Temel İnsan Hakları Bilgisi 2

Yanıt Açıklaması: (mad.1). Bildiri egemenliğin tamamıyla halkta toplandığını ve ülke yöneticilerinin yönetme güçlerini yani egemenliklerini halktan aldıklarını düzenler. Buna göre hükûmet ve kamu görevlileri halka hizmet için vardırlar ve her zaman halka karşı sorumludurlar (mad.2). Hükûmet halkın, ulusun ya da topluluğun ortak yararı, korunması ve güvenliği için kurulmuştur ya da kurulmalıdır. En iyi yönetim biçimi en yüksek mutluluğu ve emniyeti üretmeye çalışan ve yönetimin kötüye kullanılması tehlikesine karşı en etkili güvenceyi sağlayandır. Bu doğrultuda topluluğun çoğunluğu bu amaçları yerine getirmekte yetersiz olan ya da halkın haklarını ihlal eden hükûmette reform yapma ya da onu değiştirme hakkına sahiptir (mad. 3). Dolayısıyla Virginia Haklar Bildirisi dolaylı yoldan olsa da modern bir yaklaşımla hükûmetleri yani iktidarı insan hak ve özgürlükleri ile sınırlandırmıştır. Bu sınırlandırma ile paralel bir şekilde kamu görevlilerinin, görevlerinden dolayı kendilerine kazanç ve ayrıcalık sağlayamayacaklarını, memuriyetin babadan oğula geçen bir makam olmadığını garanti altına almıştır (mad. 4). Bildiri bundan sonra yargı bağımsızlığını garanti altına almaktadır. Buna göre devletin yasama ve yürütme erkleri, yargı erkinden ayrı ve farklı olmalıdır (mad. 5). Modern demokratik anayasaların temel özelliği olan kuvvetler ayrılığının ilk örneklerinden birisini bu şekilde bu Bildiri’de görmek mümkündür. Mecliste halkın temsilcileri olan üyelerin seçimi serbest olmalıdır ve topluluğun ortak yararına sürekli ilgi ve topluluğa bağlılık konusunda yeterli delili olan herkesin bu üyelerin seçiminde oy hakkı vardır. Halkın ya da temsilcilerinin rızası olmaksızın kimse vergiye tabi tutulamaz ya da malına kamusal kullanım için el konulamaz denilerek eşit oy ve bir vatandaşlık hakkı olarak vergilerin ancak yasa ile alınıp kaldırılabileceği düzenlenmiştir (mad. 6). Bildiri’de ceza davalarında kendisine suçlama yöneltilen kişiye, suçlama nedenini sorma, kendi lehine delil gösterme, yansız bir jüri tarafından yargılanma gibi haklar tanınmıştır ve yasaların gerektirmesi ya da hakkında verilmiş bir hüküm olması hâllerinin dışında kimsenin özgürlüğünden mahrum bırakılamayacağı belirtilmiştir (mad. 8). Bu hak Habeas Corpus güvencesi olarak nitelenen kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının yanında modern adil yargılanma hakkının ilk örneklerinden birisi olmuştur. Delil bulunmaksızın bir yerde arama yapmak, delil olmadan bir kişiyi yakalamak ya da tutuklamak yasaklanmıştır (mad.10). Ayrıca, basın (mad.12), din ve vicdan hürriyeti (mad.16) tanınmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yer bakımından yetki. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin ayrımcı bir içeriğe sahip olması

Yanıt Açıklaması: Sofist, bilgin, bilge kişi anlamına gelmektedir. Cevap D seçeneğinde verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: AİHM Genel Kurulu, Mahkemeye bir başkan ve bir ya da iki başkan yardımcısı seçer. Başkanların veya yardımcılarının tekrar seçilmeleri mümkündür (AİHS mad. 25/a) Başkan ve yardımcıları Mahkeme yargıçları arasından seçilmektedir. Mahkeme başkanlarının görev süresi 3 yıldır. Mahkeme başkanının ya da yardımcılarının Mahkeme üyeliğinin bitmesi veya süreleri sona ermeden önce istifa etmeleri durumunda, Mahkeme Genel Kurulu veya ilgili bölüm görev süresini tamamlayacak olan kişiyi seçerek göreve devam etmesini sağlar. Seçimler seçilmiş mevcut yargıçların oy kullanması usulüyle ve gizli oyla gerçekleşir. Mahkeme başkanı veya yardımcıları görev süreleri dolsa bile halefleri seçilinceye kadar görevlerine devam ederler. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Taraflar arasında dostça çözüme ulaşılamama­sı hâlinde, Mahkemenin esas hakkındaki incele­mesi devam eder. Daire, bu amaca yönelik olarak taraflardan ek kanıt ve bilgi isteyebilir. Tarafların isteği üzerine ya da kendiliğinden duruşma yapıl­ması yönünde bir karar alabilir.

