Temel İnsan Hakları Bilgisi 1

Yanıt Açıklaması: “Temel hak ve hürriyetler” deyimi, insan haklarından yalnızca anayasalarca düzenlenmiş olanlarını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: UÇM Statüsü’nün 34’üncü maddesinde de belirtildiği üzere mahkeme; başkanlık, ön dava dairesi, dava dairesi, istinaf dairesinden oluşan yargılama bölümü, savcılık makamı ve sek­retaryadan oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kamu Düzeni' nin sınırlandırılmasının gerekliliğiyle ilgili A, B, C, D şıklarının hepsi  doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Kölelik aşağı yukarı yüzyılı aşkın süredir hukuk dışı bir uygulama olarak kabul edilmektedir. Milletler Ligi Kölelik Sözleşmesi’nde kölelik 1926 yılında yasadışı kabul edilmiş, İHEB m.4’te ise insanlık dışı muamele ve insan haklarının ihlali sayılmıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sözleşme dışı koruma sistemlerinin hukuksal dayanağı , 26 Haziran 1945 yılında San Francisco ’da kabul edilen BM Antlaşması ’dır.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası insan hakları belgelerinde yer alan insan hakları, kısmen uluslararası uzlaşma, kısmen de pazarlıklarla belirlenen ve her biri insanın doğal hakkı olan siyasal, ekonomik, sosyal, kültürel ve sivil haklardan meydana gelmekte ve sağlam zemine oturmuş, mantıken iyi dengelenmiş ve bunun yanında gelişmeye açık bir insan hakları kataloğunu oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bildirgede yabancılara tanınması gereken haklar düzenlenmektedir. Bunlar arasında, yaşama, kişi hürriyeti ve güvenliği, keyfi tutuklanmama ve yakalanmama, kanunda belirtilenler dışında mülküne keyfi olarak el konulmama, özel hayatın gizliliği, eş seçme, evlenme ve aile kurma düşünce, vicdan ve düşünceleri açıklama, kendi din, kültür ve geleneklerini yaşayabilme, yaşadığı ülkede kazandıklarını ve diğer kişisel eşyalarını transfer edebilme hakları (m. 5/1) sayılabilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Konsey statüsünün Türkiye tarafından onaylanmasına ilişkin 5446 sayılı Kanun, 12 Aralık 1949’da kabul edilmiş ve Türkiye AK’ye 8 Ağustos 1949’da katılmıştır. Türkiye AK kurulduktan sonra Konseye üye olduğu için “kurucu üye” statüsündedir. 5 Kasım 1992’de imzaya açılan Avrupa Bölgesel ve Azınlık Dilleri Şartı, 1 Mart 1998’de yürürlüğe girmiştir. Türkiye bu Şartı imzalamamıştır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Cumhuriyeti’nin nitelikleri arasında “İnsan haklarına dayanan devlet” anlayışına yer veren 1961 Anayasası ile hürriyetler çok ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiş ve yasama organının hürriyetleri belirlerken neleri yapamayacağı da belirtilerek kanun koyucunun hürriyetlerin düzenlenmesindeki takdir yetkisi daraltılmış ve onun aşamayacağı bazı kayıtlar getirilmiştir. 1961 Anayasası temel hak ve hürriyetler bakımından ferdi esas almıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Avrupa’ da insan haklarının pozitif hukuka geçmesinde ilk önemli olay, İngiliz Parlamentosu tarafından 1689 tarihli Halklar Bildirisi’nin (Bill of Rights) çıkarılmış olmasıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Eğitim-öğrenim hakkı İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nde yer almaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1966 tarihli Uluslararası Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına Dair Sözleşme’nin 9. maddesine göre, taraf devletler, Sözleşme hükümlerinin uygulan­ması amacıyla aldıkları yasal, yargısal, idari ve diğer tedbirlerle ilgili olarak BM Genel Sekreteri’ne rapor sunmakla yükümlüdürler.

