenmesi için başvurulması suretiyle yapılır. Ret isteminde bulunan, öğrendiği ret sebeplerinin tümünü bir defada açıklamak ve süresi içinde olguları ile birlikte ortaya koymakla yükümlüdür. Reddi istenen hakim, ret sebepleri hakkındaki görüşlerini yazılı olarak bildirir (m.26). Hakimin reddi istemine mensup olduğu mahkemece karar verilir. Ancak, reddi istenen hakim müzakereye katılamaz. Bu nedenle mahkeme teşekkül edemezse bu hususta karar verilmesi; a) Reddi istenen hakim asliye ceza mahkemesine mensup ise bu mahkemenin yargı çevresi içerisinde bulunduğu ağır ceza mahkemesine, Reddi istenen hakim ağır ceza mahkemesine mensup ise o yerde ağır ceza mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması halinde, numara olarak kendisini izleyen daireye, son numaralı daire için (1) numaralı daireye; o yerde ağır ceza mahkemesinin tek dairesi bulunması halinde ise, en yakın ağır ceza mahkemesine aittir. Ret istemi sulh ceza hakimine karşı ise, yargı çevresi içinde bulunduğu asliye ceza mahkemesi karar verir (m.27).

Yanıt Açıklaması: “suçüstü hali ile gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, Cumhuriyet savcısına erişilemiyorsa veya olay genişliği itibarıyla Cumhuriyet savcısının iş gücünü aşıyorsa, sulh ceza hakimi de bütün soruşturma işlemlerini yapabilir (m.163/1).”

Yanıt Açıklaması: Kamu güvenliği nedeniyle davanın nakline ancak Yargıtay karar verebilir

Yanıt Açıklaması: İfade alma, Cumhuriyet savcısı ve kolluk tarafından soruşturma konusu suçla ilgili olarak şüphelinin bilgisine başvurulmasıdır

Yanıt Açıklaması: Temel hak ve özgürlüklere müdahaleyi gerektirmesi nedeniyle, koruma tebirleri ancak kanunla düzenlenebilir. Kanunda düzenlenmeyen bir koruma tedbiri kıyas yoluyla uygulanamaz. Ayrıca, koruma tedbiri için kanunda aranan şartlar ve sebepler kıyas yoluyla genişletilemez.Koruma tedbirleri sürekli değil, geçicidir.

Yanıt Açıklaması: Görev konusunda mahkemeler arasında bu tür bir uyuşmazlık çıktığında, görevli mahkemeyi ortak yüksek görevli mahkeme belirler.

Yanıt Açıklaması: Yabancı ülkelerde bulunup da diplomatik bağışıklıktan yararlanan Türk kamu görevlilerinin işledikleri suçlardan dolayı yetkili mahkeme Ankara mahkemesidir (m.14).

Yanıt Açıklaması: Ceza muhakemesi, bir suç işlendiği iddiasıyla başlar. Bu aşamada henüz, suçun iş- lenip işlenmediği hususunda şüphe vardır. Suç şüphesi olmadan ceza muhakemesi başlamaz. Suç şüphesi ise ihbar, şikayet, ceza muhakemesi makamlarının kendiliğinden bir olaydan haberdar olması gibi çeşitli yollarla ortaya çıkabilir. Suç şüphesinin, bazı delillere dayanması, ciddi bulunması halinde soruşturma yapılır. Soruşturma evresinde deliller, Cumhuriyet savcısının emir ve talimatları doğrultusunda kolluk tarafından hukuka uygun yöntemlerle toplanır.

