Anayasa 2

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasasının fonksiyonlar ayrılığı kuralını benimsediği gerçeğini ortadan kaldırmamakta; sadece, yürütmenin geçmişe kıyasla güçlendirildiğini göstermektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası da selefi gibi cumhurbaşkanının tarafsızlığını teşvik eden çeşitli mekanizmalara yer vermiştir. Bu mekanizmalar, Anayasanın 101. ve 102. maddelerinde yer almaktadır. 101. maddenin ilk metnine göre: “Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış kendi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşları arasından yedi yıllık bir süre için seçilir. Cumhurbaşkanlığı'na Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri dışından aday gösterilebilmesi, Meclis üye tamsayısının en az beşte birinin yazılı önerisiyle mümkündür. Bir kimse, iki defa Cumhurbaşkanı seçilemez. Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.”

Yanıt Açıklaması: Kuvvetlerin birbirleriyle ilişkileri düşünüldüğünde 1982 Anayasası'nı 1961 Anayasası'ndan ayıran en önemli özellik yürütme organına bazı konularda aslî düzenleme yetkisi vermesidir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 21.01.2017 tarihli 6771 sayılı Kanunla değişik 104. maddenin  Cumhurbaşkanına ilk kez sunduğu yetkiler şunlardır: Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj vermek; Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atamak ve görevlerine son vermek; Üst kademe kamu yöneticilerini atamak, görevlerine son vermek ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlemek; Milli güvenlik politikalarını belirlemek ve gerekli tedbirleri almak; Yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarmak; Kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarmak.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyetin ilk anayasası olan 1924 Anayasasıdır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İki meclisli yapı ilk bakışta cazip gibi görünse de uygulamada kendisinden beklenen faydayı ne ölçüde yaratabildiği, tartışmaya açık bir konudur. Gerçekten tecrübeler, anayasanın üstünlüğü kuralının korunmasında yargısal denetimin, siyasal denetimden daha etkin bir yöntem olduğunu göstermiştir. Öte yandan ikinci meclislerin anayasaya aykırı kanunların yürürlüğe girmesini önleyeceğinin, abartmalı bir varsayım olduğu da söylenebilir. Çünkü ikinci meclisin bu önleme rolünü yerine getirmesi, ancak her iki meclisin farklı siyasi kompozisyonlara sahip olmaları halinde gerçekleşebilecek bir ihtimaldir. Bu ihtimalin gerçekleşmesi ise seçmenlerin, birinci ve ikinci meclislerin seçimlerinde farklı tercihlerde bulunmalarıyla mümkün olabilecektir. Oysa bu iki meclisin seçimleri aynı anda değil, yakın aralıklarla yapıldığında dahi, seçmenlerin her iki meclis için birbirine zıt tercihlerde bulunması ender rastlanabilecek bir durumdur. Üstelik yasamanın yürütmeye kıyasla daha yavaş bir çalışma temposuna sahip olduğunu unutmamak gerekir. Parlamentonun iki meclisten oluşması ise bu süreci daha da yavaşlatacak bir faktördür.

Yanıt Açıklaması: 122. maddenin Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kuruluna kanuni bir dayanak olmaksızın doğrudan doğruya kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi tanıyan hükmü ise şöyledir: “Sıkıyönetim süresinde, Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu sıkıyönetim halinin gerekli kıldığı konularda kanun hükmünde kararname çıkarabilir.” Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 21.01.2017 tarihli 6771 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesiyle, ülkemizde başkanlık sistemine geçildi. Bu nedenle, 6771 sayılı Anayasa Değişikliği Kanunu, Anayasanın bakanlar kurulunu düzenleyen bütün bu hükümlerini ilga etti. 6771 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesiyle, yürütme organı monist bir yapıya kavuşmuş oldu.

Yanıt Açıklaması: Devlet iktidarı, her zaman için bir bütündür. Bu iktidarın farklı tezahür biçimleri vardır. Nitekim devlet iktidarı; genel, soyut, objektif, kişilik dışı kurallar koyarak yasama fonksiyonunu; bu kuralları bireysel, sübjektif durumlara uygulayarak yürütme fonksiyonunu; uyuşmazlıkları yürürlükteki kurallara göre çözerek de yargı fonksiyonunu icra etmektedir.

