Suç Önleme Modelleri

Yanıt Açıklaması: Bireysel ve kurumsal ziyaretler, TDP faaliyetlerinin önemli bir parçasını oluşturur. Özellikle suça maruz kalmış, yardıma muhtaç, intihar teşebbüsünde bulunmuş kimselere yapılır ve bireylerin suç korkusunu atmaları amaçlanır.

Yanıt Açıklaması: Hedef Çekiciliği, hedef olan kişilerin veya nesnelerin maddesel veya sembolik olarak yasal olmayan davranışa karşı hedefin algılanan özelliklerinin (alıp götürülmeye kalkışılan malın ağırlık, ebat ve bağlı veya kilitli olma özellikleri veya kişilerin saldırıya karşı koyabilecek fiziksel kapasitesinin olup olmadığı gibi) potansiyel saldırganlarca arzu edilebilirliğidir.

Yanıt Açıklaması: Birleşmiş Milletler çatısı altındaki örgütlenmelerden UNODC (Birlesmis Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi- United Nations Ofice on Drugs and Crime) ya da HEUNI (Birlesmis Milletler ile bağlı Suç Önleme ve Kontrol için Avrupa Enstitüsü- The European Institute for Crime Prevention and Control, affliated with the United Nations) ya da ICPC (Uluslararası Suç Önleme Merkezi - International Centre for the Prevention of Crime ) ve Interpol bu tür yapılar olarak düşünülebilir. EGM ise ulusal bir kurumdur.

Yanıt Açıklaması: Yapılan araştırmalar cezai yaptırımın işlevini yerine getirmesinde en etkili olan hususun çoğu kez takibatın etkinliği olduğunu göstermektedir. Ceza hukuku ihlallerini önlemekte, diğer şıklar, ihlale ilişkin takibatın etkinliği kadar büyük önem arz etmemektedir. Örneğin hırsızlık fiillerinin failleri büyük oranda tespit edilemiyor ve bunlar hakkında etkili bir takibat gerçekleştirilemiyorsa, bu durum muhtemel failleri, hırsızlık fiillerini gerçekleştirmek bakımından cesaretlendirebilecektir.

Yanıt Açıklaması: Durumsal suç önleme, suçun içerisindeki üç faktörden biri olan ve geleneksel kriminolojik yaklaşımların yeterince odaklanmadığı, suç mağdurunun çeşitli tedbirlerle, özellikle de rutin tedbirlerle korunmasını öne çıkarır. Örneğin, evden her çıkışımızda kapıyı kilitlediğimizden emin olmak, değerli eşyalarımız için bankalarda kasa kiralamak, okula giden çocuklarımıza tavsiyelerde bulunmak, gecenin bir vakti kuytu köşeler yerine ışıklı caddelerden eve gitmek, güvenlik alarmı taktırmak ve güvensizlik hissi veren kişi ve yerlerden uzak durmak hep bu türden rutin tedbirlerdendir. Yanımızda fazla parayla gezmek ise sucu önlemeye yönelik bir tedbir değil, aksine suça teşvike yönelik bir durum olarak sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Farklı mağduriyet risklerini açıklayan, ilk ve en önemli sistemli suç mağduriyeti teorilerinden bir tanesi Hindelang, Gottfredson ve Garofalo’nun geliştirdiği Hayat Tarzı Teorisidir. Bu teori, herhangi bir bireyin, ondan beklenen davranışlar ve demografik değişkenlerle (yaş, cinsiyet, ırk vb.) bağlantılı olabilecek yapısal özellikleri olduğunu kabul eder. Bu teorinin öncülerine göre; bir suçun işlenebilmesi için önce dört koşulun bulunması gerekmektedir. Bu koşullar şunlardır: 1. Fail ve mağdurun belirli yer ve zamanda kesişen noktaları olmalıdır. 2. Mağdurun fail tarafından mağduriyet için uygun hedef olarak algılanması gerekir. 3. Bir kişinin bir diğerini mağdur etme eğilimi olmalıdır. 4. Fail hedeflediği sonuca ulaşmak için istekli ve tehdit edebilir veya güç kullanabilir olmalı ve güç ve tehdit kullanımını bir avantaj olarak görmelidir.

Yanıt Açıklaması: Üniversite şenliklerinde öğrencilerin belli bir alkol sınırının üzerine çıkmalarının engellenmesi, taraftarların stat girişlerinde yeterince iyi bir aramadan geçirilmeleri de mazeretlerin önüne geçmede oldukça etkili yöntemlerdir.