Yanıt Açıklaması: Düzeltici rejimde, hak ya da hürriyeti kullanacak ilgili kişi, neticede bütün sorumluluk kendisine ait olmak üzere hürriyetini serbestçe kullanabilir. Bunun için önceden bildirimde bulunmasına veya idari makamlardan izin almasına gerek yoktur. Ancak serbestlik her şeyi yapabileceği anlamına gelmez. Kişinin hürriyet alanı (hareket alanı) eyleminden önce belirlenmiş ve yaptırıma bağlanmıştır. Doğru seçenek D'dir.

Yanıt Açıklaması: 05.05.1949’da aralarında Belçika, Danimarka, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, İsveç ve İngiltere’nin de bulunduğu 10 ülke tarafından merkezi Strasburg olmak üzere Avrupa Konseyi (AK) Statüsü Londra’da imzalanmış ve 03.08.1949’da yürürlüğe girmiştir. Konsey statüsünün Türkiye tarafından onaylanmasına ilişkin 5446 sayılı Kanun, 12 Aralık 1949’da kabul edilmiş ve Türkiye AK’ye 8 Ağustos 1949’da katılmıştır.

Yanıt Açıklaması: “Hak” kavramı, sözlükte “gerçek, sabit ve doğru olmak, gerekmek, bir şeyi gerçekleştirmek” anlamları yanında, “buyurmak, bir kanunla sabit hâle getirmek; Tanrı veya insanlara karşı ödev, hukuk, imtiyaz” anlamlarına gelmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir insan hakkının varlığından söz edebilmek için “yetki”, “talep”, “tanınma-saygı gösterilme” unsurlarından oluşması gerekir. Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: İnsan haklarının varlığı herhangi bir kayda ya da şarta bağlanamaz; hiçbir düşünce ve mülahazayla varlıkları inkar edilemez, geçersiz kılınamaz. Bu insan haklarının mutlaklık niteliği ile ilişkilidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Milli güvenlik” nedenine dayanılarak bazı hak ve hürriyetlerin sınırlanabileceği, uluslara- rası, bölgesel ve ulusal hukuk sistemlerinde açıkça belirtilmektedir. O¨rneğin, “yerleşme ve seyahat özgürlüğü” (KSHS m. 12; İHAS Protokol 4, m. 2; AİHS m. 22), “ifade hürriyeti” (KSHS m. 19; İHAS m. 10; AİHS m. 13; 1982 AY m. 26/6, 28/4, 30), “barışçıl toplanma hürriyeti” (KSHS m. 21; İHAS m. 11; AİHS m. 15; 1982 AY m. 34/2), “dernek kurma hürriyeti” (KSHS m. 22; İHAS m. 11; AİHS m. 16; 1982 AY m. 33/3, 34/2), “özel ve aile hayatının gizliliği” (İHAS m. 8; 1982 AY m. 20/2, 21, 22) ve “basını veya halkı duruşmadan kısmen veya tamamen çıkarma” (KSHS m. 14, İHAS m. 6) hak ve hürriyetlerinin kanunla sınırlanmasında, “milli güvenlik” kavramına sebep olarak dayanılabilir. Doğru seçenek A'dır.

Yanıt Açıklaması: Mutlaklık : İnsan haklarının varlığı herhangi bir kayda ya da şarta bağlanamaz; hiçbir düşünce ve mülahazayla varlıkları inkâr edilemez, geçersiz kılınamaz. Ancak, insan haklarının varlığı, insanın topluma karşı ödevlerinin varlığına bağlı değildir. Bu nedenle, insan haklarının kapsamı daraltılamaz, pazarlık konusu yapılamaz. İstisnasız tüm insan haklarına saygı gösterilmelidir. İnsan haklarının kullanımı, ancak başka bir insan hakkına tecavüz teşkil etmesi halinde veya bizatihi insan haklarının varlık şartlarını ortadan kaldıran ortamın giderilmesi amacıyla kısıtlanabilir. Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Söz konusu ifadeler sınırlamaların gerekliliğiyle ilişkilidir. Doğru seçenek B'dir.