Hukukun Temel Kavramları 1

Yanıt Açıklaması: DMK’da memur statüsünde bulunan kimseler için öngörülen cezalar; uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ve memuriyetten çıkarmadır.Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: 1961 ve 1982 Anayasası’nın sisteminde Anayasa Mahkemesi, şüphesiz yargı organının bir parçası olmak ve bir yüksek mahkeme niteliği taşımakla beraber, fonksiyonunun mahiyeti, ona yargı organı içinde özel ve öncelikli bir mevki vermiştir. Avrupa doktrininde Anayasa Mahkemesi herhangi bir yüksek mahkeme değil, özel bir “anayasa organı” olarak görme eğilimi mevcuttur. Anayasa, Anayasa Mahkemesi’nin kuruluş, görev ve yetkilerini, diğer yüksek mahkemelere oranla çok daha ayrıntılı şekilde düzenlemiş, kanuni düzenlemeye çok daha sınırlı bir alan bırakmıştır. Bu sebeple, Anayasa Mahkemesi’nin statüsünde değişiklik yapılması, ancak bir anayasa değişikliği ile mümkündür. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kaymakam huzurunda evlilik işlemi gerçekleşen bireyler  devlet ve hukuk önünde evli olarak sayılmazlar. Zira hukuksal işlemin kurucu unsurunun gerçekleşmemiştir. Hukuksal olarak evliliğin var olabilmesi için yetkili resmi memurun önünde gerçekleştirilmesi gerekir. Kaymakamların bu işlem için yetkileri bulunmamaktadır. Yetkili bir memurun önünde gerçekleşmeyen evlilik ise hukuksal anlamda hiç doğmamış yani hiç gerçekleştirilmemiş sayılır. Diğer bir deyişle "yokluk" yaptırımı söz konusu olur.

Yanıt Açıklaması: Anayasa değişikliğinde iptale, siyasî partilerin kapatılmasına ya da Devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verilebilmesi için toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğu şarttır.

Yanıt Açıklaması: Anayasa Mahkemesi tarafından yapılan denetim, bir kanunun yürürlüğe girmesinden önce gerçekleştiriliyorsa, bu denetim türüne önleyici denetim denir.

Yanıt Açıklaması: Genel bir değerlendirme yapıldığında hukuk kurallarının açık veya örtülü, üç temel öğesi bulunduğu görülebilir. Bunlar; konu, emir (irade) ve yaptırımdır.

Yanıt Açıklaması: İnsanlar toplumsal hayatlarının devamı için belirli bir düzene ihtiyaç duyarlar. Bu düzeni sağlayan çeşitli kurallar vardır. Hukuk kuralları, sosyal hayatı düzenleyen kuralların yalnızca bir türüdür. Sosyal hayatı düzenleyen diğer kurallar, din kuralları, ahlak kuralları, örf ve adet kuralları ile görgü kuralları olarak karşımıza çıkmaktadır. Söz konusu bu kuralların, birçok ortak ve farklı özelleri bulunmakla beraber; temelinde hepsi toplum yaşamının devamlılığını sağlamak için oluşturulmuş kurallardır. Sosyal düzen kuralları insanların topluluklar içerisindeki davranış kurallarını düzenlediğinden, bunlara sosyal davranış kuralları da denmektedir. Dolayısıyla önermelerin tamamı doğru niteliktedir.

Yanıt Açıklaması: Yaptırım her şeyden önce bir devlet zorlamasıdır. Ancak bu zorlamayı diğer zorlamalardan ayıran en önemli husus, bu zorlamanın hukuk kurallarının ihlali halinde devlet tarafından yapılıyor olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: İster anayasanın kendisiyle sınırlı olsun, ister ona anayasa veya yargı kararları yoluyla eklenen diğer ilke ve kuralları da içine alsın, anayasaya uygunluk denetiminde kullanılan ölçü normların tümü, anayasallık bloku adı verilen normlar kümesini oluşturmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Hukuk kuralları gibi diğer sosyal düzen kuralları da toplumun düzenini sağlamayı amaçlar, herkes için geçerlidir ve maddi veya manevi yaptırımlar ile desteklenirler, ve kişilerin dışsal hareketleri ile de ilgilenirler. Hukuk kurallarını diğerlerinden ayıran özelliği genel olarak yazılı olmasıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Hukuki işlemin gerçekleştirilmesinde hukuka aykırılık olmakla birlikte, bu işlemin geçerli olup olmayacağının işlemden etkilenen kimsenin iradesine bırakılmasına imkan tanıyan  yaptırım türüne nispi butlan denmektedir. Mutlak butlan ise hukuki işlemin kurucu unsurları bakımından hukukun emredici hükümlerine aykırı davranıldığı; ancak bu hukuka aykırılığın, yokluk yaptırımını gerektirecek kadar ağır olmadığı hallerde söz konusu olur. Mutlak butlan halinde işlemin geçerliliği kişinin iradesine bırakılmamıştır.

