Kriminoloji

Yanıt Açıklaması: Ayırıcı birliktelikler teorisi suçlu davranışının öğrenilen ve “normal” bir davranış olduğu varsayımına dayanmaktadır. Bu nedenle, suçluluğun tercih edilen bir şey olduğunu ileri süren klasik okul veya suçluluğa patolojik bir durumun neden olduğunu ileri süren biyolojik teorilerden ayrılmaktadır. Dolayısıyla A seçeneğinde verilenin aksini ileri sürer. Cevap bu yüzden A'dır.

Yanıt Açıklaması: Birinci aşama, pagan inançlardan tek tanrılı dinlere uzanan bir yelpazede sosyal hayatın ilkel bir safhasıdır ki bu da teolojik safha olarak isimlendirilir. Metafizik aşama da teolojik aşamaya göre daha iyidir. Zira bu aşamada artık doğaüstü olana inanç ortadan kalkmıştır. Pozitivizm de bu anlamda son gelişim aşaması olarak tarif edilmekte ve bu aşamada insanlar bilime müracaat etmekte, evreni yöneten evrensel değişmez kuralları keşfetmektedir. Bu keşfin yöntemi de bilimsel tahlil ve gözlemdir. Bu bağlamda, duyu organlarıyla tecrübe edilebilen şeyler ve ampirik delil bilgi ve araştırmanın temelini teşkil etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Suç profilaksisi: Kısaca suçtan korunmanın öğretisidir. Tıbbi ve sosyal yaklaşımlarla suçluluğa yol açan faktörleri azaltmak veya ortadan kaldırmak için gereken yöntemleri araştırır.

Yanıt Açıklaması: Beyaz yaka suçluluğu, yüksek seviye ve sorumluluk gerektiren makamlarda olanlar tarafından işlenen suçları ihtiva etmektedir. Bu suçların işlenmesi kişinin toplumdaki konumu nedeniyle mümkün olabilmektedir. Dolayısıyla C seçeneği haricinde gördüklerimiz tam da bu şekilde işlenebilecek suç örnekleridir.

Yanıt Açıklaması: Kriminolojinin en önemli faaliyet alanlarından biri hiç şüphesiz suç olgusunun tanımlanması, ölçümlenmesi ve araştırılmasıdır.Suç ve suçluluk olgusunun tanımlanması, suçu kimin işlediği yani failin kim olduğu sorusuyla ilgilenmektedir. Örneğin, kriminoloji cezai sorumluluğun hangi yaştan itibaren başlaması gerektiği sorusu gibi meseleleri de ele alır. Suçun nerede ve ne zaman işlendiği, nasıl kaydedildiği ve nasıl işlem yapıldığı da suçun tanımlaması başlığı altında yer alan konulardandır. Ayrıca ceza hukukunun ve ceza yargılamasının nasıl işlediği de kriminolojinin konuları arasındadır. Yakalama, tutuklama ve hapis cezası ve bunlara ilişkin verilerin analizi de kriminolojik araştırmanın önemli konularındandır.

Yanıt Açıklaması: Suç bilimleri terimi, öncelikli meşguliyet sahası şu veya bu şekilde insanların suç davranışı olan tüm disiplinleri ifade etmek için kullanılmaktadır. Suç bilimleri genel olarak hukuki suç bilimleri ve hukuki olmayan suç bilimleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Ceza hukuku, ceza muhakemesi hukuku ve ceza infaz hukuku gibi suç bilimleri kural merkezlidir. Bir başka deyişle bu bilimler kurallar ve uygulamalarıyla meşgul olur. Bu itibarla hukuki suç bilimleri, normatif bilim dallarıdır. Buna karşılık kriminoloji ampirik bir suç bilim olup doğa ve sosyal bilimlerin araştırma yöntemlerinden istifade etmektedir. Hukuki suç bilimleri ve hukuki olmayan suç bilimleri ayrımı şüphesiz genel bir ayrım olarak görülmelidir. Günümüzde hukuki olmayan suç bilimleri kriminalistik ve kriminoloji, hukuki suç bilimlerinden etkilenmektedir. Dolayısıyla doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kriminolojinin çok yakın ilişki içinde olduğu bazı sosyal bilimler şunlardır: • Hukuk: Hukuk, toplumda adalet ve düzeni sağlama amacını gütmektedir. Hukukun araştırma alanları arasında kanun yapımı, hukuk sistemleri ve muhakeme usulü yer almaktadır. Hukukun kriminoloji ile yakından ilişki olan kısmı şüphesiz ceza ve ceza muhakemesi hukukudur. • Sosyoloji: İnsanların, örgütlerin ve kurumların sosyal alanda sergiledikleri davranışları inceleyen bilim dalıdır. Sosyolojinin kriminolojiyle alakalı olan konularının başında suç araştırmaları ve sapma gelmektedir. • Psikoloji: Psikoloji insan zihni ve bireysel insan davranışını inceleyen bilim dalıdır. Kriminoloji, psikolojik karakter ve rahatsızlıkların suç davranışı üzerindeki etkilerine ilişkin bulgu ve yöntemlerinden istifade etmektedir. • Sosyal politika: Sosyal politika insan refahı, ihtiyaçları ve yoksulluk gibi sorunlarını araştırmaktadır. Yoksulluk-suçluluk ilişkisi veya sosyal devlet uygulamalarının suçluluk üzerindeki etkileri gibi konularda kriminoloji sosyal politikadan istifade etmektedir. • Antropoloji: Antropoloji geçmiş ve günümüzde insanların, toplumların ve kültürlerin yapısını araştıran bir bilimdir. Örneğin, antropoloji hukuk, suç tanımları ve hukuk sistemlerinin nasıl gelişim gösterdiğini inceler.

