Anayasa 1

Yanıt Açıklaması: Devlet iktidarının sınırlanmasına hizmet eden 18. yüzyıl anayasacılığı üzerinde etkili olan düşünürlerden biri de Montesquieu’dür. Montesquieu, gücün, diğer bir deyişle iktidarın tek bir elde toplanmasını, baskı rejimine yol açacak, özgürlükleri yok edecek en temel sorun olarak görmektedir. Bu nedenle düşünür, devlet iktidarının bölünüp parçalanması, bu iktidarın her parçasının farklı organlara sunulması gerektiği düşüncesini savunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Katı anayasa, aynı zamanda sert anayasa olarak da tanımlanmaktadır. Yazılı anayasaların hemen hepsi katı niteliktedir. Bir anayasanın içerdiği hükümler, âdi kanunların değiştirilmesinde izlenen yöntemden daha farklı bir yöntemle değiştiriliyorsa bu tür bir anayasaya katı anayasa denir.

Yanıt Açıklaması: Bir devletin monarşi veya cumhuriyet esasına dayanması, devlet başkanlığı makamının ne şekilde intikal edeceğine bağlı olarak yapılan sınıflamayı ifade etmektedir. Buna göre, devlet başkanlığı makamının veraset yoluyla el değiştirdiği devlet modellerine monarşi; veraset dışında seçime dayanan, kısacası halkın iradesine bağlı olarak el değiştirdiği devlet modellerine cumhuriyet denmektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Devlet otoritesinin hukuk kurallarıyla sınırlanması, bu otorite karşısında bireylerin çeşitli hak ve özgürlüklerinin tanınıp korunması yönündeki gelişmelere anayasacılık akımı denmektedir. Bu akım ilk sonuçlarını 18. yüzyılda yaratmış; böylece, tarihin ilk yazılı anayasası olan ABD Anayasası, 1787’de kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Çalışma hakkı, sağlık hakkı, konut hakkı ve sosyal güvenlik hakkı gibi haklar, pozitif statü haklarıdır.

Yanıt Açıklaması: Bileşik devlet, iki veya daha çok devletin sıkı veya gevşek bağlarla birleşmelerinden meydana gelmiş bir devlet çeşididir. Bileşik devletin günümüzdeki tek örneği federasyondur. Bu devletlerin tarihteki diğer çeşitleri olan şahsî birlik, hakikî birlik ve konfederasyon türlerinin günümüzde bir örneği yoktur. Federasyon veya federal devlet, federal devletle onu oluşturan federe devletler arasındaki yetki bölüşümünün federal anayasa ile belirlendiği ve federe devletlerden her birinin, devlet iktidarının kullanılmasına belli ölçüde katıldıkları bir sistemdir. Federasyonda federal devlet ve federe devlet olmak üzere iki ayrı devlet vardır. Federal devleti oluşturan federe devletlerin her birinin kendi ülkesi, kendi insan topluluğu ve belirli ölçülerde sınırlanmış olan bir devlet kudreti mevcuttur. Federal devlet de bir devlet olduğu için, kendine ait ülkesi, milleti ve devlet kudreti mevcuttur. Federal devlet ve federe devletin ayrı ayrı tüzel kişilikleri vardır. Bu nedenle, federal devlet yapısı içindeki insan unsuru, aynı anda hem federal devletin hem federe devletin hukuk düzenine tâbidir.

Yanıt Açıklaması: Bu hükümler anayasayı katılaştıran hükümlerdir.

Yanıt Açıklaması: Georg Jellinek, hak ve hürriyetleri, devletle birey arasındaki ilişkinin niteliğini esas alarak, negatif statü hakları, pozitif statü hakları ve aktif statü hakları şeklinde sınıflandırmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bir hukuk kuralı, normlar hiyerarşisi içinde en üst basamakta yer alıyorsa o kuralın konulması, değiştirilmesi ve kaldırılması, âdi kanunlarınkinden farklı yöntemleri gerektiriyorsa, bu tür bir kuralın içeriği ne olursa olsun, onu, şeklî anayasa olarak tanımlamak gerekir. Diğer bir deyişle, şeklî anayasa, normun içeriği değil, normlar hiyerarşisi içindeki yeri dikkate alınarak yapılan bir tanımlamadır.