Yanıt Açıklaması: 1961 Anayasası’nda (m. 150) iptali istenen normun RG’de yayımlanmasından başlayarak doksan gün olan dava açma süresi, 1982 Anayasası (m. 151) ile altmış güne indirilmiştir . Bu değişiklikle, anayasa yargısı sürecinin hızlandırılmak istenmiş olduğu anlaşılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Pozitif hukuk, devletin yetkili organlarınca çıkardığı, toplumca uygulanma zorunluluğu bulunan, yani bağlayıcı olan, mahkeme ve diğer kurumlarca benimsenen, kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük, yönetmelik gibi hukuk kurallarıyla, mahkemece benimsenen örf ve adet kurallarıyla, bağlayıcı mahkeme içthatlarını kapsayan, tüm ülkede geçerli olan hukuktur. Bir diğer deyişle pozitif hukuk, mevcut olan, belirlenebilir ve nispeten somut olan hukuktur. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Örf ve adet kuralları, bir toplumsal çevre içerisinde, çok uzun zaman içerisinde, zamana yayılarak oluşan ve toplumca benimsenen sosyal düzen kurallarıdır. Örf ve adet kuralları, bu kuralları benimseyen ve özümseyen toplulukların geliştirdiği ve belirli durumlarda verdikleri bir nevi toplumsal tepki, refleks olarak da anılabilirler. Örf ve adet kuralları, zamanla kendilerini benimseyen toplumdaki bireylerin, o durumda verilecek en doğru / en iyi tepkinin bu örf ve adet kuralı olduğuna dair bir inanç haline dönüşürler. Dolayısıyla örf ve adet kuralları için toplum tarafından benimsenme ve özümsenme şarttır.

Yanıt Açıklaması: Örf ve adet kurallarına uymamanın yaptırımı aslen manevi nitelikte olmakla birlikte; kimi zaman maddi nitelikte de olabilir. Töre cinayetleri, kan davası gibi örf ve adet kurallarının yaptırımları, maddi nitelikte olsa da hukukça benimsenmediğinden dolayı, yasa dışıdırlar.

Yanıt Açıklaması: Ceza hukuku anlamındaki suçlar için yaptırım olarak öngörülen cezalara yalnızca bir yargılama makamı karar verebilir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Hukuk kuralları temelinde emredicidir, soyuttur, maddi yaptırımlarla desteklenir ve genel olarak yazılıdır. Ancak; hukuk kuralları, kişilerin içsel davranışlarını, yani kendi vicdanlarını konu alan kurallar değillerdir; kişilerin dışa yansıyan davranışlarıyla ilgilenirler. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Ahlak kuralları, iyilik – kötülük, doğruluk –yanlışlık gibi çeşitli değer yargılarından oluşur. Objektif (nesnel) ahlak kuralları ve sübjektif (öznel) ahlak kuralları olmak üzere iki yönü bulunan ahlak kurallarından; objektif ahlak kuralları, bireyin diğer bireylere ve topluma karşı olan davranışlarını düzenlerken; sübjektif ahlak kuralları ise bireylerin kendi iç dünyalarındaki değerleri ve kendilerine karşı olan davranışlarını düzenler. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa Mahkemesi tarafından yapılan denetim, bir kanunun yürürlüğe girmesinden önce gerçekleştiriliyorsa, bu denetim türüne önleyici denetim denir. Bireysel başvuru veya anayasa şikayeti yöntemine göre anayasal haklarının ihlal edildiğini düşünen herkes, tüm idari ve yargısal denetim yollarını tükettikten sonra sözü edilen ihlalin hala giderilemediği kanısında ise, konuyu anayasaya uygunluk denetimi yapan merkezi bir yargı organına yani anayasa mahkemesine taşıyabilmektedir. Bastırıcı denetim kanunların yürürlüğe girmesinden sonra yapılan denetim türüdür. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Kanunların zaman bakımından uygulanması bağlamında yargılama hukuku için geçerli olan ilke “derhal uygulama ilkesi”dir. Bu ilkeye göre, her yargılama işlemi, işlem tarihinde yürürlükte olan kanuna göre yapılmaktadır. Bir yargılama devam ederken yeni bir kanun çıktığında, yargılamanın tamamlanan kısmı için değil, devam eden kısmı için uygulama alanı bulur. Dolayısıyla tamamlanan yargılama işlemleri, yeni kurala göre tekrarlanmaz. Dolayısıyla tamamlanmış olan keşif işlemi geçerliliğini koruyacak, tanıklar ise yeni usule göre dinlenecektir. Doğru cevap D'dir.