Yanıt Açıklaması: Resmi gözetim, adından da anlaşılacağı üzere devletin ya da özel sektör kuruluşlarının resmi görevlileri vasıtasıyla yaptığı gözetim faaliyetlerini kapsar. Polis ve özel güvenlik görevlilerinin bir yeri ya da bölgeyi gözetim altında tutmak için yaptıkları devriye gezmek, nokta görevi ifa etmek ve gerektiğinde vardiya usulü görevlendirmeler yapmak bu türden bir gözetim sağlar. Burada önemli noktalardan biri resmi gözetimin güvenlik altına alınmak istenilen bölgenin ihtiyaçlarına uygun şekilde gerçekleştirilmesidir

Yanıt Açıklaması: Mağdur anketleri, suçun karanlık alanına ilişkin bilgi açığını suçun mağdurlarına sorarak kapatmaya çalışan araştırmalardır. Bu tür çalışmalarda katılımcılara, belirli bir zaman diliminde bir suçun mağduru olup olmadıkları ve eğer olmuşlarsa, tekrarlanıp tekrarlanmadığı ya da ne kadar sık tekrarlandığı sorulmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Cesare Bonesana Marchese di Beccaria, 1764’te yazdığı Suçlar ve Cezalar Üzerine adlı kitapla tanınmıştır. Bu kitap onu aynı zamanda modern kriminolojinin babası da yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: Birleşmiş Milletler Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Sözleşmesi’nin kısa adı SASMUS'tur.

Yanıt Açıklaması: Problem çözme süreci, problemin tanımlanması, bu konuda verilerin toplanması, verilerin analizi ve bu analiz neticesi müdahale taktiğinin geliştirilmesi ve geliştirilen bu taktiğin sınandıktan sonra başarısının değerlendirildiği bir yöntemi ifade etmektedir. Bu tek seferlik değil, suçun/problemin önlenmemesi veya azaltılmaması halinde yeniden bir taktik geliştirmek yoluyla, probleme sürekli duyarlı olmayı gerektirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Mağdur, genel olarak, “işlenen fiil nedeniyle haksızlığa uğramış kişi”, “kendisine suç işlenen kimse” şeklinde nitelendirilse de teknik ceza hukuku kavramı olarak suçun konusunun ait olduğu kişiyi veya kişileri ifade eder. O¨rneğin yağma suçunun mağduru, tehdit veya cebir yoluyla alınan eşyanın sahibi veya zilyedidir. Hakaret suçunun mağduru, şerefine, onuruna ve saygınlığına saldırıda bulunulan kişidir.

Yanıt Açıklaması: İlk NCVS (National Crime Victimization Survey- Ulusal Suçla Mücadele Anketi) uygulaması 1967 yılında A.B.D’de “President’s Commission on Law Enforcement and Administration of Justice” adına yürütülen çalışmadır.

Yanıt Açıklaması: Siyah sayılar bilinmeyen, kayıt altına alınmayan suçluluğu, yani resmi makamlara bildirilmeyen, bu nedenle de resmi istatistiklerin dışında kalan alanı ifade etmektedir. Siyah sayılar, suçta karanlık alan, suçta karanlık sayı, suçta siyah rakam, suçun kara sayısı gibi çeşitli isimlerle adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’nun ek 7. maddesiyle polise; Jandarma Teşkilatı, Görev ve Yetkileri Yasasının ek 5. maddesiyle jandarmaya; Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Yasasının 6. maddesiyle de Milli İstihbarat Teşkilatına (MİT’e) telekomünikasyon yoluyla iletişimi önleme amaçlı olarak denetleme yetkisi verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Süreli hapis cezası, kanunda aksi belirtilmeyen hallerde bir aydan az, yirmi yıldan fazla olamaz.

Yanıt Açıklaması: Bentham ısrarla, ceza hukukunun amacının kesinlikle öç almak olamayacağını söyleyerek ceza hukukun rasyonelleşmesine büyük katkıda bulunmuştur. Eğer toplumsal hayatı düzenleyen yeterli miktarda yaptırım uygulayan yasalar yoksa bazı insanların suç işleyecekleri açıktır. Yasaların iyi olabilmesi için, kişinin çıkarları ile bir bütün olarak toplumun çıkarları iyi dengelenmelidir. Suçlar olumlu veya olumsuz yaptırımlarla önlenebilir.

Yanıt Açıklaması: Bu modelin savunduğu görüşe göre, bir gruba ait bireylerin diğerlerine nazaran daha fazla suç hedefi olarak seçilmesi için asgari üç şartın gerçekleşmesi gerekir: Motive olmuş suçlulara daha fazla maruz kalınması (yakınlık), Hedef olarak daha çok çekici olmaları (ödül), ya da daha değerli olmaları ve Mağduriyete karşı daha az korunmaları (koruyucuların yokluğu)

Yanıt Açıklaması: Suç örüntüsü teorisine göre, suç rastgele, planlı ya da fırsata bağlı gerçeklesen bir şey değildir. Buna göre suç, mağdurun veya hedefteki kişinin faaliyet alanıyla saldırganın hareket alanının kesişmesi halinde gerçekleşir.