Kriminoloji

Yanıt Açıklaması: Psikoloji, suç davranışının izahında alternatif bir bilimsel temel sunmaktadır. Biyolojik teorilerden farklı olarak bu teoriler, doğrudan zihnin işleyişine ve bunun insan davranışına nasıl tesir ettiğine yoğunlaşır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Birinci önemli eleştiri, damgalanan herkesin suç işlemeye devam etmediği tespitidir. Cezanın önleyici işlevine vurgu yapan eleştirmenler, cezalandırmanın failin yeniden suç işleme ihtimalini zayıflattığını ileri sürmüştür. Damgalama teorisinin bu ihtimale pek dikkate almadığı söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: ABDli kriminolog Lawrence Sherman tarafından ortaya atılan ve yine damgalama teorileri içinde değerlendirilen başkaldırma (defiance) teorisi cezalandırmaya karşı failin verdiği tepkiler üzerine bina edilmiştir. Diğer damgalama teorilerinden farklı olarak Sherman cezanın sadece olumsuz sonuçları değil olumlu sonuçları da olabileceğini kabul etmektedir. Sherman’a göre cezanın üç sonucu olabilir. Bunlar: 1. Cezanın caydırıcı etkisi olabilir ve böylece arzu edilen neticeyi verebilir. (Caydırma) 2. Cezanın bir etkisi olmayabilir. Bir başka deyişle yeni suçların işlenmesine bir tesiri olmayabilir. (kayıtsızlık) 3. Cezanın aksi yönde etkisi olabilir. Bir başka deyişle ceza, sapma teşkil eden davranışı güçlendirebilir. (başkaldırma) Sherman’a göre başkaldırma, reddetme davranışı şu dört durumda ortaya çıkar: 1. Fail cezayı adil bulmayabilir. 2. Fail cezayla damgalandığını hissedebilir. 3. Fail işlediği fiilden utanç duymayabilir. 4. Failin toplumla bağı olmayabilir. Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Garland, çalışmasında adı geçen iki ülke örneğinde ceza adaleti sisteminde meydana gelen değişimleri tespit etmiştir. Bunlar­dan bazıları şunlardır: Islah düşüncesinin önemli ölçüde zayıfla­ması İntikam ve kısas düşüncesinin geri dönüşü Suç siyasetinin duygusal tonunda meydana gelen değişmeler Mağdurun geri dönüşü Her şeyden önce halkın korunması gere­kir düşüncesi Siyasileşme ve yeni popülizm Hapishanenin yeniden icadı Kriminoloji düşüncesinin dönüşümü Suç önleme ve mahalle güvenliği altyapının genişlemesi Suçla mücadelenin özelleşmesi Sürekli kriz hali hissi

Yanıt Açıklaması: Kişiyi yeniden topluma kazandırıcı utandırmayı merkeze alan Braithwaite, suç teorisi bakımından onarıcı adalet uygulamalarını çözüm olarak önermektedir. Onarıcı adalet kapsamında, suçlunun mağdurla bir araya gelerek hatasını telafi etmesi, yaptığıyla yüzleşmesi deyim yerindeyse mağdurdan kendisini affetmesini istemesi gibi uygulamalar yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Biyolojik teoriler Genetik araştırmalar Beyin üzerinde yapılan araştırmalar Kimyasal ve biyokimyasal araştırmalar Psikolojik Teoriler Psikanalitik teoriler Suçu psikopatiye dayandıran teoriler Sosyolojik Teoriler İşlevselci teoriler Gerilim teorileri Alt kültür teorileri Sosyal ekoloji teorileri Sosyal öğrenme teorileri Kontrol teorileri Etiketleme teorileri Çatışma teorisi Dolayısıyla cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Suçluların karar alma süreçleri işledikleri suç tipine göre farklılık gösterir.

Yanıt Açıklaması: Eleştirel kriminoloji ana akım kriminoloji tarafından ihmal edilen konu veya grupları da ele alan bir şemsiye kavrama dönüşmüştür denebilir. Bu kapsamda şu kriminoloji alanları ortaya çıkmıştır: I. Feminist Kriminoloji II. Mahkum Kriminolojisi III. Yeşil Kriminoloji

Yanıt Açıklaması: Tarde, “tüm dünya suçludur, sadece fail değil” sözünün sahibidir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Aydınlanma hareketinin gelişim seyrine bakıldığında 17. yüzyılda İngiltere’de (Locke ve deistler) başladığı, akabinde 18. yüzyılda Fransa’da geliştiği (Bayle, Voltaire, Diderot ve diğer ansiklopedistler) görülmektedir. Bu nedenle İngiltere’nin yer aldığı seçenek doğrudur. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal bilimlerde son elli yıla damga vuran büyük teorisyenler arasında Ulrich Beck, Anthony Giddens gibi sosyologların yanı sıra Jürgen Habermas gibi filozoflar da yer almaktadır. İtalyan askeri cerrah Cesare Lombroso,  ise 1800'lü yıllarda yaşayan ve genellikle modern kriminolojinin babası olarak görülen ünlü bir kriminologtur. Bu nedenle seçeneklerde I, III ve IV numaralı öncüllerin birlikte olduğu seçenek aranmalıdır. Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bentham ve diğer klasik okul krimino- loglarının fail ve suçlulukla ilgili ana varsayımları şu şekilde sıralanabilir: • Her insan rasyoneldir; • Rasyonel akıl yürütme, kazançlarla muhte- mel tehlikeler arasında bir tartma ve değer- lendirmeyi ihtiva eder; • Rasyonel değerlendirme her insanın nasıl davranacağını tayin eder; buna onların huku- ki ve hukuka aykırı davranışlar da dahildir; • Eyleme geçmeden önce her insan muhte- mel haz ve muhtemel ıstırap arasında bir tartım yapar; • Kişinin yapacağı tercih en çok haz veren davranış olacaktır; • Kişinin uğrayacağı yeterince hızlı, ağır ve belirli ceza onun hukuka aykırı davranışta dav- ranma ihtimalini zayı atacak- tır. (Case et al, 2017, s. 330)

