Olaylara Müdahale Esasları

Yanıt Açıklaması: Olağan dışı olaylar yazılı kayıt hâline getirilmeli ve ileride karşılaşılabilecek olası durumlarla ilgili olarak bir bilgi havuzu oluşturmalıdır. Örneğin potansiyelin bir saldırganın veya hırsızın olay yerinde önceden keşif yapması sık rastlanılan bir durumdur. Doğru yanıt E dir.

Yanıt Açıklaması: Herhangi bir konu, olay veya sorunla ilgili olarak yapılan araştırma ve incelemenin sonuçlarını belirtmek, varılan sonuçlarla ilgili değerlendirmeyi bildirmek amacıyla yazılan (Ayyıldız ve Tutar, 2012:237), yapılan bir görevin veya inceleme ve araştırma sonucunda bir sistem içinde (Azak, 1997:66) ve üst makamlara sunmak üzere hazırlanan yazılara (Koç ve Öztoprak, 2003:81) rapor denir.

Yanıt Açıklaması: Toplumda Sorun Yaratabilecek Şüpheli Durumlar ve Dikkat Edilecek Hususlar Özel güvenlik görevlilerinin görevlerini eksiksiz yerine getirmesinde, görev alanında bulunan şüpheli durumları önceden tespit edebilme yeteneğinin olması büyük önem taşımaktadır. Şüphelenme, genellikle aşağıdaki durumlar çerçevesinde gerçekleşmektedir (Alpert, Dunham, Stroshine, Bennett ve MacDonald, 2006: 3-4). Dış Görünüş: Bir kişinin ve / veya aracın görünümünü belirtir ve farklı tarz elbise, araç tipi, renk, durum ve benzeri şeyler, ortamda sorunlu bir durumun varlığının ipuçlarını oluşturmaktadır. Davranış: Bir kişi veya araç tarafından uygunsuz, yasadışı veya tuhaf görünen açık bir eylem, özel güvenlik görevlisinin dikkat etmesi gereken hususlardır. Zaman ve Mekân: Özel güvenlik görevlisinin park, depo gibi belirli bir yer hakkında bilgisine dayanarak, görev alanında belli saatlerde hangi faaliyetlerin gerçekleşeceğini bilmeli ve olağanüstü hareketliliği tespit etmelidir. Bilgi: Kolluk kuvvetleri, başka memurlar veya vatandaşlardan alınan bilgiler, şüphelilerin tespiti ve yakalanmasında önem taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Mesleki raporlarda birtakım şeklî kurallara uyulması yeknesaklığı sağlayacaktır (Azak, 1997:69, Bal, 2012:83): 1. Raporlar A4 veya A5 tabir edilen belli boyuttaki çizgisiz kâğıtlara yazılır. Bilgisayarda yazılabileceği gibi el yazısı ile de yazılabilir. El yazısı ile yazıldığında mürekkepli kalem kullanır, kurşun kalem kullanılmaz. 2. Raporlar kâğıdın bir yüzüne yazılmalıdır. 3. Raporun yazıldığı makam kâğıdın üst orta kısmına büyük harflerle, kısaltma yapmadan yazılmalıdır. Bu hitap bölümünün alt orta kısmına gelecek şekilde parantez içerisinde büyük harflerle rapor yazılmalıdır. 4. Satırlar düz ve düzgün olacaktır. Satır aralıkları da normal olmalı, satırlar ne bitişik ne de çok aralıklı olmalıdır. 5. Raporlarda silinti, kazıntı ve sonradan ilave yapılmamalıdır. 6. Kelimeler okunaklı ve doğru yazılmalıdır. El yazılarında yazı çirkin, silik, karalanmış yazılmaz. Rapor matbaa harfleriyle okunaklı yazılır. 7. Raporun yazılıp verildiği tarih gün ve hatta saati mutlaka belirtilir. 8 Raporlarda yazılan rakamlar parantez içerisinde harfle de yazılmalıdır. 9. Bazı önemli ve zamanın ayrıntılarıyla belirtilen olaylarda raporun yazıldığı saatin yanında dakikası da yazılması önemlidir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Toplumda Sorun Yaratabilecek Şüpheli Durumlar ve Dikkat Edilecek Hususlar Özel güvenlik görevlilerinin görevlerini eksiksiz yerine getirmesinde, görev alanında bulunan şüpheli durumları önceden tespit edebilme yeteneğinin olması büyük önem taşımaktadır. Şüphelenme, genellikle aşağıdaki durumlar çerçevesinde gerçekleşmektedir (Alpert, Dunham, Stroshine, Bennett ve MacDonald, 2006: 3-4). Dış Görünüş: Bir kişinin ve / veya aracın görünümünü belirtir ve farklı tarz elbise, araç tipi, renk, durum ve benzeri şeyler, ortamda sorunlu bir durumun varlığının ipuçlarını oluşturmaktadır. Davranış: Bir kişi veya araç tarafından uygunsuz, yasadışı veya tuhaf görünen açık bir eylem, özel güvenlik görevlisinin dikkat etmesi gereken hususlardır. Zaman ve Mekân: Özel güvenlik görevlisinin park, depo gibi belirli bir yer hakkında bilgisine dayanarak, görev alanında belli saatlerde hangi faaliyetlerin gerçekleşeceğini bilmeli ve olağanüstü hareketliliği tespit etmelidir. Bilgi: Kolluk kuvvetleri, başka memurlar veya vatandaşlardan alınan bilgiler, şüphelilerin tespiti ve yakalanmasında önem taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Orantılılık ilkesinin özellikleri literatürde şu şekilde ifade edilmektedir: İnsan haklarına müdahaleye yalnız amaç ve elde edilmesi istenilen başarı orantılı olduğu sürece yetkilidir, Kişiyi en az etkileme olasılığı olan hedefe yönelik çeşitli güçlerden birini seçer, Önlemin/müdahalenin olaya dâhil olmayan üçüncü bir şahıs, tehlike arz eden şahıs veya tehlikeye maruz kalan şahsa mı yönlendirildiğine dikkat eder, Elde edilmesi istenilen sonucun, gerçekleşmesi olası zarar ve tehlike ile doğrulanabilir bir ilişki içinde olduğuna dikkat eder, Güç kullanıp yaptırımda bulunurken bundan etkilenen kişinin hak ve korunabilir çıkarlarını korumaya özen gösterir, Elde edilmesi istenilen sonuç alınır alınmaz veya kullanılan yöntemler ile alınamayacağı bariz olduğu anda kullanılan zora son verir.

