Ceza Hukukuna Giriş

Yanıt Açıklaması: Kanun’daki düzenlemeyi dikkate alarak ilgilinin rızasının geçerlilik şartlarını aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür: Kişinin üzerinde mutlak surette tasarrufta bulunabileceği bir hakkın varlığı, Kişinin rızaya ehil olması, Rızanın Açıklanması.

Yanıt Açıklaması: TCK’nın 21. maddesinin ikinci fıkrasında, olası kast şu şekilde tanımlanmıştır: “Kişinin suçun kanuni tanımındaki unsurların gerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen, fiili işlemesi hâlinde, olası kastı vardır.”

Yanıt Açıklaması: Fail hakkında ceza yaptırımının uygulanabilmesi için suç teşkil eden haksızlık dolayısıyla kusurlu sayılabilmesi gerekir. Kusur ilkesi, failin işlediği haksızlıktan dolayı cezalandırılabilmesinin zeminini oluşturur, ve aynı zamanda cezanın belirlenmesinde de beliryecidir. Kusur, yoğunluğu itibarı ile bir derecelendirmeye tabi tutulabilir ve bu nedenle faile verilecek ceza kusuru ile orantılı olmak zorundadır. Kusur, ceza niteliğindeki yaptırımların uygulanabilmesi bakımından gereklidir. Güvenlik tedbiri niteliğindeki yaptırımların uygulanmasında kural olarak kişinin kusurlu addedilmesi gerekli değildir. Kusur ilkesi, ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesi (AY m. 38, f. 7) ile yakından ilişkilidir. “Ceza sorumluluğunun şahsiliği” başlığını taşıyan TCK’nin 20. maddesinin birinci fıkrasına göre “Ceza sorumluluğu şahsidir. Kimse başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Uyuşturucu madde etkisi kişilerin iradelerini sakatladığından fiili işlediği sırada geçici olarak kusur yeteneğini kaybeder. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Suça iştirake ilişkin hükümler, ancak kasten işlenen suçlar bakımından uygulanabilir. Taksirle işlenen suçlarda, iştirak hükümleri uygulanmaz. Birden fazla kişinin taksirli hareketiyle bir suçun işlendiği hâllerde, sorumluluğun ne şekilde belirleneceği sorunu ortaya çıkar. TCK’de bu sorunun çözümüne yönelik bir hüküm sevk edilmiştir. Buna göre, birden fazla kişinin taksirle işlediği suçlarda herkes kendi kusuruna göre cezalandırılır.

Yanıt Açıklaması: Ceza yargılaması sonunda hükmedilen yaptırımların yerine getirilmesiyle ilgilenen ceza hukuku alt disiplini infaz hukukudur

Yanıt Açıklaması: Kanunun 25. maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenen zorunluluk hâli genel hüküm niteliğindedir. Bunun şartlarının gerçekleştiği hâllerde zorunluluk hali çerçevesinde hareket eden kişi kusurlu sayılamayacağı için cezalandırılamayacaktır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Meşru savunma TCK’nin 25. maddesinin birinci fıkrasında düzenlenmiştir. Buna göre, “Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hal ve koşullara göre saldırı ile orantılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.”. Meşru savunma kapsamındadır. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Özel güvenlik görevlilerinin silahlı olarak görev yapamayacağı yerler 5188 sayılı Kanun’da açıkça düzenlenmiştir. Buna göre; • Eğitim ve öğretim kurumlarında, • Sağlık tesislerinde, • Talih oyunları işletmelerinde, • İçkili yerlerde silahlı özel güvenlik görevlisi çalıştırılmasına izin verilmez.

Yanıt Açıklaması: Suç ve ceza içeren hükümlerin kanunla düzenlenmiş olması yetmez; aynı zamanda ilgili suç tanımının suçun unsurları itibarı ile açık ve seçik olması; hangi davranışın suç oluşturduğunun ve bunlar için öngörülen yaptırımların nelerden ibaret olduğunun herkesin anlayabileceği açıklıkta olması gerekir. Birçok milletlerarası sözleşmede de düzenlenen suçta ve cezada kanunilik ilkesi, ceza hukukunun güvence fonksiyonu açısından son derece önemlidir. Bu evrensel ilke Anayasa’nın 38. maddesinde düzenlediğinden aynı zamanda anayasal bir ilkedir. Buradaki “kanun” ibaresi teknik anlamda kullanılmıştır. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, yönetmelik ve diğer genel düzenleyici işlemlerle suç ve ceza ihdas edilemez. İdarenin düzenleyici işlemleri ile suç ve ceza ihdas edilemez. Kanunilik ilkesi güvenlik tedbirleri bakımından da geçerlidir. Bu husus TCK'nın 2. maddesinde şu şekilde ifade edilmiştir: “Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. Kanunda yazılı cezalardan ve güvenlik tedbirlerinden başka bir ceza ve güvenlik tedbirine hükmolunamaz. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Suç, norm le korunan hukuki menfaatin ihlali niteliğini taşıyan, haksızlık teşkil eden fiildir.

