Kriminoloji

Yanıt Açıklaması: Merton’un teorisinin merkezinde anomi kavramı yer almaktadır; Ancak onun anomi tanımı biraz daha farklıdır. Durkheim’dan farklı olarak anominin ortaya çıkması için büyük bir toplumsal dönüşüm veya devrimi lüzumlu görmez. Bu anlayışa göre anomi, şayet insanların arzuları onların meşru araçlarla ulaşabilecekleri sınırın ötesine geçerse ortaya çıkar. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Fail suçu işleyen insan anlamına gelmektedir ve failin kişilik özelliklerinin araştırılması uzun bir dönem kriminolojik araştırmaların merkezinde yer almıştır. Bununla birlikte kriminolojinin Lombroso damarı olarak tarif edilen akımın merkezinde birey olarak fail bulunur ve meşhur Alman kriminolog Franz v. Liszt bu görüşü şöyle ifade eder :“Suç değil suçlu, soyut kavram değil insan.” Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Biyolojik Teoriler Psikolojik Teoriler Sosyolojik Teoriler Feminist Teoriler Yeni-Klasik Teoriler

Yanıt Açıklaması: Kriminoloji çok farklı yaklaşım ve ekolleri bünyesinde barındıran, matematik, fizik veya tıp gibi bilim dallarına nazaran oldukça genç olan bir disiplindir. Failin şahsi özelliklerinin tetkik edilmesi kriminolojik araştırmaların odağında yer alır ve suçun tanımlanması, açıklanması ve suçla mücadele kriminolojinin faaliyet alanlarıdır. Bununla birlikte kriminoloji terimi ilk defa suçluların vücut tipleri üzerinde çalışan Paul Topinard isimli bir Fransız tarafından kullanılmıştır. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Erken dönem sosyolojik teorileri tahlil edildi- ği vakit bunların şu temel tezlere dayandığı tespit edilmiştir: I. Suç tüm toplumlarda “normal” bir olgudur. II. Suç olgusu çatışma olgusuna bağlıdır. III. Suç, toplumsal gerilimlere bağlıdır. IV. Suç güçlü bir şekilde kent hayatına bağlı bir olgudur. V. Suç günlük hayat içinde öğrenilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ölüm cezasına müracaatta artış klasik okulun günümüze etkilerinden biri değildir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Klasik okul temsilcilerinden Beccaria’nın suçun önlenmesiyle ilgili düşünceleri genellikle şu üç başlık altında toplanmaktadır: • Açıklık (şeffaflık): Cezanın verilip verilmeyeceğinin açık olması suçun önlenmesini müspet yönde etkiler. • Sürat: Cezanın süratle verilmesi suçun önlenmesini müspet yönde etkiler. • Cezanın ağırlığı: Ne kadar ağır ceza verileceğinin belli olması suçun önlenmesini müspet yönde etkiler. Bununla birlikte determinizm Pozitivist Okul'un insan doğasına bakışını temsil etmektedir. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Geç modernlik, risk toplumu gibi güncel gelişmelerin suça ve suçun kontrolü üzerine olan etkileri İngiliz sosyolog ve kriminolog David Garland tarafından kontrol kültürü isimli eserde ele alınmıştır. Bu kitapta yer alan tespitlerden bazıları şunlardır: 1970li yıllardan itibaren etkili olan herkesin ıslah edilebileceği düşüncesi geçerliliğini ve etkinliğini yitirmeye başlamıştır. Suç korkusunun artması ile siyasiler suç ve suçla mücadele konusunda daha duygusal bir üslup benimsemektedir. Mağdur günümüz ceza adaleti sisteminde daha önemli bir figür haline gelmiştir. Daha önceleri hapis cezasına alternatif yaptırımlar üzerinde durulurken günümüzde yeni hapishaneler inşa edilmesinin başarılı bir ceza adaletinin gerekli ve önemli unsurları olduğu düşünülmektedir. Sürekli kriz düşüncesi hakimdir ve ceza adaletinin kendisine verilen görevleri yerine getiremediği düşünülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Eleştirel kriminoloji insanın iradesine bağlı unsurları ve insanın iradesi dışındaki sosyal, kültürel ve fiziki dünyayı birlikte değerlendirir. Eleştirel kriminoloji bilhassa 1960'lı yıllarda bir grup radikal görüşlü kriminolog tarafından geliştirilmiştir. Büyük ölçüde Marksist ideolojiye dayanan bu kriminoloji anlayışında suçluluğun nedenlerini gerilim ve anomi teorilerinin de ötesine geçerek toplumsal yapıda aramışlardır.

Yanıt Açıklaması: Suçun açıklanması başlığı altında kriminoloji suç olgusunu açıklamaya çalışan teorileri ortaya koymaya çalışır. Suçu ortaya çıkaran sebepler, suçluluğun artmasını veya azalmasını etkileyen faktörler, tahminler, değişimler ve yine suçun önlenmesine yönelik çalışmalar bu kapsamda yer almaktadır. Bu kapsamda kriminoloji şu sorulara cevap arar: • Neden belli bireyler suç işlemektedir? • Neden suçlar belli yerlerde, çevrelerde ve şartlarda işlenmektedir? • Bir fiil neden ve hangi gerekçeyle suç olarak tavsif edilmektedir? • Toplum suça nasıl tepki vermektedir?