Yanıt Açıklaması: Koruma ve güvenlik hizmetleri veren özel güvenlik görevlilerinin karşılaştıkları olaylara müdahale ederken zor kullanma şartları oluştuğunda sırasıyla ve orantılı olarak; önce bedeni kuvvet, sonra jop, kelepçe gibi araçlarla maddi güç ve bunlar da yeterli değilse kanuni şartlar oluştuğu takdirde silah kullanmaları gerekebilir. Zinde, sağlıklı ve mümkün olduğunca güçlü bir bedene sahip olamayan bir özel güvenlik görevlisinin olaylara müdahalede, kanuni şartlar gerçekleştiğinde, özellikle yakalama ve zor kullanma hâllerinde başarısı düşük olabilir.

Yanıt Açıklaması: Alınan notlar, olay veya işlerin oluş sırasına göre düzenlenmeli; detaylar atlanmamalıdır. Olumsuzluklar ve alışılmadık durumlar mutlaka not alınmalı, konum ve yer belirten ifadeler kullanılırken sabit bir eşya baz alınmalı, yön ve mesafe mutlaka belirtilmelidir. Not alırken rapor veya tutanak tanziminde olduğu gibi kalemin değiştirilmemesine, silinti ve kazıntı yapılmamasına dikkat edilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Ateşli silah kullanma başvurulması gereken en son yöntemdir. Bu, diğer bütün zor kullanım aşamalarının istenilen sonucu vermemesi hâlinde, ateşli silah kullanmanın söz konusu olabileceği anlamına gelmektedir. Duruma göre, ateşli silahın derhal kullanılması gereke bilir; yine de bu hâllerde bile önce mümkün olan en az seviyede zor kullanmaya başlamak zorunluluktur. Yine burada da her zor kullanma aşamasında olduğu gibi orantılılık ilkesi ışığında ateşli silah kullanırken kişiye en az zarar verme olasılığı olan yöntem seçilmelidir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Olay yeri güvenliğini etkileyen birçok etken bulunmaktadır. Bunlar; Hava şartları, mağdur, maktül ya da yakınları, şüpheli ve işbirlikçiler, basın mensupları, meraklı kalabalık ve ilgisiz kişiler, fırsatçılar, görevli olmayan personel, uzman hataları olarak ifade edilebilir.

