Anayasa 2

Yanıt Açıklaması: Bir normun yürürlüğe girmesinden sonra yapılan anayasaya uygunluk denetimine düzeltici denetim denir. Doğru cevap A'DIR.

Yanıt Açıklaması: 1961 Anayasası ile sıkıyönetimi ilan etme yetkisinin Bakanlar Kuruluna ait olduğu  açık olarak hükme bağlanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası ise selefinden farklı olarak 11 asıl 4 yedek üyeden oluşacağını öngördüğü Anayasa Mahkemesi üyelerinin seçiminde TBMM’ne yetki tanımamış, Yüksek Mahkemenin üyelerinin tümünü seçme yetkisini, doğrudan doğruya veya dolaylı olarak cumhurbaşkanına sunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’nin de üyesi bulunduğu Avrupa Konseyinin bir kuruluşu olan Hukuk Yoluyla Demokratikleşme Komisyonunun (kısa adıyla Venedik Komisyonu) Mart 2007’de yayımladığı ‘Yargısal Atamalar’ başlıklı raporuyla, Avrupa Yargıçları Danışma Kurulunun 10 Numaralı Görüşü, yargı konseyinin özerkliğini teşvik eden unsurların neler olduğu konusunda önemli veriler içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Dünyanın ilk yazılı ve sert anayasası olan 1787 ABD Anayasasıdır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Olağanüstü halin hangi gerekçe ile ilan edileceği hükme bağlanmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Bir üyenin belli konuda ve altı ayı aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca verilecek geçici bir görevi kabul etmesi, Meclisin kararına bağlıdır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de anayasa yargısına ilk kez 1961 Anayasası yer vermiştir.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasasının 146. maddesinin ilk metnine göre, Anayasa Mahkemesi 11 asıl 4 yedek üyeden oluşmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 5982 sayılı Kanun 147. maddeyi değiştirerek, üyelerin görev süresini 12 yılla sınırlamış ve bir kişinin iki kez seçimine olanak tanımamıştır. Değişik 147. maddeye göre: “Anayasa Mahkemesi üyeleri on iki yıl için seçilirler. Bir kimse iki defa Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez. Anayasa Mahkemesi üyeleri altmış beş yaşını doldurunca emekliye ayrılırlar.

Yanıt Açıklaması: Anayasaya uygunluk denetiminde uygulanan diğer yöntem, anayasa şikâyetidir. Anayasa şikâyeti, anayasal hakları ihlal edilen bireylere, Anayasa Mahkemesine başvurarak, bu ihlalin ortadan kaldırılmasını talep etme olanağı sunmaktadır. Bu yöntem, 1982 Anayasasının 148. maddesine 2010’da yapılan eklemeyle bireysel başvuru yolu olarak düzenlenmiştir. Maddeye 7.5.2010 tarih 5982 sayılı Kanunun eklediği 3. fıkra şöyledir: “Herkes, Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır.”

Yanıt Açıklaması: 1961 Anayasası, yargıyı, yasama gibi asli yetkili bir organ haline getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: 148. madde Anayasa Mahkemesine Yüce Divan sıfatıyla yargılama yetkisi sunmaktadır. Bu fıkralara göre Anayasa Mahkemesi Cumhurbaşkanını, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanını, Bakanlar Kurulu üyelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcı vekilini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılar. Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı da görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanırlar. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı-Türk anayasaları incelendiğinde 1921 Anayasası haricinde tüm anayasalarda anayasanın kanunlardan farklı şekilde değiştirilmesi öngörülmüştür. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Anayasacılığın temel hedefi, devlet otoritesini sınırlamak, bireylere bu otorite karşısında etkin güvenceler sunmaktır. Devlet otoritesini sınırlayan araçlardan birinin kuvvetler ayrılığı olduğunda şüphe yoktur. Yasama, yürütme ve yargı kuvvetlerinin aynı kişiye veya aynı kurula ait olduğu bir sistem, istibdat, yani baskı rejimini yaratabilecektir. Buna karşılık, bu üç kuvvetin birbirinden ayrılması özgürlükler için güvence oluşturacaktır. Çünkü bu tür bir sistemde, yasama, yürütme ve yargı organlarının her biri ancak devlet iktidarının sınırlı bir parçasına hükmedebilecektir.

Yanıt Açıklaması: 31.05.2007 tarih ve 5678 sayılı Kanunla değişik 101. maddeye göre: “Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Hukuk sistemimizde askerî otoritenin sivil otoriteyle yetki paylaşımında bulunduğu sıkıyönetim kavramı tamamen ortadan kalkmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1876'da yürürlüğe giren Kanun-i Esasi, yargıyı “Mehakim” başlıklı 8. bölümünde 81-95. maddeleri arasında düzenlemiştir. 81. madde hâkimlerin azil yasağına yer vermektedir.

Yanıt Açıklaması: 6771 sayılı Kanunla değişik 159. maddeye göre, “Hâkimler ve Savcılar Kurulu, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kurulur ve görev yapar. Hâkimler ve Savcılar Kurulu onüç üyeden oluşur.

Yanıt Açıklaması: Nitekim yazılı anayasası olmayan İngiltere’de anayasa yargısı da mevcut değildir.