Yanıt Açıklaması: 10.6.1983 tarihli 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu, normlar hiyerarşisi içinde şeklen anayasadan sonra gelen, âdi kanun niteliğinde bir hukuk metnidir. Böyle olmakla beraber bu kanun, yasama organının kuruluşuyla ilgili kurallar içerdiğinden, mahiyeti gereği olarak maddî bakımdan anayasadır. Benzer şekilde, 30.3.2011 tarihli 6216 sayılı  Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve YargılamaUsulleri Hakkında Kanun da normlar hiyerarşisinde anayasadan sonra gelen, âdi  olan bir hukuk metnidir. Böyle olmakla beraber, bu Kanun, yargı organının önemli bir unsuru olan Anayasa Mahkemesi’nin kuruluşu, işleyişi ve yetkileri konusunda hükümler içermesi nedeniyle maddî bakımdan anayasadır. 4.2.1983 tarihli 2797 sayılı Yargıtay Kanunu ile 6.1.1982 tarihli 2575 sayılı Danıştay Kanunu, 6.1.1982 tarihli 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun da maddî bakımdan anayasa niteliğindedir.

Yanıt Açıklaması: Tabii hukuk anlayışı, herkesin doğuştan devredilemez ve vazgeçilemez haklarla dünyaya geldiğini savunur. Bu iddianın bir uzantısı olarak ilahî egemenlik anlayışından ziyade dünyevî bir egemenlik anlayışının doğuşuna sebebp olmuştur. Anayasacılık akımının ortaya çıkışında etkili olan da 17. yüzyıl tabii hukuk anlayışıdır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Devlet otoritesinin hukuk kurallarıyla sınırlanması, bu otorite karşısında bireylerin çeşitli hak ve özgürlüklerinin tanınıp korunması yönündeki gelişmelere anayasacılık akımı denmektedir. Bu akım ilk sonuçlarını 18. yüzyılda yaratmış; böylece, tarihin ilk yazılı anayasası olan ABD Anayasası, 1787’de kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Seçme ve seçilme hakkı, dilekçe hakkı, siyasi parti kurma hakkı, siyasi faaliyette bulunma hakkı ve kamu hizmetine girme hakkı gibi bireylerin yönetim sürecinde etkili olmasını sağlayan hakların tümü aktif statü hakkıdır.

Yanıt Açıklaması: Anayasa kavramının İngilizce karşılığı constitution’dır. Constitution kelimesi, constitute kökünden gelmektedir. İngilizcede to constitute, kurmak, inşâ etmek, meydana getirmek anlamına gelmektedir. Şu halde, anayasa, bir devletin hukuk düzenini kuran, inşa eden, şekillendiren hukuk belgesidir. Nitekim dilimizde anayasa kavramının kurucu, inşa edici, şekillendirici rolünü ifade etmek amacıyla sırasıyla Kanun-ı Esasî ve Teşkilât-ı Esasiye Kanunu kavramları kullanılmıştır. Günümüzde ise Kanun-ı Esasî ve Teşkilât-ı Esasiye Kanunu ifadeleriyle eş anlamlı olan anayasa terimi kullanılmaktadır. Bir hukuk metninin anayasa olarak adlandırılabilmesi için, o belgenin devletin üç temel organı olan yasama, yürütme ve yargı organlarının kuruluşunu, işleyişini ve karşılıklı yetkilerini düzenleyen hükümlere yer vermesi; buna ek olarak, geniş bir haklar ve özgürlükler listesi ile bu hak ve özgürlüklerin güvence mekanizmalarını içermesi gerekir. Bütün bu unsurlar bir arada olmadıkça, bir hukuk metnini anayasa, yani devletin temel normu olarak tanımlama olanağı bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda John Locke'a ilişkin verilen bilgilerden tümü doğrudur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Federal devlet düzeni, federe devletlerin federal yasama organında eşit temsili esasına dayanır. D seçeneğinde verilen federal devleti düzeni federe devletlerin federal yasama organında farklı düzeylerde temsili esasına dayalı olduğu bilgisi yanlıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1876’da Osmanlı’da, 1887’de Hollanda’da ve 1889’da Japonya’da yazılı anayasalar yürürlüğe girmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kültürel mirasa katılma hakları üçüncü kuşak haklar kategorisinde yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: "Türkiye'de anayasa yargısı 1982 Anayasası'yla hukuk sistemine dahil olmuştur" ifadesi yanlış bir önermedir. Türk hukukunda anayasa yargısı 1961 Anayasası'yla işletilmiştir. Diğer seçenekler doğru bilgiler içermektedir. Cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Devlet iktidarının sınırlanmasına hizmet eden 18. yüzyıl anayasacılığı üzerinde etkili olan düşünürlerden biri de Montesquieu’dür. Montesquieu, gücün, diğer bir deyişle iktidarın tek bir elde toplanmasını, baskı rejimine yol açacak, özgürlükleri yok edecek en temel sorun olarak görmektedir. Bu nedenle düşünür, devlet iktidarının bölünüp parçalanması, bu iktidarın her parçasının farklı  organlara sunulması gerektiği düşüncesini savunmuştur.