Kriminoloji

Yanıt Açıklaması: Kriminoloji karma, disiplinler arası bir bilimdir. Kriminoloji bir bilim dalı olarak gelişimini büyük ölçüde diğer bilim dallarının yöntemlerini devşirerek, uygulayarak ve uyarlayarak sağlamıştır. Diğer sosyal bilimlerin odak noktaları, metotları, teori ve argümanları kriminologlar tarafından benimsenmiş ve bugünkü melez kriminoloji bilimini ortaya çıkarmıştır. Kriminolojinin çok yakın ilişki içinde olduğu bazı sosyal bilimler şunlardır: • Hukuk • Sosyoloji • Psikoloji • Sosyal politika • Antropoloji Kriminolojinin bu melez yapısı kriminologların sosyoloji, psikoloji, hukuk ve antropolojiden etkilenmelerine neden olmaktadır. Kriminologlar suçu tanımlar, açıklar ve mücadele yöntemlerini ortaya koymaya çalışırken tüm bu bilimlerin  veri ve yöntemlerinden istifade etmektedir. Bu bilim dallarının yanı sıra hiç şüphesiz tarih, siyaset, ekonomi ve coğrafyadan da yararlanmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Arzular beynin bilinçdışı (unconcious) bir bölümünde bulunmakta ve sadece güçlü istekler ve ihtiyaçlar olarak deneyimlenmektedir. Bu arzular genellikle akıl ve diğer davranış standartlarıyla kişinin zihni çatışma yaşamasına sebebiyet verir. Bu zihni çatışma herkes tarafından yaşanır ve bazı insanlar arzularını çok iyi kontrol eder. Bir kısım insanlar da kendileri ve davranışları üzerinde kontrolü kaybeder. İşte suç ve diğer kabul edilemez davranışlar, umumiyetle kişilerin arzularını kontrol edememesinden kaynaklanır.  Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Cohen’e göre suçlu alt-kültürlerin özellikleri şunlardır: • Ekonomik rasyonalite büyük ölçüde mevcut değildir. Bir başka deyişle, sapıcı davranışlar belli bir fayda elde etmek maksadıyla gerçekleştirilmez. • Çete üyelerinin birçok faaliyeti suiniyetle gerçekleştirilir. Çoğunlukla başkalarını kızdırmak veya zarar vermek amacıyla suç işlenir. • Çete üyelerinin davranışları hakim değerlerin reddidir. • Çete faaliyetleri hedonisttir ve arzuların derhal tatminine yönelmiştir. • Suçlular belli bir konuda uzman değildir. Suçlu davranışları çeşitlilik arz etmektedir. • Çete üyesinin esas tabiiyeti, aidiyeti diğer gruplardan ziyade üyesi olduğu çetedir.

Yanıt Açıklaması: Kriminoloji, tıp, hukuk, psikiyatri, sosyoloji gibi bilimlerin bulgu ve yöntemlerinden istifade etmektedir. Bu itibarla karma bir bilimdir ve çok farklı ekoller vardır. Belki kriminoloji sürekli değişen ve dinamik yapısını bu disiplinler arası yapısına borçludur. Bir bilim dalı olarak kriminoloji genellikle sosyal bir bilim dalı olarak kabul edilmektedir. Bunun sebebi de genellikle doğa bilimlerine benzer yöntemleri kullanmasıdır. Özellikle, modern kriminolojinin merkezinde deneysel yöntem yer almaktadır. Bu yöntemle bir hipotezin ispatlanması, bilgi üretilmesi ve suçluluğu anlamada süreç analizi gibi sonuçlara varılabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Teorik düşüncelerin aşamaları şunlardır: Tespit, Gözlem, Sonuçlar, Tahminler, Önleme. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İtalyan askeri cerrah Cesare Lombroso, genellikle modern kriminolojinin babası olarak görülmektedir. Lombroso’nun günümüze kadar yarattığı tesirin arkasında suçluluğa olan bakış açısını değiştirmesi yatmaktadır. Lombroso kuramına göre bir suçluyu dış görünüşünden ayırt etmek mümkündür. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sherman’a göre başkaldırma, reddetme davranı­şı şu dört durumda ortaya çıkar: Fail cezayı adil bulmayabilir. Fail cezayla damgalandığını hissedebilir. Fail işlediği fiilden utanç duymayabilir. Failin toplumla bağı olmayabilir. Doğru Cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Suç istatistiklerinin tek kaynağı Adalet Bakanlıkları istatistikleri değildir. Uygulamada hazırlayan mercilere göre istatistikler şu şekilde sınıflandırılmaktadır: • Polis istatistikleri • Adalet istatistikleri • Cezaevi istatistikleri • Uluslararası istatistikler • Bilimsel istatistikler. C seçeneğinde yer alan ceza istatistikleri cezaevi istatistikleri olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: ABDli kriminolog Lawrence Sherman'ın tespitlerine göre; Kişilik tipi ve cezanın etkisi arasında münasebet vardır. İş sahibi erkeklerde cezanın etkisi işsizlere göre daha tesirlidir. Ceza yaşlı erkeklerden gençlere nazaran daha tesirlidir. Fail cezayı adil bulmadığında başkaldırabilir.

