Anayasa 1

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası’nın yürürlüğe girmesinden bir yıl sonra 6 Kasım 1983’te yapılan genel seçimler, sivil yönetime geçişi sağlamıştır. Ne var ki 1982 Anayasası’nın geçici maddeleri yoluyla uzunca bir geçiş süreci öngörmesi, parlamento ve hükûmetlerin izleyecekleri politikalar üzerinde TSK’nin bir süre için daha etkili olacağını göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Çalışma hakkı gibi ekonomik ve sosyal haklar 1961 Anayasası ile hukukumuza girmiştir. Dolayısıyla çalışma hakkı 1876 Kanun-ı Esasisinde yer almaz. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1923 değişikliğinin, yürütme gücünün yapısı ve işleyişinde yarattığı yenilikler şöyle özetlenebilir: Anayasanın ilk metninde mevcut olmayan bir cumhurbaşkanlığı makamı yaratılmıştır. Anayasanın ilk metninde monist olan yürütme organı, düalist, yani cumhurbaşkanı ve bakanlar kurulundan oluşan ikileşmiş bir yapıya dönüşmüştür. Anayasanın ilk metnine göre, yürütme fonksiyonunu yerine getiren bakanlar kurulu üyelerinin hepsi eşit statüdedir. Oysa değişiklik sonrasında bakanlar kuruluna liderlik yapacak bir başbakanlık makamı yaratılmıştır. Anayasanın ilk metnine göre, yürütme fonksiyonunu yerine getiren bakanlar kurulu üyeleri tek tek meclis tarafından seçildikleri hâlde, değişiklik sonrasında cumhurbaşkanı, başbakanı seçmekte; başbakan ise bakanlar kurulunu belirlemektedir. Görüldüğü üzere Bakanlar Kurulu üyelerinin hepsinin eşit statüde olması anayasanın ilk metninde yer almaktadır. Bu nedenle E seçeneğinde verilen ifade yanlıştır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Müslüman tebaa ile Müslüman olmayan tebaa arasında eşitliği sağlayan hukuki belge, Islahat Fermanı'dır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: II. TBMM seçimleri, Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) tek parti yönetiminin hâkim olduğu bir atmosferde yapılmıştır. Bu nedenle seçimler, sadece CHP’nin gösterdiği adaylar arasında cereyan etmiştir. 1923 Seçimleri’nin tek parti yönetiminin hâkim olduğu bir ortamda yapılması, bu seçim sürecini demokrasinin olmazsa olmaz şartları arasında yer alan çoğulculuk ve yarışmacılık boyutundan yoksun kılmıştır. Buna ek olarak 1923 Seçimleri, kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınmaması yönünden de demokratik bir özellik taşımamaktadır. Gerçekten bu seçimlerde, seçme ve seçilme hakkının süjesi, sadece erkek yurttaşlardır.

Yanıt Açıklaması: Madde 1- Türkiye Devleti Bir Cumhuriyettir. Madde 2- Türkiye Devleti Cumhuriyetçi, Milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve Devrimcidir. Devlet dili Türkçedir. Başkent Ankara’dır. Madde 3- Egemenlik kayıtsız şartsız Milletindir. Madde 4- Türk milletini ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi temsil eder ve Millet adına egemenlik hakkını yalnız o kullanır. Madde 5- Yasama yetkisi ve yürütme erki Büyük Millet Meclisinde belirir ve onda toplanır.

Yanıt Açıklaması: Devlet otoritesinin hukuk kurallarıyla sınırlanması, bu otorite karşısında bireylerin çeşitli hak ve özgürlüklerinin tanınıp korunması yönündeki gelişmelere anayasacılık akımı denmektedir. Bu akım ilk sonuçlarını 18. yüzyılda yaratmış; böylece, tarihin ilk yazılı anayasası olan ABD Anayasası, 1787’de kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1924 Anayasası'ndan bu yana anayasanın üstünlüğü ilkesine yer verilse de 1924 Anayasası bu ilkeyi güvence altına alan bir mekanizmaya yer vermemiştir. 1961 Anayasası, kanunların anayasaya uygunluğunu denetlemek üzere Anayasa Mahkemesi'ni kurarak anayasanın üstünlüğü ilkesini güvence altına almıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti'nin ilk yazılı anayasası olan Kanun-ı Esasi, 1876 tarihinde ilan edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1961 Anayasası, nispi bir serbestlik ortamında hazırlanmak ve tartışılmak suretiyle 9 Temmuz 1961’de yapılan halkoylamasında %61,5 evet oyu ile kabul edilmek suretiyle yürürlüğe girmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1924 Anayasası’na göre, cumhurbaşkanını TBMM seçer. Meclis, yürütme yetkisini kendi seçtiği Cumhurbaşkanı eliyle kullanır.

