Hukukun Temel Kavramları 2

Yanıt Açıklaması: Sayıştay, merkezi yöneim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir, gider ve mallarını TBMM adına denetlemek, sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevli anayasal bir kuruluştur (Anayasa, madde 160).

Yanıt Açıklaması: Kıdem tazminatı, iş sözleşmesi yasada öngörülen durumlarda birisi ile sona eren ve belirli süre kıdemi bulunan işçiye veya işçinin ölümü halinde mirasçılarına işveren tarafından ödenmesi gereken, işçinin çalışma süresine ve ücretine göre belirlenen parasal haktır.

Yanıt Açıklaması: Eğer 50’den fazla ise İş Kanunu’na tabidir. Tarım işlerinin bazıları işyerinde çalışan işçi sayısına bakılmaksızın İş Kanunu’na tabidir. Bu işyerleri: - Tarım alet ve makinelerinin yapıldığı işyerleri, - Halkın faydalanmasına açık veya işyerinin eklentisi durumundaki park ve bahçe işleri, - Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri, - Tarım sanatlarıyla ilgili işler (konserve, zeytinyağı fabrikaları gibi)

Yanıt Açıklaması: • Parlamenter sistemde yürütme iki başlı olup, birinci kısmı devlet başkanı, ikinci kısmı isehükûmet oluşturmaktadır.• Parlamenter sistemde yasamaya karşı siyasal sorumluluk hükûmete ait olup, devlet başkanısiyasal olarak sorumsuzdur. Bu sorumsuzluğun hukukî sonucu olarak karşı–imza kurumu ortayaçıkmıştır. Karşı–imza, devlet başkanının bazı işlemleri, başbakanın ve ilgili bakanın dakatılımıyla gerçekleştirmesi ve fakat bu işlemden dolayı sadece başbakan ve ilgili bakanınsorumlu olmasını gerektirmektedir.• Parlamenter sistemde asıl icra organı bakanlar kurulu olup, devlet başkanının anayasal yetkileritörensel ve semboliktir. Yetkilerin bu biçimde dağıtılması sorumluluk ile yakından ilgilidir. Birdiğer ifadeyle kim sorumluysa o yetkili olacaktır.• Parlamenter sistemde yasamanın güvenoyunu dengelemek üzere hukukî bir araç olarakyürütmenin yasamayı feshedebilmesi öngörülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Devlet organları yasama, yürütme ve yargıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Suç şüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evre soruşturma evresidir. İddianamenin kabulüyle başlayıp, hükmün kesinleşmesine kadar devam eden süreç kovuşturma olarak nitelendirilir. Duruşma hazırlığı evresinde soruşturma aşamasında yapılmamış işlemler tamamlanır, duruşma günü belirlenir. Duruşma, duruşma hazırlığı devresinde belirlenen günde, madde ve yer yönünden yetkili mahkemede, mahkeme başkanı veya hâkimin iddianamenin kabulü kararını okuyup duruşmayı açtığını açıklamasıyla başlayan, delillerin ortaya koyulup tartışılması suretiyle maddi gerçeğin bulunmaya çalışıldığı ve son sözün sanığa verilip duruşmanın sona erdiğinin açıklanmasıyla biten ceza muhakemesi devresidir. Hüküm, mahkemenin cezai uyuşmazlığa ilişkin olarak verdiği son kararı İfade eder.

Yanıt Açıklaması: Kamu Denetçiliği Kurumu, TBMM'ne bağlıdır.

