Özel Güvenlik Hukuku 2

Yanıt Açıklaması: Özel güvenlik görevlileri bunun yanı sıra olay yerini ve delillerini korumak amacıyla CMK m. 168’e göre yakalama yetkisine sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Özel güvenlik görevlileri, görev alanlarında bir suçla karşılaştıklarında ilk yapacakları iş suça el koymak, yani suçun devamını önlemektir. İkinci olarak güvenlik görevlileri suç mahallini hemen kontrol altına alarak delillerin kaybolmasını önlemeli ve bıçak, silah gibi delilleri muhafaza altına almalıdırlar. Daha sonra sanığı tespit ederek kaçmasını önlemelidirler. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: özel güvenlik görevlilerinin kişilerin üzerini ve eşyasını aramaları yalnızca teknik araçlarla kontrol şeklinde olmalıdır. Nitekim 5188 sayılı Kanunun 7. maddesinde kişilerin üzerinin aranmasının ancak duyarlı kapıdan geçirme ve üstlerini dedektörle arama şeklinde olabileceği kabul edilmiştir. Dolayısıyla özel güvenlik görevlileri bu yöntemlerin dışına çıkarak kişilerin üstünü arayamazlar. Örneğin kişilerin üzerini el ile yoklayarak veya elbiselerini çıkarttırarak arama yetkisi özel güvenlik görevlilerine tanınmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Özel güvenlik görevlilerine 5188 sayılı Kanunla (m. 7) verilen kişileri duyarlı kapıdan geçirme, kişilerin üstlerini dedektörle arama ve eşyaları X- ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme şeklindeki yetkilerin önleme araması niteliğindeki faaliyetler olduğunu kabul etmek gerekir.

Yanıt Açıklaması: Özel güvenlik görevlileri kişi veya eşyalar bakımından doğabilecek bir tehlikenin gerçekleşmesini önlemek amacıyla şu iki hâlde yakalama yetkisine sahiptir: a) Kişinin vücudu veya sağlığı bakımından mevcut bir tehlikeden korunması amacıyla yakalama (m. 7/1-ı), b) Olay yerini ve delilleri koruma amacıyla Ceza Muhakemesi Kanununun 168. maddesine göre yakalama (m. 7/1-j). Kanunun 7. maddesinde özel güvenlik görevlilerine iki hâlde adli amaçlı yakalama işlemine başvurma yetkisi verilmiştir: a) Ceza Muhakemesi Kanununun 90. maddesine göre yakalama (m. 7/1-c), b) Görev alanında, haklarında yakalama emri veya mahkûmiyet kararı bulunan kişileri yakalama ve arama (m. 7/1-d).

Yanıt Açıklaması: Özel güvenlik görevlilerinin vatandaşların konutuna girme ve burada önleme araması yapma yetkisi bulunmamaktadır. Böyle bir yetki polise dahi verilmemiştir. Polis de konutta, yerleşim yerinde ve kamuya açık olmayan işyerlerinde ve eklentilerinde önleme araması yapamaz (PVSK m. 9/5). Polisin önleme amacıyla konut ve işyerine girmesi sınırlı hallerde kabul edilmiştir. Buna göre polis, imdat istenmesi veya yangın, su baskını ve boğulma gibi büyük tehlikelerin haber verilmesi veya görülmesi halleri ile ağır cezalık bir suçun işlenmesine veya devam olunmasına mani olmak için konutlara, iş yerlerine ve eklentilerine girebilir (PVSK m. 20). Benzer bir yetki özel güvenlik görevlileri için de kabul edilmiştir. Buna göre özel güvenlik görevlileri ancak yangın, deprem gibi tabiî afet durumlarında ve imdat istenmesi halinde görev alanındaki işyeri ve konutlara girme yetkisine sahiptir (m. 7/1-e). Bu yetkinin verilme nedeni, zor durumda bulunan kişilere yardım edilmesini sağlamaktır. Görüldüğü üzere özel güvenlik görevlilerinin bu yetkisi, tabi afet halleri ile yardım çağrısında bulunulması durumunda doğmaktadır. Yine bu yetki yalnızca özel güvenlik görevlisinin görev alanındaki işyeri ve konutlarla sınırlıdır. Bu yetkinin doğduğu doğal afet hallerinde konut veya işyeri sahibinin veya orada oturanların buralara girilmesine rızalarının bulunması aranmaz. Yardım istenilmesi halinde ise zaten rıza üzerine davet söz konusu olduğu için fiil hukuka uygun olacaktır. Yönetmelik, özel güvenlik görevlilerini, görev alanı içerisinde meydana gelebilecek yangın, deprem ve sel gibi tabii afetlerde arama ve kurtarma görevlilerine yardımcı olmakla yükümlü tutmaktadır. Dolayısıyla tabii afetlerde özel güvenlik görevlileri hem bizzat görev alanlarındaki konut ve işyerine girerek yardımda bulunmak hem de diğer arama ve kurtarma görevlilerine yardım etmekle yükümlüdürler. Bu yükümlülüğün kasten ihlal edilmesi nedeniyle başkalarının hayatı ve vücut bütünlüğünün zarar görmesi halinde özel güvenlik görevlilerinin (garantör) ceza sorumluluğu söz konusu olabilecektir (TCK m. 83, 88).