Yanıt Açıklaması: Cohen’in teorisine göre suç işleyen gençlerin çoğu bir çeteye mensuptur. Bu görüşe göre alt sınıflardan gelen gençler, toplumda belirlenen hedeflere meşru yollardan ulaşmak bakımından önlerini kapalı gördüklerinden ve kendilerine olan saygıları zayıf olduğundan, bu gibi gençlerin çoğu alternatif alt-kültürlere kaymaktadır. Gençler bu suçlu alt-kültürlerine girerek itibar kazanmak isterler. C¸eteye girmek isteyen genç örneğin hırsızlık gibi suçlar işleyerek diğer üyelerin gözüne girmeye çabalar. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Eleştirel kriminoloji klasik ve pozitivist okuldan farklı bir gelenekten gelmektedir. Bu yaklaşımda, insanın iradesine bağlı unsurlar ve insanın iradesi dışındaki sosyal, kültürel ve fiziki dünyanın birlikte değerlendirildiği görülmektedir. Bir diğer önemli fark da ana akım kriminoloji klasik, yeni klasik ve pozitivist düşünceye yaslanırken, eleştirel kriminoloji Marksist düşünceye dayanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Merton’un meşhur beş tepki tipi şunlardır: Uyumluluk (Conformity) Yenilikçilik (Innovation) S¸ekilcilik (Ritualism) Geri çekilme (Retreatism) İsyan (Rebellion) Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: “En genel anlamı ile sadece olguları bilinebilir olarak kabul eden Pozitivizm, başta doğa bilimleri olmak üzere tüm bilim alanlarını etkilemiştir. Bu makalede sosyal bilimler alanında ortaya çıktığı ilk günden beri egemen olan Pozitivizm’in Batı dünyasındaki ilk temsilcilerini, tarihsel gelişimini ve bu gelişim sürecinde kavramın ortaya çıkışına zemin hazırlayan Rönesans, Reform hareketlerine ve bunlara paralel olarak Aydınlanma dönemine değinilecektir”.

Yanıt Açıklaması: Sapma şu şekilde özetlenebilir: Sapma, toplumsal kurallar, değerler veya beklentileri ihlal eden her türlü davranıştır. Sapma teşkil eden davranışlar ve bunların ağırlığı konusundaki telakkiler zamanla ve toplumdan topluma, kültürden kültüre farklılık göstermektedir. Sapma fiilini gerçekleştiren kişiler genellikle sapkın (deviant) olarak adlandırılmaktadır. Kuralları koyma yetkisini haiz kişiler neyin sapma olduğuna karar verebilir. Bir davranışın sapma olup olmadığı ilgili davranışı değerlendiren kişinin bakış açısına göre değişiklik gösterebilmektedir. Cezalandırmanın toplumun değer yargılarını ortaya koyması hasebiyle bir ritüel olma özelliği ve sembolik işlevi vardır. Sosyal değişme ve bilhassa modernliğe geçiş umumiyetle değerlerde yozlaşmaya yol açmakta ve suç oranlarını yükseltmektedir. Sapma düşük seviyede bir ahlaki entegrasyonun ve zayıf sosyal düzenlemenin bir neticesidir.

Yanıt Açıklaması: Suçluluğun izahında bugün büyük önem taşıyan sosyolojik teorilerin sistematik ve kapsamlı oluşuyla Şikago Okulu özel bir önemi haizdir. Klasik teori hukuka, pozitivist teori suçluluğun biyolojik ve/veya psikolojik özelliklerine odaklanırken, sosyolojik teori suçluluğun izahında çevresel şartları merkeze alır. Bu teorilere göre çevre suçluluğa sebebiyet verir. Yoksulluk, yaşanılan mahalle ve yer sıkıntısı gibi faktörler suçluluğu izah etmekte kullanılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Mutat faaliyet teorisi ise suç eylemi, suç ve bil­hassa suçun işlendiği duruma bakar. Buna göre, bir suçun işlenmesi için üç şeye ihtiyaç vardır: motive olmuş bir fail, uygun bir hedef ve koruyucu kişile­rin bulunmaması (örneğin, polis veya güvenlik ka­merasının bulunmaması). Doğru Cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Klasik okulun kökenleri aydınlanma düşüncesine dayanır. Odak noktası ceza adaleti sistemidir. Yaklaşım tarzı arasında felsefi, toplumsal sözleşme teorisi ve faydacılık felsefesi yer almaktadır. Kriminoloji uzmanları filozoflar ve sosyal reformistlerdir. Bununla birlikte cezalar önleme amaçlıdır ve süresi bellidir. Doğru cevap C'dir.