Yanıt Açıklaması: Bentham ve Beccaria’nın görüşleri büyük ölçüde örtüşse de aralarında görüş ayrılıkları da söz konusudur. İkisi de ölüm cezasına karşıydı; ancak Bentham kasten öldürme suçları için idam cezasına başvurulabileceği görüşündeydi. Bentham hapis cezasının etkinliği hususunda güçlü bir inanca sahipti. Beccaria’dan farklı olarak, tekrar suç işleyen kişilerin daha fazla ceza almasından yanaydı. Bu görüşünü, tekrar suç işleyenlerin gelecekte de suç işleyebilecekleri düşüncesine dayandırıyordu. Toplumda mümkün olduğunca çok kişinin mutluluğunun sağlanması felsefesiyle hareket eden Bentham, cezanın da mutsuzluk, ıstırap ve acı vermesi gerektiği görüşündeydi. Dolayısıyla, doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Türk Ceza Kanunu iki kısımdan oluşmaktadır. Bunlar; genel hükümler, özel hükümler TCK’nın ilk 75 maddesi genel hükümlere ilişkin düzenlemeleri ihtiva etmektedir. En basit ifadeyle genel hükümler, tüm suçlara uygulanabilecek kuralları ihtiva etmektedir. Bu kapsamda örneğin kast ve taksir gibi suçun manevi unsurlarının tanımı, meşru savunma, ilginin rızası gibi bir fiili hukuka uygun hale getiren hukuka uygunluk sebepleri, yaş küçüklüğü ve akıl hastalığı gibi kişinin kusur yeteneğini ortadan kaldıran veya azaltan haller ile yaptırım türleri (hapis cezası ve adli para cezası) düzenlenmektedir. TCK’nın özel hükümler kısmında ise artık tekil olarak suç tipleri yer almaktadır. TCK’da genellikle en ağır suçlar düzenlenmektedir. Taksirle öldürme, yağma, iftira ve eziyet bu tür suçlar arasındadır. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Garland, ceza adaleti sisteminde meydana gelen değişimleri tespit etmiştir. Bunlardan bazıları şunlardır: Islah düşüncesinin önemli ölçüde zayıflaması İntikam ve kısas düşüncesinin geri dönüşü Suç siyasetinin duygusal tonunda meydana gelen değişmeler Mağdurun geri dönüşü Her şeyden önce halkın korunması gerekir düşüncesi Siyasileşme ve yeni popülizm Hapishanenin yeniden icadı Kriminoloji düşüncesinin dönüşümü Suç önleme ve mahalle güvenliği altyapının genişlemesi Suçla mücadelenin özelleşmesi Sürekli kriz hali hissi

Yanıt Açıklaması: A, B, D, E şıklarında yer alan ifadeler ana akım kriminoloji olarak da adlandırılan klasik veya pozitivist okulla ilgili ifadelerdir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kriminolojide klasik okul veya geleneğin suç olgusuna bakışında aydınlanma düşüncesinin çok büyük etkileri olmuştur. Bir bakıma klasik okul, aydınlanma düşüncesinin suç ve suçluluğa bakan yüzüdür denebilir. Aydınlanmanın insan tasavvuru klasik okulun suçlu tarifini de büyük ölçüde etkile­miştir. Aydınlanma düşüncesine göre tüm insanlar hür ve eşittir. Daha da önemlisi insan artık bireydir. Bu birey rasyoneldir ve kararlarını bağımsız olarak verebilmektedir. İşte klasik okul taraftarları bura­dan hareketle suçluluğu tarif etmiştir. Bu anlayışa göre herkes cezayı müstelzim bir fiili işleyebilir ve failin suç işlemek konusundaki kararını hür irade­sinin ve hedonist dürtülerinin dışında hiçbir fak­tör etkilemez. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Marksist ve radikal feminizmi harmanlayan sosyalist feminizme göre ; cinsiyet ve sınıf ilişkileri eşit derecede önemlidir. Sosyalist feminizm, sınıfın ne olduğunu anlamamız için cinsiyetin nasıl şekillendiğinin kavranması gerektiğini ileri sürmektedir. Özetle sosyalist feminizm hem sınıf hem de cinsiyet ilişkisinden etkilendiğimizi iddia etmektedir. Suç da ataerkil kapitalizmin ürünü olarak görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Beccaria’nın suçun önlenmesiyle ilgili düşün­celeri de genellikle şu üç başlık altında toplan­maktadır: Açıklık (sarahat): Cezanın verilip verilme­yeceğinin açık olması suçun önlenmesini müspet yönde etkiler. Sürat: Cezanın süratle verilmesi suçun ön­lenmesini müspet yönde etkiler. Cezanın ağırlığı: Ne kadar ağır ceza veri­leceğinin belli olması suçun önlenmesini müspet yönde etkiler. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Risk toplumu kavramı ilk defa Alman sosyolog Ulrich Beck tarafından kullanılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Alt-Kültür teorileri, toplumda egemen olan kültürel yapıdan ayrılan ve bir alt-kültür etrafında toplanan gençlerin bir araya geldiği durumlarda sapma teşkil eden değer ve ahlaki yargıların egemen olduğunu ileri sürer. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Beccaria henüz 26 yaşındayken, 1764 senesinde yayınladığı meşhur eseri “Dei delitti e delle pene” (Suç ve Cezalar Hakkında) modern ceza hukuku ve kriminolojinin temellerini atmıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.