Yanıt Açıklaması: Özel güvenlik görevlilerinin adli arama yetkisi suç delillerini elde etme maksadına değil, yakalanan kişilerin üzerlerindeki tehlikeli eşyalardan arındırılmasına yöneliktir.

Yanıt Açıklaması: Yakalama, kişinin özgürlüğünün hakim kararı olmaksızın geçici olarak kısıtlanmasını ifade eden bir tedbirdir. Kanunun 7. maddesinde, özel güvenlik görevlilerinin yakalama yetkisi dört hâlde kabul edilmiştir. Bunlardan ikisi önleme amaçlı, diğer ikisi de adli amaçlı olarak verilen yakalama yetkisini kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Özel güvenlik komisyonunun kimlerden oluşacağı ve ne şekilde çalışacağı 5188 sayılı Kanunun 4. maddesinde belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Her ne kadar kanunda kimlik sorma yetkisinin sonuçlarına ilişkin bir açıklık yoksa da böyle bir yetkinin tanınmasının tabi sonucu olarak, kimlik ibraz etmeyen veya kimliklerini geçerli bir belgeyle ispat edemeyen kişiler, söz konusu yerlere alınmazlar veya alınmış iseler buralardan çıkartılırlar. Bunun dışında kimliğini gösteremeyen kişilerin özel güvenlik görevlilerince özgürlüklerinin kısıtlanması mümkün değildir.

Yanıt Açıklaması: Kovuşturma evresinde ise kaçak sanık hakkında re’sen veya Cumhuriyet savcısının talebi üzerine hakim veya mahkeme tarafından düzenlenebilir. Yakalanmış iken kolluk görevlisinin elinden kaçan şüpheli veya sanık ya da tutukevi veya ceza infaz kurumundan kaçan tutuklu veya hükümlü hakkında ise Cumhuriyet savcıları ve kolluk kuvvetleri de yakalama emri düzenleyebilirler.

