Temel İnsan Hakları Bilgisi 2

Yanıt Açıklaması: Sofistler içinden MÖ 480-410 yılları arasında yaşayan Protogaros, Teos’da doğmuş bir düşünürdür. Sofist düşüncenin kurucusu olarak kabul edilmektedir. “Metros Antropon, Panton” bu insan her şeyin ölçüsüdür, demektir. Bu, Protogaros’un felsefesine temel oluşturur. Doğru cevap D seçeneğinde verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1966 yılında iki insan hakları sözleşmesi Birleşmiş Milletler çatısı altında hazırlanmış ve kabul edilmiştir. Bu sözleşmelere “ikiz sözleşmeler” denilmektedir. Bu sözleşmelerin hazırlanmasına başlanması aslında 1948 yılına kadar dayanır. Evrensel Beyanname’de bahsi geçen hakların bağlayıcılığı olan bir formatta düzenlenmesi için sözleşmelerin hazırlanması amaçlanmış, bu ancak 1966 yılında başarılabilmiştir

Yanıt Açıklaması: Aquinas hukuk teorisinde dört tür yasadan söz eder; • Evreni yöneten ve yürüten sonsuz yasa, • Tanrısal akıl, • İnsani yasa; doğa yasasından akılla çıkarılan yasaları anlatır, • Tanrısal yasa. Doğru cevap D' dir.

Yanıt Açıklaması: Konfüçyüs hümanizmi geliştiren rasyonalist düşünürlerden biri değildir

Yanıt Açıklaması: BM Antlaşması dört durumda kuvvet kullanılmasına olanak tanımıştır. Bunlar; Meşru müdafaa ha^linde kuvvet kullanma BM Güvenlik Konseyi tarafından kuvvet kullanma Güvenlik Konseyi faaliyete geçmeden beş sürekli üyenin kuvvet kullanması İkinci Dünya Savaşı’ndaki düşman devletlere karşı kuvvet kullanılması.

Yanıt Açıklaması: İslam’da özgürlük anlayışının dolayısıyla insan haklarının temelinde yatan en önemli değer adalettir.

Yanıt Açıklaması: Sözleşme 20 Kasım 1989 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilerek imzaya açılmıştır. Sözleşme’de yer alan hüküm uyarınca Sözleşme, onaylayan 20. devletin onay belgesini Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne teslim ettiği tarihten 30 gün sonra, 20 Eylül 1990’da yürürlüğe girmiştir. Doğru seçenek A' dır.

Yanıt Açıklaması: Hak, belli bir gücün taleplerine temel olan isimlerdir. Doğru cevap E seçeneğinde verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Birleşmiş Milletler çekirdek insan hakları sözleşmelerinden kronolojik anlamda üçüncüsü olan aynı zamanda ikiz sözleşmelerden biri olarak nitelendirilen sözleşme Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi'dir.

Yanıt Açıklaması: MÖ 7. yüzyılda toprakların zengin aristokratların elinde toplanması nedeniyle toplum içinde mülksüzler sınıfı çoğalmış ve bir çatışma başlamıştır. MÖ 632’de bu düzeni yıkmak için bir başkaldırı başlamış, aristokratlar sert önlemlerle bunu önlemeye çalışmış ve MÖ 624’te Drakon isimli birine ceza kanunu hazırlatmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Yeni Çağ ile birlikte insan hakları artık anayasalarda yer almaya başlamıştır. Böylelikle insan hakları pozitif hukuka girmiştir. Orta Çağ’da Hristiyanlığın tesirinde kalan doğal hukuk yeniden eski hüviyetine kavuşturulmuştur.