Yanıt Açıklaması: Alt-Kültür teorileri, toplumda egemen olan kültürel yapıdan ayrılan ve bir alt-kültür etrafında toplanan gençlerin bir araya geldiği durumlarda sapma teşkil eden değer ve ahlaki yargıların egemen olduğunu ileri sürer. Bu teoriye göre alternatif bir statü sistemi olan çete alt-kültürü, grup üyesi olmayanları düşman ve öteki gördüğünden kendileri dışındakilere düşmanlığı ve şiddet uygulamayı meşru görür. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kriminolojide kullanılan metotlar şöyle sıralanabilir: Suçu ölçme metodu, Deneysel metot, Olay incelemesi metodu, Yaşam öyküsü metodu, Olaya katılarak gözlem metodu, İzleme metodu.

Yanıt Açıklaması: Merkezden çevreye doğru beş bölge tespit edilmiştir ve merkezden uzaklaşıldığı nispette refah düzeyi yükselir. Birinci bölge iş ve ticaret bölgesi olduğundan nüfusu azdır. Birçok yoksul ve göçmen kökenli aileye ev sağlayan bir bölge geçiş bölgesidir. Bununla birlikte Geniş bahçeli müstakil evler banliyö bölgesinde yer alır. Dolayısıyla doğru cevap E'dir

Yanıt Açıklaması: 1. Biyolojik teoriler • Genetik araştırmalar • Beyin üzerinde yapılan araştırmalar • Kimyasal ve biyokimyasal araştırmalar

Yanıt Açıklaması: Kriminoloji teorilerine bakıldığında ise bunlar kanunların neden yapıldığı, nasıl ve niçin kuralları uyguladığımız, suç kontrolünün tesirleri, insanlar niçin ve nasıl kurallara uymayı veya ihlal etmeyi tercih ederler veyahut da kural ihlalinin neticeleri nelerdir gibi sorular hakkındaki kavrayışımızı geliştirir. Bununla birlikte ceza türleri ve süreleri kriminoloji teorilerinin sorduğu sorulardan biri değildir? Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Mutat faaliyet teorisi ise suç eylemi, suç ve bilhassa suçun işlendiği duruma bakar.

Yanıt Açıklaması: En basit ifadeyle aydınlanma, 18. yüzyılda özellikle Batı dünyasında ve bilhassa merkezinde Paris’in yer aldığı uluslararası bir felsefi ve kültürel akımdır. Aydınlanma hareketinin gelişim seyrine bakıldığında 17. yüzyılda İngiltere’de (Locke ve deistler) başladığı, akabinde 18. yüzyılda Fransa’da geliştiği (Bayle, Voltaire, Diderot ve diğer ansiklopedistler) görülmektedir. Immanuel Kant aydınlanmayı şöyle tarif etmektedir: Aydınlanma, insanın kendi eliyle düştüğü olgunlaşmama (çocukluk) halinden kendini sıyırmasıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Aydınlanma dönemine ha^kim olan düşünce tarzı rasyonel düşüncenin gücüne duyulan inançtı. İnsanın rasyonel akıl yoluyla ürettiği teknik araç- lar vasıtasıyla doğaya ha^kim olacağına ve sosyal hayatı kontrol altında tutabileceğine dönük güçlü bir inanç vardı. S¸üphesiz anılan dönemde tekno- lojide yaşanan baş döndürücü gelişmeler, insanın teknik ilerlemeye ve genel olarak ilerleme (terak- ki) düşüncesine yönelik iyimser bir yaklaşımın be- nimsenmesine neden olmuştur. Bu dönemde doğa bilimlerinde geçerli olan “kesinlik” ve üretilen bil- ginin, sosyal alana da aktarılabileceği yönünde bir kanaat bilim çevrelerinde ha^kimdi. Sosyolojinin kurucusu olarak sürekli ismi zikredilen Auguste Comte (1798-1857) bu devrin çocuğudur. Com- te sosyoloji biliminin temellerini atarken doğanın gözlemlenmesine ilişkin kurallarının, sosyal haya- tın anlaşılmasına yönelik düşünsel faaliyetlere ak- tarılabileceğine inanıyordu. Bu nedenle doğa ve sosyal bilimleri bir bütün olarak gören Comte, bu modeli “pozitivist felsefe” olarak adlandırmıştır. Bu nedenle aydınlanmanın çocuklarından biri ve modernliğin kız kardeşi olan kriminolojiyi ve onun tarihi seyrini anlayabilmek için evvela aydınlanma ve pozitivizm kavramlarını sizlere tanıtmamız ge- rekmekte.(Kunz, 2008, s. 10-11)

