Hukukun Temel Kavramları 1

Yanıt Açıklaması: Genel mahkemeler, belirli kişi veya kişi grupları ya da belirli işlerle sınırlandırılmamış uyuşmazlıkları çözen mahkemelerdir. Genel mahkemeler, özel mahkemelerin kurulmadığı yerlerde, aynı zamanda özel mahkeme sıfatıyla da görev yapar. Adli yargıda genel mahkemeler, asliye hukuk ve sulh hukuk mahkemeleri olarak ikiye ayrılır.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve D seçeneklerinde verilen önermeler yanlış olup doğru önerme E seçeneğinde yer almaktadır. Ölümün gerçekleştiği tarih, ölüm kaydının nüfus siciline işlendiği tarih değil, olayın meydana geldiği tarihtir.

Yanıt Açıklaması: Mutlak haklar hak sahibine geniş bir yetki alanı sağlayan ve herkese karşı etkisi olan haklardır. Bu haklar, hak sahibi tarafından herkese karşı ileri sürülebilirken; herkes tarafından da ihlali mümkün olan haklardır. Hak sahibi herkesin bu haklara saygı göstermesini beklemek hakkına sahiptir ve bir ihlal halinde herkese karşı bu haklar ileri sürülebilecektir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bu noktada özetlemek gerekirse kanunun iyi niyeti koruması için; • Hakkın kazanılmasını önleyici bir hukuki eksiklik olmalıdır. • Bu eksiklik, iyi niyet iddiasında bulunan kişi tarafından bilinmemelidir. • Edindiği hakkı korumak isteyen iyi niyetli kişinin, yani hukuki korumadan yararlanmak isteyen kişinin durumun gereğine göre kendisinden beklenen özen ve dikkati göstermiş olması gerekir. Burada beklenen özen ve dikkat, orta zekalı, mantıklı, normal bir insandan beklenecek özen ve dikkattir. Ancak bu şartları taşıyan kişi iyi niyet karinesine dayanabilir. • Ve en önemlisi kanun, hakkın kazanılması için iyi niyetin varlığını şart kılmış olmalıdır. Çünkü unutulmamalıdır ki iyi niyet her durumda değil, sadece kanunda belirtilen durumlarda korunur. Sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olan bir taşınır eşyayı devralan kişi, kural olarak iyibniyetli olsa dahi eşyanın mülkiyetini kazanamaz. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kişilik haklarının başlıca özellikleri şunlardır: 1. Kişilik hakları mutlak hak niteliği taşımaktadır. Bu nedenle saldırıda bulunan herkese karşı ileri sürülebilirler. 2. Kişilik hakları manevi varlıklara ilişkindir, doğrudan doğruya ekonomik değerleri yoktur. Ancak kişilik hakkına saldırı dolayısıyla bazı parasal sonuçlar doğabilir. 3. Kişilik hakları kişinin kişiliğinden ayrılmaz bir karakter taşımaları sebebiyle vazgeçilmesi ve devredilmesi mümkün değildir. Bu nedenle bu haklar şahsa sıkı sıkıya bağlı haklardandır. 4. Kişilik hakları icra takibinin konusu olamaz ve haczedilemez. 5. Bu hakların kural olarak mirasçıya geçmesi de mümkün değildir. 6. Kişilik hakları zaman aşımına uğramaz ve hak düşürücü süre işlemez. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Anayasa mahkemesinin kuruluşu Anayasa’nın 146. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, Anayasa Mahkemesi on beş üyeden kurulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi; iki üyeyi Sayıştay Genel Kurulunun kendi başkan ve üyeleri arasından, her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden, bir üyeyi ise baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday içinden yapacağı gizli oylamayla seçer.

Yanıt Açıklaması: Nesnelerin değerlerinden yararlanma hakkını bahşeden “Rehin Hakları” da burada incelememiz gereken haklardandır. Bu haklar alacaklı yararına tesis edilirler ve borcun ödenmemesi durumunda, bu hakların konusu olan nesneler satılarak, alacak ödenmesi yoluna gidilir.

Yanıt Açıklaması: Talep hakkı, kişinin asıl hakkına bağlı bir yetki olup hak sahibinin bir kişiden bir şey yapmasını veya vermesini ya da yapmamasını isteme yetkisidir. Talep hakkını kullanan hak sahibi bundan bir sonuç alamazsa dava hakkını kullanmalıdır. Yani devletin, bağımsız ve tarafsız mahkemelerine (yargı organlarına) başvurarak mahkeme kararıyla hakkını elde etmelidir. Ancak bazen hak sahibi, yargı kararının gereğinin yerine getirilmesini icra daireleri aracılığıyla sağlayabilir. doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Kendi hakkını korumak için kuvvet kullanma kural olarak yasaktır. Çünkü bir hakkın korunabilmesi için devlet gücüne başvurulmalıdır. Ancak normal yollardan devlet gücünü harekete geçirerek bir hakkın korunması için yeterli zaman olmayabilir ve bir hakkın kaybedilmesi tehlikesi ortaya çıkabilir. Böyle durumlarda, kişiler hukuk düzeninin sınırları içinde haklarını doğrudan doğruya koruyabilirler. Bu haller Meşru müdafa, zorunluluk ve kuvvet kullanmadır.