Yanıt Açıklaması: Amerikan Devletleri Örgütü'nün en yetkili iki organı Genel Kurul ve Genel Sekreterliktir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sözleşme’nin geneline bakıldığında Sözleşme’nin “gerçek kişiler” yanında “hükümet dışı her kuruluş veya kişi grupları”nı da kapsadığı görülür. Mağdur olduğunu öne süren her gerçek kişi, hüku^met dışı kuruluş veya kişi grupları Mahkemeye başvurabilir. (AİHS mad 34).

Yanıt Açıklaması: Maddi güç

Yanıt Açıklaması: Derebeylik toplum düzeninde toprakla birlikte alınıp satılan köleye serfler adı verilir.

Yanıt Açıklaması: B, C, D, E şıkları ifade özgürlüğünün kapsamındadır. İfade hürriyeti bir düşünce, inanç, kanaat, tutum veya duygunun barışçı yoldan açığa vurulması veya dış dünyada ifade edilmesinin serbest olması olarak nitelendirilebilir. Diğer bir deyişle, düşünce ve ifade özgürlüğü, dar anlamda kişinin düşünce ve kanaat özgürlüğüne sahip olmasının yanında düşünce ve kanaatlerini serbestçe açıklayabilmesi demektir. Geniş anlamda ise başka düşüncelere ulaşabilme (haber alma, bilim ve sanat), din ve vicdan özgürlüklerini de içermektedir. Bunlar olmaksızın, bunları ifadesi de mümkün olamayacaktır. Din, düşünce ve vicdan özgürlüğü ise sadece inananların kişilik ve hayat anlayışını değil, inançsızlar, din düşmanları ve şüphecilerin dünya görüşünü de korur. Din özgürlüğü yalnızca bireyin dini inancını diğerleriyle topluluk halinde veya aynı inancı paylaşanlar arasında açığa vurma özgürlüğünü değil, tek başına özel olarak, örneğin aydınlatma yoluyla komşusunu inandırma hakkını da kapsar.” Doğru cevap A’ dır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Teşkilatı (TİHEK) , Kurul ve Başkanlıktan olmak üzere iki ana koldan oluşur. Doğru Cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1924 Anayasası

Yanıt Açıklaması: Teşriî başvuru sonucunda TBMM Dilekçe Komisyonu idareyi bağlayıcı karar alır.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel Afrika toplumlarında kabile kültürünün de etkisiyle birey değil, grup temel alınmaktaydı. Vahşi doğada hayatta kalmaya çalışmanın bir sonucu olarak bireyin haklarının grubun istekleri karşısında dengelenmesi gerektiği anlayışı söz konusuydu. Siyasal sistemde ise bir kral ya da şefin yönetimi esastı. Fakat bu egemenlik başka kurumlarla (kral konseyi, ana kraliçe mahkemeleri, dinsel otoriteler gibi) den gelenmeye çalışılmıştır. Yöneticinin egemenliği altındaki insanlara vergi, çalışma yükümlülüğü getirme gibi yetkileri vardı. Bununla beraber, geleneksel kurallarda kral ya da şefin kendisine tabi insanları, onların rızalarına dayalı olarak yönetmesi esası da mevcuttu. Sömürge döneminde Afrika halkları yoğun baskıya, ayrımcılığa, köle ticaretine, insan hakları ihlallerine maruz kalmıştır. 20. yüzyılda bu olaylar tepkisini doğurarak bağımsızlıkla sonuçlanan süreci hızlandırmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: AİHM adil yargılanma hakkının kapsamında olan medeni hak ve yükümlülük niteliğindeki idari işlemleri be lirtmiştir. Bunlar: •Mülkiyet hakkı ve mamelek ile ilgili olan idari işlemler •Bir meslek, zanaat veya başka bir iktisadi faaliyetin yürütülmesi ile ilgili idari kararlar •Reşit olmayan çocukları ana-babadan ayı rarak korunması amacı ile idari önlemler alınması •Çalışma hayatı, sosyal sigorta, iş sözleşme sinin bozulması, işten çıkarmayla ilgili idari işlemler •İdarenin kusurundan doğan zararın tazmi nine ilişkin davalar •Taşınmaz devrine ilişkin işlemin yetkili ida ri makamca onanması hakkına ilişkin uyuş mazlıklar Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ceza yargısının adil yargılanma ilkeleri; masumluk karinesi, suç ithamı hakkında bilgi edinme hakkı, savunma için yeterli zaman ve kolaylıklara sahip olma hakkı, kendisini bizzat veya seçeceği bir avukat aracılığıyla savunma hakkı, tanıkların dinlenmesi ve sorguya çekilmesi ve ücretsiz tercüman hakkıdır. Adil yargılanma hakkına ilişkin güvenceler ise; bir yargı yerine başvuru hakkı, davanın hakkaniyete uygun yapılmasını isteme hakkı, yargılamanın aleniliği, makul sürede yargılanma hakkı ve mahkemenin bağımsızlığı ve tarafsızlığıdır.

Yanıt Açıklaması: Negatif statü hakları

Yanıt Açıklaması: Amerikan insan hak ve ödevleri bildirisi.Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olması. Cevap B'dir.