Yanıt Açıklaması: Kriminolojinin gelişimi 20. yüzyılda sanayi ve refah toplumlarında zirvesine ulaşmıştır. Kriminoloji bilimi yaklaşık 130 sene önce ortaya çıkmıştır ancak kriminoloji 60-70 yıl önce bağımsız bir disiplin haline gelebilmiştir. Bununla birlikte suç ve suçluluk olgusu insanlık tarihi kadar eski olmasına rağmen, kriminoloji de tıpkı diğer sosyal bilimler gibi köklerini 18. yüzyıl aydınlanma düşüncesinde bulur. Yalnız bu durum insanların suç olgusu hakkında makul bir şekilde sadece 18. yüzyıldan itibaren düşünmeye başladıkları şeklinde anlaşılmamalıdır .  Bu nedenle B seçeneğinde verilen öncül yanlıştır. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: Aydınlanma düşüncesine göre bilgiye ulaşmanın tek kaynağı insan aklıdır. Diğer seçenekler ise Aydınlanma düşüncesinin ana ayırıcı özellikleri ve günümüzde de çok sık kullanılan ve tartışılan kavram ve düşünceleri olan deneycilik, bilim, evrenselcilik, ilerleme (Terakki) düşüncesidir. Bu nedenle doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: Yeni Klasik Teorilerin ortak noktası, failin suçu kasten işlemiş olduğunu ve buradaki kasıtın suçtan menfaat elde etme düşüncesi olduğudur. Bu yaklaşım etrafında rasyonel tercih ve mutat faaliyet teorileri ortaya atılmıştır. Günlük hayattaki faaliyetlerin yapısı suç oranını etkilemektedir. Bununla birlikte Yeni Klasik teoriler suç davranışını sosyal yapıdan kaynaklanan sorunlardan soyutlamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Anomali karşısında verilen tepkilerden biri olan şekilcilikte (ritualism) amaçlar reddedilir. Zira kişi, onlara ulaşılamayacağının farkındadır. Bu gibi kişiler sadece sınırlamaları kabul ederler. Amaçlara ulaşmak için belirlenmiş meşru araçlar kabul edilir. Kişi, çok çalışır ama bir arzusu yoktur.

Yanıt Açıklaması: Kriminoloji en kısa tanımıyla suç olgusunun bilimsel olarak incelenmesi ve araştırılmasıdır. • Kriminoloji kanunların yapılması, kanunların ihlal edilmesi ve toplumun kanunların ihlal edilmesine gösterdiği tepkiyi inceleyen bilim dalıdır (Edwin Sutherland). • Kriminoloji suç, fail, menfi sosyal davranışlar ve bunların kontrolü hakkındaki tecrübi bilginin sistematik hale gelmiş bütünüdür. (Günther Kaiser) • Kriminoloji deneysel metotlar ile suçlunun kişiliğini inceleyerek suç olayının doğal kaynağını ve mekanizmasını, sosyolojik ve biyolojik etmenlerini araştıran suçluluğa ait genel bir bilimdir. (Sabatini) • Kriminoloji insanın sapıcı davranış ve eylemleri arasında suçu doğuran, yapan ve suçu kontrol etme amacını güden süreçleri açıklayan ve suçun sebep ve etmenlerini tespit maksadıyla insana ve suç işleyen insana ilişkin bilgilerin bütününün sentezini oluşturan bir bilgi dalıdır. (Sulhi Dönmezer) Bu tanımlar incelendiğinde şu üç unsurun kriminoloji bilimi için merkezi önemde olduğu görülmektedir. Bunlar: 1. Suçun araştırılması ve incelenmesi; 2. Suçluların araştırılması ve incelenmesi; 3. Ceza adaleti sistemlerinin araştırılması ve incelenmesidir. Kriminolojinin temel çalışma konusu suçun, suçluların ve ceza adaleti sistemlerinin araştırılması ve incelenmesidir.