Yanıt Açıklaması: CMK’nın “hakimin davaya bakamayacağı haller” başlıklı 22. maddesine göre; Hakim; a. Suçtan kendisi zarar görmüşse, b. Sonradan kalksa bile şüpheli, sanık veya mağdur ile aralarında evlilik, vesayet veya kayyımlık ilişkisi bulunmuşsa, c. Şüpheli, sanık veya mağdurun kan veya kayın hısımlığından üstsoy veya altsoyundan biri ise, d. Şüpheli, sanık veya mağdur ile aralarında evlat edinme bağlantısı varsa, e. Şüpheli, sanık veya mağdur ile aralarında üçüncü derece dahil kan hısımlığı varsa, f. Evlilik sona ermiş olsa bile, şüpheli, sanık veya mağdur ile aralarında ikinci derece dahil kayın hısımlığı varsa, g. Aynı davada Cumhuriyet savcılığı, adli kolluk görevi, şüpheli veya sanık müdafiliği veya mağdur vekilliği yapmışsa, h. Aynı davada tanık veya bilirkişi sıfatıyla dinlenmişse, hakimlik görevini yapamaz. CMK’nın “yargılamaya katılamayacak hakim” başlıklı 23. maddesine göre ise; a. Bir karar veya hükme katılan hakim, yüksek görevli mahkemece bu hükme ilişkin olarak verilecek karar veya hükme katılamaz. b. Aynı işte soruşturma evresinde görev yapmış bulunan hakim, kovuşturma evresinde görev yapamaz. c. Yargılamanın yenilenmesi halinde, önceki yargılamada görev yapan hakim, aynı işte görev alamaz.

Yanıt Açıklaması: Kanunkoyucunun değerlendirmesine göre, kural olarak ağır nitelikteki suçları ağır ceza mahkemesi, daha hafif nitelikteki suçları ise asliye ceza mahkemesi yargılar. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Coğrafi durum ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak bir ceza mahkemesinin ve sulh ceza hakimliğinin kaldırılmasına veya yargı çevresinin değiştirilmesine, özel kanunlarında yargı çevresi belirtilmemiş olan diğer ceza mahkemelerinin yargı çevresinin belirlenmesine, Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hakimler ve Savcılar Kurulunca karar verilir (Teşkilat Kanunu m.10, 15).

Yanıt Açıklaması: Suç şüphesinin yetkili makamlarca öğrenilmesi ile başlayan ve iddianamenin kabulü ile son bulan evreye “soruşturma” adı verilir. Soruşturma evresi, suç şüphesinin yetkili ma- kamlarca öğrenilmesi ile başlar ve iddianamenin kabulü kararının verilmesi ile sona erer. CMK, “yetkili mercilerce suç şüphesinin öğrenilmesinden” itibaren soruşturmanın başladığını kabul etmektedir. Yetkili merciler ise, CMK’nın 158. maddesinin 1. fıkrasındaCumhuriyet savcılığı ve kolluk olarak gösterilmiştir. SORUS¸TURMA EVRESİNİ YO¨NETEN, CUMHURİYET SAVCISIDIR

Yanıt Açıklaması: Gecikmede tehlike. Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ortak yüksek görevli mahkeme, görev ve yargı çevresi bakımından değerlendirilen en az iki mahkemenin üstünde yer alan mahkemeyi ifade etmektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: a. 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan; 1. Kasten öldürme (madde 81, 82, 83), 2. Cinsel saldırı (birinci fıkra hariç, madde 102), 3. Çocukların cinsel istismarı (madde 103), 4. Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188), 5. Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (madde 220), 6. Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar (madde 302, 303, 304, 307, 308), 7. Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (madde 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315, 316), 8. Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (madde 326, 327, 328, 329, 330, 331, 333, 334, 335, 336, 337).

Yanıt Açıklaması: Takibi şikayete bağlı suçlarda suçtan zarar gören kimsenin failin cezalandırılmasına ilişkin isteğini yetkili mercilere bildirmesine şikayet denir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Takibi şikayete bağlı suçlarda suçtan zarar gören kimsenin failin cezalandırılmasına ilişkin isteğini yetkili mercilere bildirmesine şikayet denir.

Yanıt Açıklaması: Sulh ceza hakiminin kanunda belirtilen koşulların gerçekleşmesine bağlı olarak Cumhuriyet savcısı gibi hareket etmesi ve soruşturma işlemlerini gerçekleştirmesi, doktrinde “zorunlu savcılık” olarak ifade edilmektedir.