Yanıt Açıklaması: EŞKÂL TARİFİ NEDİR? NELERE DİKKAT EDİLİR? Ceza muhakemesinin amacının maddi gerçeği bulmak olduğu kabul edilir. Ceza muhakemesini, diğer hukuk muhakemelerinden ayıran şey, bu amaçtır. Ancak, ceza muhakemesinin tek amacının gerçeği bulmak olduğu söylenemez. Ceza muhakemesinin masumu korumak, ceza yaptırımının realize olmasını sağlayarak toplumu korumak, adaletin sağlanmasına katkıda bulunmak, hukuksal barışı sağlamak gibi birçok amacı bulunmaktadır. Fiziki kimlik tespitinin ilk amacı, maddi gerçeğin bulunmasını sağlamaktır. Şüpheli ve sanığın doğru biçimde tespit edilmemesi hâlinde maddi gerçeğin ortaya çıkarılması mümkün değildir. Şüphelinin hatalı tespiti, yanlış kişi hakkında dava açılmasına; sanığın doğru tespit edilememesi, suç işlemeyen kişinin mahkûm olmasına neden olacaktır. Fiziki kimliğin tespitinin bir amacı da masumun korunması ilkesini hayata geçirmektir. Masumların korunması ancak, şüpheli ve sanığın kim olduğunun belirlenebilmesiyle mümkün olabilecektir. Bu nedenle fiziki kimliğin tespiti, masumun korunması amacını içermektedir (Ömeroğlu, 2014: 63-64). Bir kişiyi diğerlerinden ayıran en önemli özelliklerden olan fiziki kimlik tespitinde beden ölçüleri, parmak izi, ayak izi vb.den dıştan en belirleyici olanlarının iyi bir gözlemle elde edilmesi işlemi, eşkâl tarifidir. Eşkâl, sözlükte dıştan görünüş, biçim ve kılık şeklinde tanımlanmaktadır. Eşkâl aynı zamanda görgü tanıklarının tanımlamalarına uygun olarak olayla ilgili olası kişilerin kimliklerinin tespitinde ana ayırt edici nitelikleri olan, alın, kaş, göz, burun, ağız, kulak, yanak, çene, yüz çizgileri, yüz şekli ve bunların kombinasyonundan oluşan resim demektir. Eşkâl, sanığın belirgin özellikleridir. Bunlar cinsiyeti, yaşı, kilosu, yüz şekli, alın, çene, burun, kulak yapısı, ten rengi, saç ve göz rengi, ırkı, sesi, şivesi, giyinişi ve boyu, el, kol, bacak gibi insanı diğer insanlardan ayıran özellikler ve vücudunda değişmeyen bölgeleridir. Kişiye has ayırt edici özellikleri olan kekeme, zayıf iradeli, vücutta yara izi, alışılmışın dışında saç kesimi, leke, ben, çil gibi izler alışılmışın dışında giyim tarzı, burun, göz tikleri kişinin tanınmasına ve yakalanmasına faydalı olan bilgilerdir. Eşkâl, kişilerin gözle görülebilen belirgin özellikleridir. Gözlem gücü zayıf olan bir kişinin sağlıklı eşkâl tarifi yapması pek mümkün değildir. Doğru, fakat eksik olan bir eşkâl tarifi, tam fakat doğru olmayan eşkâl tarifinden çok daha önemli ve etkilidir. Kişilerin eşkâl tarifleri yapılırken mümkün olduğunca doğru detay bilgi elde edilmelidir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İyi bir yazı yazabilmek için aktif yapı ve kişisel olmayan ifadeler kullanılmalı, tasviri ifadelerle okuyucunun deneyim ve bilgileriyle bağlantı kurulmalı, mümkün olduğunda basit ve kısa cümlelerle, gereksiz kelimelerden kaçınarak, açık ve maksadı sağlamak için yazılmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Güç kullanma yetkisi; bedeni kuvvet, maddî güç ve şartlar gerçekleştiğinde silah kullanmadan oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Olay yerinde görülen bütün ayrıntılar eksiksiz bir şekilde yazmak