Yanıt Açıklaması: Yerinden yönetim ilkesinin iki uygulaması bulunmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hukuka uygunluk nedenleri, işlenen filin hukuka aykırılığını ortadan kaldırıp onu hukuka uygun hâle getirirler. Böylece fiil suç olmaktan çıkar. Hukuk düzeni bir fiilin yapılmasına izin verirken diğer yandan o fiilin gerçekleşmesini cezalandırmaz. Hukuka uygunluk nedenleri bütün suçlar için geçerli olanlar ve belli bir suç veya suç grupları için geçerli olanlar olmak üzere ikiye ayrılır. Meşru savunma, genel nitelikli hukuka uygunluk nedenleri arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ticaret nitelik taşıyan olaylara uygulanan hukuk kurallarından oluşan hukuk dalına ticaret hukuku adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Ticari işletmenin tanımını göz önüne alırsak bir ticari işletmenin unsurlarını şu şekilde sıralayabiliriz: Esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşmak, gelir sağlamayı amaçlamak, devamlılık, bağımsız olmak.

Yanıt Açıklaması: İdari fonksiyonun özellikleri şunlardır: -Amacı kamu yararını gerçekleştirmektir. -Süreklidir. -Kamu gücü kullanılarak yerine getirilir. -İdari işlemlerle yerine getirilir. Ayrıca fonksiyonal anlamda idare, organik olarak yürütme organının içinde yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Mükellefler veya vergi cezası kesilenler, kendilerine tebliğ edilen vergi veya vergi cezası için, tebliğ tarihini izleyen günden itibaren kural olarak 30 gün içinde yetkili ve görevli vergi mahkemesinde dava açabilirler. Eğer bu sürede dava açılmazsa, vergi tahakkuk eder.

Yanıt Açıklaması: Yasama organı genel oyla seçilen altıyüz milletvekilinden oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirimin yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, iş sözleşmesi feshedilmiş sayılır.

Yanıt Açıklaması: Vergiler ödenme biçimlerine göre ikiye ayrılırlar. Vergi, doğrudan devlete veya diğer kamu tüzel kişilerine (örneğin belediyelere) ödenirse doğrudan vergi olarak adlandırılır. Eğer yapılan bir işlem dolayısıyla ve belirsiz zamanda ödenen vergiler söz konusu olursa bunlara da dolaylı vergi denir. Emlâk vergisi ve gelir vergisi doğrudan vergilere; katma değer vergisi ve gümrük vergisi de dolaylı vergilere örnek olarak gösterilebilir.  Vergiler konularına göre üç gruba ayrılırlar. Bunlar; gelir üzerinden alınan vergiler, servet üzerinden alınan vergiler ve harcamalar üzerinden alınan vergilerdir.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesinin işçinin işyerinde çalışma süresine göre önceden bildirerek fesih edilmesidir. - İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra, - İşi altı aydan bir buçuk yıla sürmüş olan işçi için bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra, - İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra, - İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirimin yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, iş sözleşmesi feshedilmiş sayılır.

Yanıt Açıklaması: Sayıştay, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir, gider ve mallarını TBMM adına denetlemektedir.

Yanıt Açıklaması: Temel olarak belirsiz süreli iş sözleşmeleri işveren tarafından iki şekilde feshedilebilir. - İş Kanunu’nda sayılan sebeplerden dolayı iş sözleşmesi tazminatsız olarak sona erdirebilir. - İşçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ya da ihbar süreleri kullandırılarak sona erdirilebilir. - Fesih dışında iş sözleşmesinin sona erme sebebi olarak; - İş sözleşmesinin süresinin sona ermesi, - Taraflardan birinin ölmesi, - Sözleşme taraflarının anlaşması suretiyle sona ermesi.

Yanıt Açıklaması: Aşırı çok partili sistemlerde ise ülkenin temel sorunları üzerinde görüş bakımından çok farklı ve uzlaşmaz tavır ve yaklaşımlara sahip partiler bulunmaktadır. Bu sistemlerde partilerin belli konulara ilişkin olarak oydaşma olanakları ya hiç yoktur ya da çok zayıftır. Geçmişte Weimar Almanyası, III. ve IV. Cumhuriyet Fransası ve günümüzde de İtalya aşırı çok partili sisteme örnek gösterilebilir.