Temel Ceza Muhakemesi Hukuku Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Sadece gerçek kişiler şüpheli sıfatını taşıyabilir. Ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesi karşısında, tüzel kişilerin şüpheli sıfatını alabilmeleri mümkün değildir.

Yanıt Açıklaması: Bir kişi, birden fazla suçtan sanık olursa sübjektif bağlantı vardır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yabancı devlet şikayeti, kanunun açıkça öngördüğü hallerde yabancı devletin failin cezalandırılmasına ilişkin isteğini yetkili Türk makamlarına bildirmesini ifade etmektedir. Yabancı devlet şikayeti, normal şikayetten farklı olarak belirli bir süreye bağlanmamıştır . Bu bakımdan dava zamanaşımı süresi doluncaya kadar her zaman yabancı devlet şikayetinin yapılması mümkündür.

Yanıt Açıklaması: 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan; 1. Kasten öldürme (madde 81, 82, 83), 2. Cinsel saldırı (birinci fıkra hariç, madde 102), 3. Çocukların cinsel istismarı (madde 103), 4. Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188), 5. Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (madde 220), 6. Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar (madde 302, 303, 304, 307, 308), 7. Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (madde 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315, 316), 8. Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (madde 326, 327, 328, 329, 330, 331, 333, 334, 335, 336, 337)

Yanıt Açıklaması: Müdafi Seçimi ve Görevlendirilmesi Ceza muhakemesinde kural olarak şüpheli veya sanık kendisi müdafiini seçer. Aynı zamanda asgari ücret tarifesinin altında olmamak kaydıyla, aralarında serbestçe belirledikleri müdafilik ücretini de müdafie şüpheli veya sanık öder. Bu tür durumlarda “seçilmiş müdafilik” söz konusu olur (m. 150/1). Buna karşın bazen şüpheli veya sanık bir müdafiin hukuki yardımından faydalanmak istemesine rağmen ekonomik olarak müdafi seçebilecek durumda olmayabilir. Bu durumda şüpheli veya sanığa hukuki yardımda bulunmak üzere baro tarafından bir müdafi atanır (m. 150/1). Bu şekilde baro tarafından atanan müdafie atanmış müdafi, bu kuruma da “atanmış müdafilik” denilir. Atanmış müdafiin ücreti ise her yıl belirlenen tarife üzerinden devletçe ödenir. Kural olarak şüpheli veya sanık bir müdafiin yardımından faydalanıp faydalanmamak konusunda serbesttir. Ancak bazı hallerde şüpheli veya sanığın bir müdafiin yardımından faydalanması kanunkoyucu tarafından zorunlu görülmüş olabilir. İşte bu hallerde zorunlu müdafilik söz konusu olur. Zorunlu müdafilik kavramı, şüpheli ve sanığın iradesinin bir önemi olmaksızın, kendisinin bir müdafi yardımından faydalandırılmasını ifade etmektedir. Bu tür durumlarda kanun koyucu, şüpheli ve sanığın bir müdafiin yardımı olmaksızın etkin şekilde savunma yapmasının mümkün olmayacağını önceden kabul etmiştir. Nitekim ceza muhakemesi, kamusal menfaatin söz konusu olduğu ve bu itibarla etkin bir savunmanın garanti altına alınmasının zorunlu olduğu bir yargılama hukuku dalıdır. Zorunlu müdafilik ile atanmış müdafilik birbirinden farklı kavramlardır. Zorunlu müdafilik sanık veya şüphelinin muhakkak bir müdafi yardımından faydalanmasının gerekliliğini ifade ederken; atanmış müdafilik, sanığa müdafiin ücreti devlet tarafından ödenmek üzere atanmasını ifade eder. Dolayısıyla zorunlu müdafiliğin söz konusu olduğu hallerde şüpheli veya sanık, baronun görevlendireceği müdafie ihtiyacı olmaksızın kendi müdafiini seçebileceği gibi; ihtiyari müdafiliğin söz konusu olduğu hallerde de, bir müdafiin hukuki yardımından faydalanmak istemesine rağmen maddi gücünün yerinde olmadığını beyan eden sanığa devlet tarafından bir müdafi atanabilir. Zorunlu müdafilik hallerinin genel çerçevesi CMK’nın 150. maddesinde hükme bağlanmıştır. Buna göre; şüpheli veya sanık on sekiz yaşını doldurmamış ya da sağır veya dilsiz veya kendisini savunamayacak derecede malul olur ve bir müdafii de bulunmazsa istemi aranmaksızın bir müdafi görevlendirilir (m.150/2). Alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı yapılan soruşturma ve kovuşturmada da şüpheli veya sanığın müdafii bulunmazsa, istemi aranmaksızın kendisine bir müdafi tayin edilir (m.150/3). Bu hallerde muhakemenin tamamında sanığın bir müdafiin hukuki yardımından faydalanması zorunludur. Bununla birlikte muhakemenin tamamında olmamakla birlikte, sadece belirli işlemler sırasında şüpheli veya sanığın bir müdafiin hukuki yardımından faydalanmasının zorunlu olduğu haller de vardır. Bu bağlamda şüpheli veya sanık hakkında tutuklama talep edilmesi (m.101/3), sanık veya şüphelinin kusur yeteneğinin araştırılması için gözlem altına alınmasına karar verilecek olması (m.74/2), kaçak sanık hakkında duruşma yapılması (m.247/4), duruşma disiplinini bozan sanığın yokluğunda oturumlara devam edilmesi (m.204) hallerinde de, bu işlemler yapılırken şüpheli veya sanığın müdafii yoksa kendisine muhakkak bir müdafi görevlendirilir.