Yanıt Açıklaması: Türk Ceza Kanunu’nun “genel hükümler”e ilişkin birinci kitabının “ceza sorumluluğu”nu düzenleyen ikinci kısmının “ceza sorumluluğunu azaltan ve kaldıran nedenler” başlıklı ikinci bölümünde kusurluluğu etkileyen haller ile birlikte hukuka uygunluk nedenleri de düzenlenmiştir. Kanun’un bu bölümünde hukuka uygunluk nedenleri olarak görevin ifası (m. 24, f. 1), meşru savunma (m. 25, f. 1), hakkın kullanılması (m. 26, f. 1) ve ilgilinin rızasına (m. 26, f. 2) yer verilmiştir

Yanıt Açıklaması: Türk Medeni Kanunu’nun 981. maddesine, Borçlar Kanunu’nun 52. maddesine, Türk Ceza Kanunu’nun 24 ve 25. maddelerine göre zor kullanma düzenlenir.

Yanıt Açıklaması: Tahrik, hukuka uygunluk nedenlerinden biri olarak sayılmaz

Yanıt Açıklaması: TCK’nin 26. maddesinin birinci fıkrasında; “Hakkını kullanan kimseye ceza verilmez” şeklinde bu hukuka uygunluk nedeni düzenlenmiştir. Hukuk düzeni kişilere herhangi bir konuda hak tanımış ve bu hakkın sınırları içinde bir fiil gerçekleştirilmişse artık hakkın kullanılmasını oluşturan fiil hakkında hukuka aykırılık değerlendirmesinde bulunulamaz.

Yanıt Açıklaması: Görevin ifası, TCK’nin 24. maddesinin birinci fıkrasında “Kanunun hükmünü yerine getiren kimseye ceza verilmez” şeklinde düzenlenmiştir. Kanunun hükmü kişiye herhangi bir konuda bir hak veya yetki vermişse bunun öngörüldüğü şekilde uygulanması durumunda hukuka aykırılık söz konusu olmaz.

Yanıt Açıklaması: Haksızlık bilinci, işlenen fiilin suç teşkil ettiğinin bilinip bilinmemesini ifade etmez. Önemli olan failin, işlediği fiilin içinde yaşadığı toplumda geçerli kurallar çerçevesinde onaylanmadığını bilmesidir. Onaylanmadığını bildiği fiili işleyen kişi işlediği fiilin suç teşkil ettiğini bilmese bile haksızlık bilincine sahiptir ve dolayısıyla işlemiş olduğu fiilden dolayı kusurlu sayılıp cezalandırılabilecektir. Buna göre, somut olayda işlediği fiilin haksızlık teşkil ettiğini bilmeyen kişi, bu bilgisizliğinin kaçınılmaz olması hâlinde algılama yeteneğinin yokluğundan dolayı kusurlu sayılamayacak ve cezalandırılamayacaktır.

Yanıt Açıklaması: Ceza hukukunun dolaylı kaynakları, yüksek mahkeme kararları ve doktrinden ibarettir.

Yanıt Açıklaması: Belirlilik ilkesi TCK’nin 2. maddesinde: “ Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz.” şeklinde ifade edilmiştir. Bu ilkenin gereği olarak, belirli bir kanuna soyut olarak yollama yaparak ya da herhangi bir idari düzenlemeye yollama yaparak suç ihdas etmek kanunilik ilkesi ile bağdaşmaz. Aynı şekilde, kanu koyucunun cezasını belirlediği bir davranışın koşullarını belirleme yetkisinin idari bir makama bırakılması da kanunilik ilkesine aykırıdır. TCK’nin 2. maddesinin ikinci fıkrasına göre “İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamaz.” Kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesinin gereği olarak, suçların tanımlanması ve ceza hukuku yaptırımları koyma yetkisine sadece Türkiye Büyük Millet Meclisi sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Kabahatler Kanunu’nun 2. maddesine göre “Kabahat deyiminden; kanunun, karşılıgında idarî yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlık anlaşılır.”