Kriminoloji

Yanıt Açıklaması: En basit ifadeyle aydınlanma, 18. yüzyılda özellikle Batı dünyasında ve bilhassa merkezinde Paris’in yer aldığı uluslararası bir felsefi ve kültürel akımdır. Aydınlanma hareketinin gelişim seyrine bakıldığında 17. yüzyılda İngiltere’de (Locke ve deistler) başladığı, akabinde 18. yüzyılda Fransa’da geliştiği (Bayle, Voltaire, Diderot ve diğer ansiklopedistler) görülmektedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Suçun ve suçluluğun nedenlerini araştıran öğretidir. Yunanca kökenli bir kelime olan “etoloji” nedenler öğretisi anlamına gelmektedir. Kriminolojide etoloji, tekil olarak işlenen suçların sebeplerini araştırır. Örneğin, bir cinayet veya cinsel saldırının neden işlendiği sorusunun cevabını arar. Bireysel suçluluğun yanında suç etolojisi, kitlesel bir olgu olarak suçluluğun nedenlerini araştırır.

Yanıt Açıklaması: Beccaria genel olarak bakıldığında, ceza hukukuna ekonomik hesabı sokmuştur denebilir. Keyfilik ve ölçüsüzlüğün yerine, suçun ağırlığına uygun bir ölçülülük ekonomisi ikame etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Mutat faaliyet teorisi ise suç eylemi, suç ve bilhassa suçun işlendiği duruma bakar. Buna göre, bir suçun işlenmesi için üç şeye ihtiyaç vardır: motive olmuş bir fail , uygun bir hedef ve koruyucu kişilerin bulunmaması (örneğin, polis veya güvenlik kamerasının bulunmaması). Burada failin suç işleme temayülü olan ve bunu becerebilecek biri olması; mağdurun veya suçun konusu şeyin fail için uygun bir hedef olması ve ihlalleri önleyecek koruyucu kişilerin olmaması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Teorilerin suçun işlenmesini zorlaştırmaya yönelik pratik ve kontrol edilebilir değişiklik önerilerinin çoğu hayata geçirilmiştir. Bunlardan bazıları şunlardır: Hedeflere ulaşılmasının zorlaştırılması. Örneğin, daha iyi araba kilitlerinin yapılması; İnsanların, eşyaları ve kendileri hakkında daha sorumlu davranmaya ikna edilmeleri; Güvenlik kamerası vb. izleme yöntemlerinin hayata geçirilmesi. Örneğin İngiltere’de bugün yaklaşık 6 milyon güvenlik kamerası mevcuttur. Suç mahallinden görülmeden kolayca kaçma ihtimalinin ortadan kaldırılması; Cezaların artırılması; Suçluların yakalanması ihtimalinin güçlendirilmesi.

Yanıt Açıklaması: İnsan vücudu tiplerini üç sınıfa ayırmıştır: 1. Endomorfik tipler: şişman, yumuşak ve yuvarlak; 2. Mezomorfik tipler: adaleli, atletik ve güçlü; 3. Ektomorfik tipler: uzun boylu, zayıf, beyni iyi gelişmiş

Yanıt Açıklaması: Eleştirel kriminoloji bilhassa 1960lı yıllarda bir grup radikal görüşlü kriminolog tarafından geliştirilmiştir. Büyük ölçüde Marksist ideolojiye dayanan bu kriminoloji anlayışında suçluluğun ne- denlerini gerilim ve anomi teorilerinin de ötesine geçerek toplumsal yapıda aramışlardır. Bu kriminologlara göre suçluluğun esas nedenleri kapitalist toplumdaki yapısal eşitsizlikler ve güç ilişkileridir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Kriminalistik zaman zaman kriminolojiyle karıştırılmaktadır. Kriminalistik bir anlamda bilimsel polislik anlamına da gelmekte, suçluların tespit edilmesi için kullanılan çeşitli bilimsel verileri araştırmakta ve uygulamaktadır. Bir anlamda kriminalistik suçun aydınlatılmasıyla suçla mücadele öğretisidir. Kriminalist esasen fiili ortaya veya faili ortaya çıkartmaya ve failin fiili işlediğini ispata çalışır. Bunu da suç taktiği ve suç tekniği adı verilen araçlarla gerçekleştirir. Suç yerinin güvenliği, arama tedbirlerinin esaslarına ilişkin kuralları ve muhtemel failin kişiliğinin araştırılması, (E seçeneği) kriminoloji değil kriminalistiğin alanına giren bir ifadeyi yansıtmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Avrupa entelektüel akımının karakterini belirleyen başat unsur rasyonel düşünce- nin bir başka deyişle bilginin kaynağının salt insan aklı olduğu düşüncesidir. Hatta Kant şu meşhur çağrısını yaparak rasyonel düşüncenin önemini vurgular: "Sapere aude!" yani "Bilmeye cesaret et! Kendi aklını kullanmaya cesaret et!" Dolayısıyla doğru cevap B'dir.27