Yanıt Açıklaması: Dolandırıcılık, suçüstü halinde şüphelisi hakkında kolluk amiri tarafından gözaltı kararı verilebilecek suçlardan biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Sanığın tam ehliyetli olup olmaması ceza muhakemesi şartlarından biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Hakimin neden belirtmeksizin davayı kabul etmek istememesi yetki kurallarına istisna oluşturmaz.

Yanıt Açıklaması: Ağır ceza mahkemelerinin görevine giren işlerde tutukluluk süresi en çok iki yıldır. Bu süre zorunlu hallerde, gerekçesi gösterilerek uzatılabilir, uzatma süresi toplam üç yılı geçemez. Böylece ağır ceza mahkemelerinin görevine giren suçlarda süre beş yıla (2+3) kadar çıkabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Müdafinin hükme varma yetkisi yoktur.

Yanıt Açıklaması: Şikayet süresi, zamanaşımı süresi içinde olmak kaydıyla, fiilin ve failin öğrenilmesinden itibaren altı aydır.

Yanıt Açıklaması: CMK’nın “yargılamaya katılamayacak hakim” başlıklı 23. maddesine göre ise; a. Bir karar veya hükme katılan hakim, yüksek görevli mahkemece bu hükme ilişkin olarak verilecek karar veya hükme katılamaz. b. Aynı işte soruşturma evresinde görev yapmış bulunan hakim, kovuşturma evresinde görev yapamaz. c. Yargılamanın yenilenmesi halinde, önceki yargılamada görev yapan hakim, aynı işte görev alamaz.

Yanıt Açıklaması: Hakim, kollektif bir faaliyet olan ceza muhakemesinde, iddia ve savunma makamlarının yardımıyla, ortaya konulan delillere dayanarak verdiği veya oyuyla katıldığı hükümle uyuşmazlığı çözüme kavuşturan yargılama makamı süjesidir.

Yanıt Açıklaması: Vazgeçmeyi kabul eden tüm failler, vazgeçmenin etkisinden yararlanır. Buna, vazgeçmenin sirayeti veya bölünmezliği denir

Yanıt Açıklaması: Mahkeme, a. Ret istemi süresinde yapılmamışsa b. Ret sebebi ve delili gösterilmemişse c. Ret isteminin duruşmayı uzatmak amacı ile yapıldığı açıkça anlaşılıyorsa, hakimin reddi istemini geri çevirir.

Yanıt Açıklaması: CMK’nın “hakimin davaya bakamayacağı haller” başlıklı 22. maddesine göre; Hakim; a. Suçtan kendisi zarar görmüşse, b. Sonradan kalksa bile şüpheli, sanık veya mağdur ile aralarında evlilik, vesayet veya kayyımlık ilişkisi bulunmuşsa, c. S¸üpheli, sanık veya mağdurun kan veya kayın hısımlığından üstsoy veya altsoyundan biri ise, d. S¸üpheli, sanık veya mağdur ile aralarında evlat edinme bağlantısı varsa, e. S¸üpheli, sanık veya mağdur ile aralarında üçüncü derece dahil kan hısımlığı varsa, f. Evlilik sona ermiş olsa bile, şüpheli, sanık veya mağdur ile aralarında ikinci derece dahil kayın hısımlığı varsa, g. Aynı davada Cumhuriyet savcılığı, adli kolluk görevi, şüpheli veya sanık müdafiliği veya mağdur vekilliği yapmışsa, h. Aynı davada tanık veya bilirkişi sıfatıyla dinlenmişse, hakimlik görevini yapamaz.

Yanıt Açıklaması: Koruma tedbirleri ve Temel hak ve özgürlükler Sınırlayıcı kurallardır; Tutuklama nedenleri istisna oluşturan kurallardandır. Soruşturma ve kovuşturmanın re’sen yapılması Genel kuraldır.Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Geçicilik. Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İfade alma, Cumhuriyet savcısı ve kolluk tarafından soruşturma konusu suçla ilgili olarak şüphelinin bilgisine başvurulmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Yakalama, hakim kararı olmaksızın şüphelinin özgürlüğünün kısıtlanması, gözaltına alınıp alınmayacağı hususunda bir karar verilinceye kadar denetim ve gözetim altında tutulmasıdır.