Yanıt Açıklaması: İnsan hakları evrensel bildirisi :Türkiye Bildirinin kabulünde olumlu oy kullanmış, hatta Bildiriye verdiği önemi göstermek için Bildiri bir uluslararası antlaşma olmamasına rağmen TBMM’de okunarak kabul edilmiş ve Bakanlar Kurulunun kararıyla Resmî Gazete’de yayımlanmıştır

Yanıt Açıklaması: Beyanname; 1. Maddesi ile tüm insanların “özgür, onurlu ve haklar bakımından eşit” doğmuş olduğunu; 2. Maddesi ile de hiçbir ayrıma tabi olmadan, herkesin bu Beyanname’de düzenlenen haklardan yararlanması gerektiğini ifade etmektedir (Taşkent, s.99). Beyannamenin 3. Maddesine göre “Yaşamak, özgürlük ve kişi güvenliği herkesin” hakkıyken; 4. Maddeye göre ise “kölelik” ve “köle ticareti” her şekliyle yasaklanmıştır (Taşkent, s.99).Beyanname’de işkence yasağı da kendisine yer bulmuştur. Buna göre “hiç kimseye işkence yapılamaz; zalimane, insanlık dışı veya onur kırıcı davranışlarda bulunulamaz ve bu mahiyette cezalar verilemez” (Taşkent, s. 99). İşkence yasağı günümüz için mutlak olarak uyulması gereken, uluslararası hukukun emredici hükümlerinden (jus cogens) biri olarak kabul edilmektedir. Görüldüğü üzere günümüz uluslararası hukukunun bu emredici kuralı evrensel olarak ilk defa beyanname ile düzenlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Başvuru ihlal edilen insan haklarının mağduru olduğunu iddia eden birey veya birey grupları tarafından yapılabileceği gibi, insan hakları ilkelerine uygun şekilde iyi niyetle hareket eden bireyler ve birey grupları (sivil toplum örgütleri dâhil) tarafından da yapılabilir. Mağdur sıfatı taşımayan birey veya birey gruplarının şikâyetlerinin incelenebilmesi için, bu şikâyetlerin Birleşmiş Milletler Şartı hükümlerine aykırı siyasi saiklerle yapılmamış olması ve ihlallerle ilişkin doğrudan ve güvenilir bilgi içermesi gerekmektedir. Burada şikâyet usulünü kullanan kişinin ihlale bizzat tanık olmasından ziyade, ihlale ilişkin sahip olduğu bilginin delillerle desteklenebilir olması, bir duyumdan ibaret olmaması beklenmektedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Halkların kaderini tayin hakkı.Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İnsani ya da insancıl müdahale, en basit tanımıyla bir devletin başka bir devlete karşı geniş çaplı insan hakkı ihlallerini önlemek amacıyla kuvvet kullanmasıdır. Doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: Yeni çağın rasyonalist düşünürleri hümanizmi geliştirmişlerdir (Bodin, Althusius, Grotius, Hobbes, Leibniz, Kant, Christian Wolf…). Düşünürler doğal hukuk anlayışını yeniden değerlendirerek tanımlamışlardır. Buna göre doğal hukuk diğer çağlarda kabul edildiği gibi ebediyen geçerli kurallardır fakat bu kurallar bilhassa Orta Çağ’da olduğu gibi Tanrı’nın bir iradesi değildir. Hatta Grotius bu konuda daha da ileri giderek doğal hukuku Tanrı’nın bile değiştiremeyeceğini dile getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: İnsani müdahalenin, “bir devletin, başka bir devletteki insan hakları ihlallerini önlemek amacıyla Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin izni olmaksızın kuvvet kullanması” olarak kabul edilen tanımından yola çıkılarak öncelikle müdahale ve kuvvet konuları üzerinde durulmuş, uluslararası hukukta kuvvet kullanmanın meşru kabul edildiği durumlar hakkında insani müdahaleye ışık tutması açısından kısaca bilgi verilmeye çalışılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Nuremberg Askeri^ Ceza Mahkemesi, II. Dünya Savaşı sonrası savaş suçlularının adalet önüne çıkarılması niyeti ile oluşturulmuş bir uluslararası ceza mahkemesidir (Yılmaz, s. 143). Bu amacı gerçekleştirmek 1945’de imzalanan Londra Sözleşmesi’ne nasip olmuştur. Nuremberg Askeri^ Ceza Mahkemesi bu Sözleşme’nin 1. maddesi ve Sözleşme’ye eklenen Uluslararası Askeri Mahkeme Statüsü ile yeri veya ülkesi belli olmayan, diğer bir deyişle tarafsız bir yerde savaş suçlarını cezalandırmak için kurulan bir mahkemedir.

Yanıt Açıklaması: Özgürlük, 1789 İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi’nde; “başkasına zarar vermeyen her şeyi yapabilmek” olarak tanımlanmıştır.