Yanıt Açıklaması: Hesap yargısında ilk ve son derece yargı yeri olarak Sayıştay görev yapmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yapılan hukuki^ işlemlerden elde edilen yarar karşılığında bir borç üstleniliyorsa ivazlı işlemlerden, bir borç üstlenilmiyorsa ivazsız hukuki^ işlemlerden söz edilebilir. O¨rneğin satım sözleşmesi ivazlı, bağış sözleşmesi ise ivazsız bir hukuki^ işlemdir. C¸ünkü satım sözleşmesinde malı devreden satıcıya alıcı, belli bir bedel (semen) ödemek zorundadır. O¨denmesi gereken bedel ivaz,yani malın karşılığıdır. Bağış sözleşmesinde ise kendisine bir şey bağışlanın bir ivaz borcu yoktur. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bu ayrımda temel ölçüt söz konusu hakkın kullanılması halinde hukuk dünyasında yarattığı etkidir. Bazı haklar kullanıldığında hukuk düzeninde yeni bir durum yaratılmış olur. Bazı haklar ise yeni bir durum yaratmazlar, sadece bir kişisel avantaj yaratırlar. İlk gruptaki haklara “yenilik doğuran haklar” veya “inşai haklar” adı verilir. Diğerlerine ise “yenilik doğuranmayan haklar” veya “yalın haklar” adı verilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Anne babanın velayet hakkı, yazarın kitap üzerindeki telif hakkı gibi örnekler aslen kazanma tipinde kazanılan haklar kapsamına girmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bir kişinin haklara ve borçlara sahip olabilme yeteneğine “hak ehliyeti” denir. Gerçek kişiler, yaşlarına, maddi durumlarına, sınıf ve cinsiyetlerine, zihni ve bedensel sağlıklarına bakılmaksızın; hak ehliyetine sahiptirler. Gerçek kişilerin hak ehliyetlerine sahip olmaları için tam ve sağ doğmaları yeterlidir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir hakkın veya bir hukuki ilişkinin kurulması, değiştirilmesi veya sona erdirilmesi amacıyla yaptığı irade açıklamalarına hukuki işlem adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Bazı kişisel menfaatlerin korunması hak sahibi kişilerin iradesine bağlı olmadan korunmaktadır. O¨zellikle kolluk kuvvetlerinin müdahil olacağı durumlarda kişilerin menfaatleri kamusal erk tarafından korunmakta; hak sahibi olan kişilerin başvurusu her durumda aranmamaktadır. Terör ile ilgili mevzuatın uygulanması buna iyi bir örnektir. Bu tip, toplumsal barışı ve de düzeni bozabilecek ve aynı zamanda kişilerin haklarına halel getirebilecek eylemler, hiçbir talep olmasa dahi engellenecektir.

Yanıt Açıklaması: İyiniyet ve dürüstlük kuralının düzenlediği konular birbirinden farklıdır. İyiniyet, bir hakkın kazanılması veya hukukî sonucun doğumunda, dürüstlük kuralı ise, kural olarak, bir hakkın kullanılması veya borçların yerine getirilmesinde geçerli olan bir ilkedir.

Yanıt Açıklaması: Kazanç paylaşma amacı güden tüzel kişiler: Bunlar Ticaret Kanunu’nda ticaret ortaklıkları olarak düzenlenmiştir.(Kollektif ortaklık, komandit ortaklık, limited ortaklık, anonim ortaklık). Kazanç paylaşmak amacı gütmeyen tüzel kişiler: Bunlar dernekler ve vakıflardır.

Yanıt Açıklaması: Medeni Kanunun 28. Maddesinin 1. fıkrasında kişilik, çocuğun sağ ve tamamıyla doğduğunda başlar ve ölümle biter şeklinde tanımlanır. Doğru cevap B' dir.

Yanıt Açıklaması: Yenilik Doğuran Haklar, kişinin tek taraflı irade beyanı ile bir hukuki durumda değişiklik yapabilme yetkisini öngören, bu yetkiyi bu kişiye veren haklardır. Bu özellikteki hakların kaynağı dolaysız olarak yasa olacağı gibi taraflar arasında mevcut bir anlaşma da olabilmektedir. Bu hakları, hukuk dünyasında yarattıkları etkilerine göre, “Kurucu”, “Bozucu” veya “Değiştirici” olarak üçe ayırmaktayız.