Yanıt Açıklaması: Sosyal politika insan refahı, ihtiyaçları ve yoksulluk gibi sorunlarını araştırmaktadır. Yoksulluk suçluluk ilişkisi veya sosyal devlet uygulamalarının suçluluk üzerindeki etkileri gibi konularda kriminoloji sosyal politikadan istifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Birçok kriminolog suç yerine sapma (deviance) kavramını kullanmaktadır. Bu terimi benimseyen kriminologlar failin neden suçu işlediği sorusu yerine kişilerin neden sapma teşkil eden fiiller işlediği üzerinde dururlar. Suç ve sapma kavramları karşılaştırıldığında sapmanın daha geniş bir kavram olduğu görülecektir. Zira sapma kavramı farklı, sıra dışı kabul edilmeyen ve fakat hukuken yaptırıma bağlanmamış davranışları da kapsar. Daha yalın bir ifadeyle, bir fiilin sapma teşkil ettiğini söylemek onun tuhaf veya kabul edilemez olduğunu söylemekle aynı anlama gelecektir. Sosyolojik anlamıyla sapma kavramı, bir toplumda kabul edilmiş davranış dışında olan davranış ve fiilleri ihtiva etmektedir. Bu geniş tanım nedeniyle birçok suç aynı zamanda sapma olarak da değerlendirilebilir. Buna mukabil, ifade edildiği gibi sapma suç teşkil etmeyen davranışları da kapsar. Bu nedenle hangi fiillerin sapma teşkil ettiği belki de suç olgusundan daha fazla bir toplumun değer telakkileri ve kültürel standartlarına bağlıdır. Sapma teşkil eden davranışların çoğu, toplumun yazılı olmayan kurallarına dayanır. Her toplumda kabul gören ve reddedilen davranışlara ilişkin aşağı yukarı belirlenmiş kalıplar vardır. Bu sosyal kurallar umumiyetle hukuk tarafından yaptırıma bağlanmamış kuralları da ihtiva eder. Aslında sapma teşkil eden davranışlar, ilgili fiilin işlendiği bağlama da sıkı sıkıya bağlıdır.

Yanıt Açıklaması: İlk defa Alman sosyolog Ulrich Beck tarafından kullanılan risk toplumu kavramı, yukarıda izah edilen teknolojik gelişmelerin modern dönemde olumlu yönleri, insanları huzur ve refaha kavuştu­rulacağı inancı hakimken, gittikçe bilimsel ve tek­nolojik gelişmelerin ortaya çıkardığı risklere vurgu yapan karamsar bir bakış açısını tanımlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Penoloji: Cezaları ve cezaların infazını inceler. Buna cezaevi çalışmaları da da^hildir. Penoloji bilhassa ceza ve diğer yaptırımların uygulamada ne derece etkili olduklarını inceler. Daha çok hapishane ve mahku^mlar üzerinde durur. Suç coğrafyası veya ekolojisi: Suç coğrafyası en genel anlamıyla suçlulukla yer ve zaman arasındaki münasebeti tahlil eder. Tasviri (deskriptif) suç coğrafyası araştırmaları suçluluğun zaman ve yere göre dağılımı hakkında bir bilgi verilmesini amaçlar. Suç profilaksisi: Kısaca suçtan korunmanın öğretisidir. Tıbbi ve sosyal yaklaşımlarla suçluluğa yol açan faktörleri azaltmak veya ortadan kaldırmak için gereken yöntemleri araştırır. Viktimoloji: Mağdur bilimi anlamına gelmektedir. Bu bilim dalının amacı mağduru incelemek ve mağdur olma durumundan çıkarılması için gerekli şartları oluşturmaktır. Bir suçun mağdurunun ve onun tepkisinin suçluluğun açıklanmasında bir rol oynayıp oynamadığı meselesiyle ilgilenir.