Yanıt Açıklaması: Çerçeve anayasa, çok genel ve soyut düzenlemelere yer veren, bu düzenlemelere ilişkin ayrıntıları kanun koyucunun iradesine sunan ve hukuk sisteminin değişen şartlara uygun olarak yorumlanmasında yargı organlarına içtihat oluşturma yetkisi tanıyan bir modeli ifade etmektedir. Bu nedenle Amerika Birleşik Devletleri’nde olduğu gibi, çerçeve bir anayasaya dayanan sistemlerde, içtihat hukuku önemli bir role sahiptir.

Yanıt Açıklaması: İnsan hakları, kamu hürriyetleri, temel haklar ve hürriyetler kavramlarını karşılaştırdığımızda, bunlar arasında bazı farklılıkların olduğu görülmektedir. İnsan hakları deyimi, pozitif hukuk kuralları tarafından tanınan ve korunanlar dışında, ahlakî bir ideali, olması gerekeni de yansıtmaktadır. Buna karşılık, kamu hürriyetleri ile temel haklar ve hürriyetler, pozitif hukuk tarafından tanınan ve korunan hakları ifade etmektedir. Kamu hürriyetlerinin temelinde kanunlar; temel haklar ve hürriyetlerin temelinde anayasa hükümleri yer almaktadır. Kamu hürriyetlerinin süjesi, sadece gerçek kişiler; temel hak ve hürriyetlerin süjeleri ise gerçek ve tüzel kişilerdir. Kamu hürriyetleri ile temel hak ve hürriyetler, iç hukuk, yani, ulusal hukuk tarafından korunmaktadır. Buna karşılık, uluslararası metinlerde ifadesini bulan insan hakları, bu özelliğinin sonucu olarak uluslararası denetim mekanizmaları tarafından korunmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Genel oy ilkesi, demokratik bir seçim sisteminin temel koşullarından biridir. Gerçekten seçim esasının benimsendiği ilk dönemlerde, oy verme hakkı ancak, belirli bir servete veya eğitime sahip olan erkek vatandaşlara tanınmaktaydı. Bu ilke ile reşit olan her vatandaş oy hakkına sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Bireylere, karar alma sürecine şu veya bu ölçüde katılma imkânı sunan haklara aktif statü hakları denir. Dilekçe hakkı bu haklardan biridir.

Yanıt Açıklaması: Demokratik bir devlette zorunlu olan anayasa mekanizmaları üç başlıkta ele alınmaktadır. Soruda söz edilen unsurlar da demokratik devletin unsurlarını oluşturmaktadır. Doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: Eşit Oy: Bu ilke, herkesin tek bir oy hakkına sahip olması gerektiği anlamına gelmektedir. Nitekim eşit oy ilkesi literatürde, ‘tek kişi tek oy’ anlamına gelen ‘one man one vote’ tümcesiyle ifade edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1924 Anayasası katı ve yazılı bir anayasadır. Bu anayasa katılığını veren unsurlardan biri de anayasanın değiştirilmesi için kanunlardan farklı bir metodun öngörülmüş olmasıdır. Her ne kadar Anayasanın üstünlüğü ilkesi kabul edilmiş olsa da kanunların Anayasaya uygunluğunu denetleyecek bir mekanizmaya yer verilmemiştir.

Yanıt Açıklaması: Fahri Korutürk

Yanıt Açıklaması: 1924 Anayasasına göre başbakan, cumhurbaşkanı tarafından atanır.