Yanıt Açıklaması: Kriminoloji alt dalları ve araştırma alanları şu şekildedir: Viktimoloji: Mağdur bilimi anlamına gelmektedir.Bu bilim dalının amacı mağduru incelemek ve mağdur olma durumundan çıkarılması için gerekli şartları oluşturmaktır. Suç etolojisi: Suçun ve suçluluğun nedenlerini araştıran öğretidir. Penoloji: Cezaları ve cezaların infazını inceler. Suç profilaksisi: Kısaca suçtan korunmanın öğretisidir. Suç coğrafyası veya ekolojisi: Suç coğrafyası en genel anlamıyla suçlulukla yer ve zaman arasındaki münasebeti tahlil eder.

Yanıt Açıklaması: B şıkkı kriminolojinin suçla mücadeleye ilişkin sorularından biridir, diğer şıklardaki sorular ise suçun açıklanmasına ilişkindir.

Yanıt Açıklaması: İstatistikler esasen dört görevi yerine getirirler: 1. Ceza adaleti makamlarının (polis, mahkemeler, tecil yardımı ve ceza infazı gibi) faaliyetlerini ortaya koyar. Ceza kovuşturma organlarının iş yükü hakkında bilgi verir. 2. Suç istatistiği bir araştırma aracı olarak örneğin nüfusun hangi oranda suça katıldığı hakkında bilgi verir. Hangi nüfus gruplarının, bir devletin hangi bölgesinde ortalama suçlulukla yüklü oldukları hakkında istatistikler bilgi verir. 3. Mağdur olma tehlikesi ve nedenlerine işaret eder. 4. Suç istatistikleri en nihayetinde kontrol, yönlendirme ve planlama görevini ifa eder. Ceza kanunlarının etkinliği ölçülür. Korkutma, önleme ve iyileştirme tedbirlerinin etkinliği hakkında bilgi verir. Suç ve ceza ile alakalı mevzuatın hazırlanmasına yardım eder. (Demirbaş, 2016, s. 81.82)

Yanıt Açıklaması: Beccaria klasik hukuk anlayışının en esaslı ilkelerini ortaya koymuştur. Bu ilkeler şunlardır. • Hukuk, bireyin alanını mümkün olduğunca az sınırlamalıdır. • Hukuk, şüpheli ve sanığın haklarını ceza muhakemesinin tüm aşamalarında garanti etmelidir. • Ceza ancak failin başkalarının haklarını veya kamuya ait menfaatleri ihlal etmiş ise meşrudur. Beccaria’nın deyimiyle “suçları cezalandırmaktansa önlemek daha iyidir.” • Bir suçun ağırlığı, başkalarına verilen zarara nispetle belirlenmelidir • Ceza hukukunun ağırlığı ve sertliği mümkün olduğunca azaltılmalıdır. Cezalar, suçlarla orantılı olmalıdır. Faili ve toplumun diğer üyelerini suç işlemekten caydıracak seviyenin üzerinde olmamalıdır. • Aşırı ceza etkisiz olduğu gibi suçu önlemek şöyle dursun suç oranlarını artırmaktadır. • Kanunlar suç ve cezaları açıkça tayin etmelidir. • Cezaların infazında şeffaflık ve açıklık olmalıdır ki suç işleyen cezasını çekeceğini bilsin. • Faile verilecek ceza yolsuzluk ve önyargı olmadan tayin edilmelidir. (Newburn, 2017, s. 126)

Yanıt Açıklaması: Garofalo kriminoloji isimli eserinde doğal suç kavramından bahsetmektedir. Doğal suç kavramı, tüm zamanlar ve tüm kültürlerde suç teşkil eden fiilleri ifade etmekte ve “delicta mala per se” kavramıyla ifade edilmektedir. Garofalo’ya göre bu doğal suçlar arasında kasten öldürme, yağma ve hırsızlık yer almaktadır. Köpekle tilki avlamak, ötenazı ve emniyet kemeri takmamak her toplum ve kültür için suç olarak sayılmamaktadır.