Yanıt Açıklaması: Özel güvenlik görevlilerinin hangi hâllerde silah bulundurabilecekleri ve bunları nerelerde taşıyabilecekleri Kanunun 8. maddesinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Buna göre öncelikle hangi koruma ve güvenlik hizmeti için ne miktar ve özellikte ateşli silah bulundurulabileceği özel güvenlik komisyonu tarafından belirlenecektir (m. 8/1). Özel güvenlik komisyonunun kimlerden oluşacağı ve ne şekilde çalışacağı 5188 sayılı Kanunun 4. maddesinde belirlenmiştir. Buna göre “Özel güvenlik komisyonu bu Kanunda belirtilen özel güvenlikle ilgili kararları almak üzere valinin görevlendireceği bir vali yardımcısının başkanlığında, il emniyet müdürlüğü, il jandarma komutanlığı, ticaret odası başkanlığı, sanayi odası başkanlığı temsilcisinden oluşur. Sanayi odasının bulunmadığı illerde komisyona ticaret ve sanayi odası başkanlığının temsilcisi katılır. Özel güvenlik izni verilmesi ya da bu uygulamanın kaldırılması için başvuran kişi ya da kuruluşun temsilcisi ilgili komisyon toplantısına üye olarak katılır. Komisyon, kararlarını oy çokluğu ile alır; oyların eşitliği hâlinde başkanın bulunduğu taraf çoğunluk sayılır; çekimser oy kullanılamaz.” Ancak silahlı olmanın tehlike oluşturacağı bazı yerlerde silahlı özel güvenlik görevlisi çalıştırılması yasağı getirilmiştir. Buna göre eğitim ve öğretim kurumlarında, sağlık tesislerinde, talih oyunları işletmelerinde, içkili yerlerde silahlı özel güvenlik görevlisi çalıştırılmasına komisyon tarafından izin verilemez. Yine özel güvenlik görevlileri, özel toplantılarda, spor müsabakalarında, sahne gösterileri ve benzeri etkinliklerde silahlı olarak görev yapamazlar

Yanıt Açıklaması: Özel güvenlik görevlilerine 5188 sayılı Kanunla (m. 7) verilen kişileri duyarlı kapıdan geçirme, kişilerin üstlerini dedektörle arama ve eşyaları X- ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme şeklindeki yetkilerin önleme araması niteliğindeki faaliyetler olduğunu kabul etmek gerekir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Para ve değerli eşya naklinde, silahlı özel güvenlik görevlisi çalıştırılmasına izin verilebilecektir.

Yanıt Açıklaması: Bıçak, silah gibi delilleri muhafaza altına almalıdır.

Yanıt Açıklaması: Kanunda özel güvenlik görevlilerine tanınan yetkilerden bir diğeri de eşyayı emanete almadır (m. 7). Emanete alma kavramı, eşyanın genel kolluk kuvvetlerine teslim edilinceye veya sahibine verilinceye kadar geçici süreyle özel güvenlik görevlileri tarafından koruma altına alınması anlamına gelmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Özel gü­venlik görevlilerinin yakalama emri üzerine yakaladıkları kişileri yetkili hakim veya mah­kemeye çıkarma yetkileri bulunmamaktadır. Özel güvenlik görevlileri yakalama emrine istinaden yakaladıkları kişileri genel kolluk kuvvetlerine teslim etmelidirler. Özel güvenlik görevlileri ancak haklarındaki mahkûmiyet kararı kesinleşen kişileri yakalayabilirler. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Özel güvenlik görevlilerinin yakalama emri üzerine yakaladıkları kişileri yetkili hakim veya mahkemeye çıkarma yetkileri bulunmamaktadır. Özel güvenlik görevlileri yakalama emrine istinaden yakaladıkları kişileri genel kolluk kuvvetlerine teslim etmelidirler.

Yanıt Açıklaması: Ancak gösterilen kimliğin açıkça sahte olduğunun anlaşılması halinde, resmî belgede sahtecilik suçunun (TCK m. 204) işlenmesi nedeniyle özel güvenlik görevlilerinin bu kişileri yakalama, delil olabilecek sahte kimliğe el koyma ve faili genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar tutma ve onlara teslim etme yetkisi vardır

Yanıt Açıklaması: 5188 sayılı Kanunun 7. maddesinde özel güvenlik görevlilerine tanınan yetkilerden kişilere kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, üstlerini dedektörle arama ve eşyaları X- ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme işlemlerinin “Özel güvenlik görevlilerinin kontrol yetkileri” olduğunu (m. 21) bunların hakim kararını veya bir merciin emrini gerektiren aramalar olmadığını, zira umuma açık veya açık olmayan özel işletmelerin, kurumların veya teşebbüslerin girişlerindeki, esas itibarıyla özel güvenlik görevlileri tarafından yapılan kontrollerin, buralara girmek isteyen kimselerin rızasına bağlı olduğunu ve kontrol edilmeyi kabul etmeyenlerin bu gibi yerlere giremeyeceklerini (m. 25/2) belirtmiştir.