Yanıt Açıklaması: Kabul edilmiş amaçlara ulaşmak için belirlenmiş sosyal araçlar reddedilir. Esasen bu gibi kişiler toplumla ilgili her şeyi reddederler ama toplum için yıkıcı eylemlere girişmezler. Batı ülkelerinde sık görülen evsizler buna örnektir. Merton, Charlie Chaplin’in The Tramp filmindeki komik karakteri “geri çekilme” tepkisinin fevkalade bir örneği olarak görmüştür. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A olacaktır. Sayfa 47 da Temel Kavramlar içinde Teori Nedir? konu başlığındaki açıklamalarda   " Tablo3.1 de " tüm seçenekler verilmiş.

Yanıt Açıklaması: Suç ve suçlu olgularının bilimsel bir tarzda sistematik olarak tahlil edilmesinin geçmişi yaklaşık olarak iki yüz sene evvel başlamıştır. Aradan geçen zaman içinde ulusal ve uluslararası düzeyde farklı kriminoloji ekolleri ve buna bağlı olarak tanımları ortaya çıkmıştır. Bu nedenle üzerinde uzlaşıya varılmış bir kriminoloji tanımı mevcut değildir. Buna karşılık çeşitli tanım çabaları da söz konusudur. Bunlardan biri olan "Kriminoloji insanın sapıcı davranış ve eylemleri arasında suçu doğuran, yapan ve suçu kontrol etme amacını güden süreçleri açıklayan ve suçun sebep ve etmenlerini tespit maksadıyla insana ve suç işleyen insana ilişkin bilgilerin bütününün sentezini oluşturan bir bilgi dalıdır." tanımı Sulhi Dönmezer'e aittir.

Yanıt Açıklaması: A seçeneği aydınlanma hareketinin en önemli unsuru olan akıl kavramıyla ilişkilidir. Zira görüyoruz ki akıl insanın en önemli yeteneğidir. İnsan akıl sayesinde sadece doğru düşünmekle kalmaz aynı zamanda doğru hareket eder. Böylece akıl Aydınlanma düşüncesinde bilginin organize edilmesinde anahtar bir rol üstlenmiştir. B seçeneğine baktığımızda rasyonelite sayesinde hem bireysel hem de toplumsal mükemmeliyete ve terakkiye ulaşmak mümkündür. D seçeneği ayrıca kanun önünde eşitlik ve bireysel hürriyet kavramları da bu dönemin düşüncesinin unsurlarından olduğunu göstermektedir. E seçeneği ise yine bu düşüncenin bir unsurundan bahsedip ruhban sınıfının, kutsal metinlerin veya geleneğin otoritesini reddeder. Fakat C seçeneği yanlıştır, çünkü bu düşünceye göre insan doğası gereği rasyoneldir ANCAK kötü değil iyidir. Bu şekilde aydınlanma düşüncesi Hıristiyanlığın insanın doğuştan kötü olduğu kabulünü reddeder ve dolayısıyla cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Klasik okulun kökeni aydınlanma dönemine, Pozitivist okulun ise modern bilime dayanır. O yüzden C şıkkı yanlıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Seçenekler değerlendirildiğinde bir derbi maçında bağırmak, meşru müdafaa ile birini yaralamak, düşman askerini öldürmek ve otomobil yarışında hız yapmak fiilin işlendiği bağlama ve toplumun değer telakkileri, kuralları ile kültürel standartlarına uygun davranışlardır. Bununla birlikte işe sürekli geç kalmak tuhaf ve kabul edilemez bir fiil olarak sapmaya örnek gösterilebilir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Fransız sosyolog Emile Durkheim (1857-1917) günümüzde de sosyolojik düşüncede etkisi olan bir isimdir. Sosyolojinin kurucuları arasında gösterilen Durkheim’ın çalışmalarının önemi sanayileşmenin getirdiği sosyal değişme, yeni iş bölümü yapısı ve bu olguların yarattığı yeni sosyal sorunları tespit etmiş olmasıdır.Doğru yanıt B şıkkıdır.