Yanıt Açıklaması: İş ortamında uyumsuzluk, göreve bağlı roller ve görevin karmaşıklığı strese sebep olan iş kaynaklı faktörler arasındadır. Bireyin kişiliği ise bireysel faktörlerden biridir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: “Güç, organizasyonlar aracılığıyla yürütülür ve organizasyonlara dayanır” ifadesi ile güç kullanma ve hatta tüm yetkilerin doğuştan gelen bir özellik olmadığı, bağlı bulunulan kurumun genel ve özel kolluk personeline güç kullanma yetkisini verdiği ve bu gücü de kanunların izin verdiği kadarıyla kullanılabilecekleri anlatılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Verilen ifadeler göz önüne alındığında doğru olan ifadeler: Her an bir riskle karşılaşılabileceği farkındalığı muhafaza edilmelidir. Mevcut teçhizatın tamamı, özellikle çelik yelek kullanılmalıdır. Yeterli bilgi/istihbarat ile risk azaltılabilir. Fakat kıdem ve tecrübe kolluğu koruyan bir kalkan görevi görmez. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Direnmenin mahiyetine ve derecesine göre ve direnenleri etkisiz hâle getirecek şekilde kademeli olarak artan nispette zor kullanılmalıdır (PVSK m. 16/2). Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Gizliliğe riayet ilkesi, en önemli faktör olup gizliliği ihlal etmemize neden olan ve göze batmamızı sağlayan davranış ve biçimsel bozukluklardan kaçınmamız gerekir. Görev dışında iş ile ilgili sohbetlerin yapılmaması önemlidir. Bilmesi ve bilinmesi gerekenler prensibine riayet edilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Organize suçluların genel davranış özellikleri şunlardır: 1. Toplum içerisinde hitabeti, insanlarla ilişkileri iyidir. Arkadaş canlısı gibi görünür ancak bir sure sonar bencil biri olduğu ve rol yaptığı anlaşılır, 2. Toplum sorunlarına duyarsızdırlar ve sadece kendi menfaatlerini düşünürler, 3. Annesi ya da ebeveyn figürü tarafından fiziki ve/veya cinsel istismara uğramıştır. 4. Suç işlemeden önce iş, para ya da kadın gibi sorunları olabilir ve silahlara düşkünlükleri vardır, 5. Çevresinde kadınlara düşkün bir erkek imajı oluştururlar, çok sayıda kadınla randevulaşmakla övünürler, 6. Sık seyahat eder, iyi araç kullanır, mağdurlarını arama sonucunda tespit eder. 7. Tehdit edildiğinde bir sure sonar saldırgan tavırlar sergiler, tartışma kültürü yoktur, kin tutar ve öfkesini dışa vurur, 8. Çok iyi rol yapar. Gözyaşları ile insanların etkilemeye çalışır ancak hatalarından ders almaz ve aynı suçu defalarca işleyebilir. 9. Mağdurla cinsel ilişkiye girmesi ve işkence yapması muhtemeldir, 10. Genellikle pornografi koleksiyonu bulunur ve dergi, sadist fantezi materyalleri toplarlar. 11. Organize olmayan suçlular genelde olay yerinden olayı hatırlatacak eşya alırlar. Organize suçlular ise mağdurun elbise, mücevher gibi değerli eşyalarını alırlar ve fantezisinin devamı için hayatındaki başka bir kadına hediye verirler. 12. Gerçekleştirdiği olayların haber çıktılarını saklarlar, günlük haberleri takip ederler. 13. İşlediği suçlar hakkında sokak konuşmalarını öğrenmek için polisin ve özel güvenlik güçlerinin sıklıkla uğradığı mekânlarda bulunmaya çalışırlar, buralarda güvenlik güçlerine bilgi vererek yanlış yönlendirmeye çalışırlar.