Yanıt Açıklaması: "Milli güvenlik politikalarını belirlemek ve gerekli tedbirleri almak" ve "Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atamak ve görevlerine son vermek" 21.01.2017 tarihli 6771 sayılı Kanunla değişik 104. maddenin ilk kez Cumhurbaşkanına sunduğu yetkiler arasındadır. Diğer yetkiler, 1982 Anayasasının 104. maddesinin ilk metniyle Cumhurbaşkanına sunulan ve hala muhafaza edilen yetkilerdir.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasasının yönetmelikleri düzenleyen 124. maddesinin ilk metni, Başbakanlık, Bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin yönetmelik çıkarma yetkisine sahip olduğunu düzenlemekteydi. 21.01.2017 tarihli 6771 sayılı Kanun, başkanlık sistemine geçişi sağlayarak düalist yürütme yapısına son verdiği için bu değişiklikle Başbakanlık makamı da ilga edildi. Bu nedenle, yönetmelikleri düzenleyen yeni 124. Madde de bu değişiklikle uyumlu olarak şu şekli aldı: “Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.” Görüldüğü gibi yeni 124. madde, öncekinden farklı olarak Cumhurbaşkanına da yönetmelik çıkarma yetkisini tanımıştır. Cumhurbaşkanının yönetmelik çıkarma yetkisi ayrıca, 104. maddenin 18. fıkrasıyla da düzenlenmiştir. Bu hükme göre, “Cumhurbaşkanı, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilir.”

Yanıt Açıklaması: Başkanlık ve meclis hükumeti sistemleri monoist yürütme sistemleridir. Parlamenter sistem ve yarı-başkanlık sistemi ise düalist yürütme sistemleri olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: “Yargı hakkı, millet adına usul ve kanuna göre bağımsız mahkemeler tarafından kullanılır

Yanıt Açıklaması: Montesquieu’ye göre yasama kuvveti sınırlı bir kuvvettir; çünkü kendi koyduğu kuralları uygulama yetkisi yoktur. Yürütme kuvveti de sınırlı bir kuvvettir; çünkü yasamanın koyduğu kuralları yürütmektedir. Yargı da sınırlı bir kuvvettir; çünkü hâkimler kanunların sözlerini telaffuz eden birer ağızdan başka bir şey değildirler. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasasının değişik 175. maddesi, 5. fıkrasında, TBMM üye tamsayısının üçte ikisi tarafından kabul edilen anayasa değişiklikleri üzerinde cumhurbaşkanına –değişikliği onaylamak, meclise iade etmek, halkoyuna sunmak gibi- üç yetki sunmaktadır. Buna göre Cumhurbaşkanının anayasa değişikliği üzerinde ret yetkisi bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Anayasanın 80. maddesindeki hüküm karşısında seçmenler, milletvekillerini herhangi bir sebeple azil yetkisine sahip değildir. Buna emredici veka^let  yasağı denmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasasının 106. maddesi, cumhurbaşkanlığının geçici veya sürekli olarak boş kalması hallerinde bu makama vekâlet yetkisini TBMM Başkanına tanımıştır.

Yanıt Açıklaması: Verilen ifadelerin hepsi doğrudur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Anayasa mahkemesi

Yanıt Açıklaması: İspanya’nın 1978, İsveç’in 1975, Finlandiya’nın 2000 ve Macaristan’ın 2011 Anayasaları, siyasal hayatı kesintiye uğratan olağanüstü şartlar mevcut olmaksızın, genel seçimlerle belirlenen parlamentolar tarafından hazırlanmıştır. Asli kurucu iktidarın ancak hukuk boşluğu yaratan köklü siyasal dönüşümlerin yaşandığı bir ortamda ortaya çıkabileceği görüşüne zıt olarak belirtilen ülkelerde bu koşullar oluşmadan parlamento tarafından anayasa yapılmıştır.