Yanıt Açıklaması: 1960’larda ortaya çıkan liberal feminizm teori, kadınların cinsiyet temelinde ayrımcılığa uğradığı, bu nedenle erkeklerle aynı politik, mali, kariyer ve kişisel fırsatlardan faydalanamadıklarını ifade etmektedir. Bu durum ancak kadınların eğitim kanallarının önündeki engellerin kaldırılması, istihdam edinilmesi, politik faaliyetlere dahil edilmesi ve kadınların erkeklerle kamusal alanlarda eşit şartlarda yer almaları ile mümkün olabileceğini ifade etmiştir. Dolayısıyla Begüm Su'nun bahsettiği teori liberal feminizmdir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Damgalama ve etiketleme teorisi, birincil ve ikincil sapma ayırımına dayanır. Bu teoride birincil sapma değişik psikolojik ve sosyolojik nedenlerle ortaya çıkan ve aslında sadece suçun işlenmesini ifade eden bir kavramdır. Birincil sapma da nihayetinde suç teşkil eden bir davranış olması nedeniyle arzu edilir bir davranış değildir. Buna mukabil burada fail bir damgalama ve kendini suçlu olarak görme durumuna girmez. Kişi burada kendini suç üzerinden tanımlamaz. Daha ziyade suçu akla uydurur ve zararsız görür. Böylece kendine olan itimadını muhafaza etmeye çalışır. Teoriye göre suç işleyen kişi kendini ortalama vatandaş olarak görmeye devam etmekte ve bir bakıma toplumda şayet varsa üstlendiği rolü muhafaza etmeye çalışır. Dolayısıyla Can'ın durumu bu teori ile açıklanabilir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bu eserde Beccaria klasik hukuk anlayışının en esaslı ilkelerini ortaya koymuştur. Bu ilkeler şun- lardır. • Hukuk, bireyin alanını mümkün olduğun- ca az sınırlamalıdır. • Hukuk, şüpheli ve sanığın haklarını ceza muhakemesinin tüm aşamalarında garanti etmelidir. • Ceza ancak failin başkalarının haklarını veya kamuya ait menfaatleri ihlal etmiş ise meşrudur. Beccaria’nın deyimiyle “suçları cezalandırmaktansa önlemek daha iyidir.” • Bir suçun ağırlığı, başkalarına verilen zarara nispetle belirlenmelidir • Ceza hukukunun ağırlığı ve sertliği müm- kün olduğunca azaltılmalıdır. Cezalar, suç- larla orantılı olmalıdır. Faili ve toplumun diğer üyelerini suç işlemekten caydıracak seviyenin üzerinde olmamalıdır. • Aşırı ceza etkisiz olduğu gibi suçu önlemek şöyle dursun suç oranlarını artırmaktadır. • Kanunlar suç ve cezaları açıkça tayin et- melidir. • Cezaların infazında şe a ık ve açıklık ol- malıdır ki suç işleyen cezasını çekeceğini bilsin. • Faile verilecek ceza yolsuzluk ve önyargı ol- madan tayin edilmelidir. (Newburn, 2017, s. 126) Beccaria’nın suçun önlenmesiyle ilgili düşün- celeri de genellikle şu üç başlık altında toplan- maktadır: Açıklık (sarahat): Cezanın verilip verilme- yeceğinin açık olması suçun önlenmesini müspet yönde etkiler. Sürat: Cezanın süratle verilmesi suçun ön- lenmesini müspet yönde etkiler. Cezanın ağırlığı: Ne kadar ağır ceza veri- leceğinin belli olması suçun önlenmesini müspet yönde etkiler.

Yanıt Açıklaması: Teorik düşüncenin aşamaları arasında red etme yoktur. Tahminler kısmından sonra önleme aşaması gelir ki bu da eğer tekrarlanabilecek menfi bir durum var ise onun nasıl önlenebileceği konusuna ışık tutar. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: I) Liberal Feminizm 1960’larda ortaya çıkan bu teori, kadınların cinsiyet temelinde ayrımcılığa uğradığı, bu nedenle erkeklerle aynı politik, mali, kariyer ve kişisel fırsatlardan faydalanamadıklarını ifade etmektedir. Bu durum ancak kadınların eğitim kanallarının önündeki engellerin kaldırılması, istihdam edinilmesi, politik faaliyetlere dahil edilmesi ve kadınların erkeklerle kamusal alanlarda eşit şartlarda yer almaları ile mümkün olabileceğini ifade etmiştir. Cinsiyet eşitsizliği, kadınların hızlı bir şekilde erkek dünyasına entegrasyonu yolunun temizlenmesi ile çözülebilir. II) Marksist teori, bir toplumun ekonomik oluşumunun cinsiyet ilişkileri gibi diğer sosyal ilişkilerde öncelikli olarak belirleyici rol üstlendiğini ileri sürmektedir. 1960'ların sonunda ortaya çıkan Marksist feminizm, liberal feminizmle hemfikir olarak kadınların erkekler tarafından hükmedildiği, toplumda her açıdan katılımlarının önlendiğini ileri sürmüştür. Marksistler, işte cinsiyet ayrımının işçi sınıfının ayırımının yarattığı bir durum olarak ortaya çıktığını ifade etmiştir. Zira kadınlara erkeklerin yanı sıra hatta onlardan daha önce sermaye tarafından hükmedilmektedir. Bunu değiştirmek için en önemli strateji kapitalizmden demokratik sosyalist topluma geçiş yapmak olmalıdır. Marksist feminizmin öncüleri Julia ve Herman Schwendiger’dir.

Yanıt Açıklaması: Sutherland’in teorisi dokuz teze dayanmaktadır. Aynı zamanda bu teorisyenin görüşlerini özetleyen bu tezler şunlardır: 1. Suç davranışı öğrenilir 2. Suç davranışı, diğer insanlarla iletişim içindeyken meydana gelen etkileşim süreci içinde öğrenilir. 3. Suç davranışını öğrenme esasen küçük ve yakın ilişkilerin söz konusu olduğu gruplarda gerçekleşmektedir.