Hukukun Temel Kavramları 1

Yanıt Açıklaması: Yorum, yorumu yapan organ veya makam bakımından üçlü bir ayrıma tabi tutulmaktadır Bunlar yasama yorumu, yargısal yorum ve bilimsel yorumdur. Mahkemelerce yapılan yorum yargısal yorumdur.

Yanıt Açıklaması: Kıyas, bir uyuşmazlığa her ne kadar onu düzenlemese bile ona uygulanabilecek olan bir başka hukuk kuralının uygulanması olarak açıklanabilecek ve yorumda kullanılan bir mantık aracıdır. Yine aynı şekilde evleviyet de bir mantık aracıdır. Hakkaniyet ise hukuk sistemimizde adaletli sonuçlara ulaşılmak için kullanılan bir ilkedir. Müeyyide ise bir hukuk kuralının ihlali karşısında hukuk sisteminin kamu gücüne dayalı bir yaptırım biçiminde verdiği tepkidir. Hukuk kurallarının anlam bakımından uygulanmasına ise yorum adı verilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir davaya bakmakta olan mahkeme, uygulanacak bir kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümlerini Anayasaya aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varırsa, Anayasa Mahkemesi’nin bu konuda vereceği karara kadar davayı geri bırakır. doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Öç almaya dayalı sistemde, hukuk kuralını ihlal edene uygulanacak yaptırımın türü ve miktarını belirleme yetkisi, ihlalden zarar gören kimseye ve hatta onun yakınlarına tanınmıştır. Ancak ihlal durumunda uygulanacak yaptırımın türü ve miktarının önceden belirsiz olması nedeniyle, gerçekleştirilen ihlale karşı uygulanan orantısız yaptırımlar, sıklıkla haksızlıklara ve toplumsal huzursuzluğa neden olabilmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Aksi ile kanıt kuralı ile bir hukuk kuralının bir özel durum için öngördüğü sonucun, o durum dışında kalanlar bakımından aksinin uygulanması söz konusu olur. Örneğin tapu kütüğüne kayıtlı taşınmazların satışına ilişkin sözleşmelerin geçerliliğini resmi şekilde yapılmış olmalarına bağlayan hükümden tapusuz taşınmazlara ilişkin satış  sözleşmelerinin resmi şekle tabi olmayacağı sonucuna varmak aksi ile kanıt örneğini oluşturur. Cevap A dır.

Yanıt Açıklaması: Yaptırım, genel olarak, hukuk düzeninin etkinliğinin sağlanmasına, toplumsal düzenin ve bu düzenin devamlılığının teminat altına alınmasına hizmet eder. Yaptırım uygulanmasa bile onun hukuk düzeni içerisinde öngörülmüş olması, toplumsal düzenin sağlanması adına belirli amaçlara hizmet eder. Bu bağlamda yaptırımın, birincisi pasif işlev, ikincisi ise aktif işlev olmak üzere iki temel işlevi vardır.

Yanıt Açıklaması: Normlar hiyerarşisinin en tepesinde anayasa, onun altında kanun ve Cumhurbaşkanlığıkararnameleri, bunların altında tüzükler; ve tüzüğün de altında yönetmelikler yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ceza hukuku anlamındaki suçlar karşılığında öngörülen adli para cezası ve hapis cezası şeklindeki yaptırımlara yalnızca yargılama makamları karar verebilir.

Yanıt Açıklaması: 1921 Anayasası, kurtuluş savaşı ortamında 23 Nisan 1920’de olağanüstü yetkileri bünyesinde toplayarak görevine başlayan TBMM’nin ürünüydü. 1921 Anayasası, Türkiye tarihinin tek yumuşak anayasasıdır. Yani değiştirilmesi için kanunlardan daha zor bir usul ön görülmemişti. Ayrıca bu anayasada temel hak ve özgürlükler gibi, bir anayasada bulunması gereken en önemli unsur da bulunmamaktaydı. Tüm bu nedenlerden ötürü kanunların anayasaya uygunluğunun denetimi, 1921 Anayasası döneminde gündeme gelmemiştir.

Yanıt Açıklaması: Hukuk kuralları nitelikleri bakımından eş değer değillerdir. Buna göre hukuk kuralları emredici hukuk kuralları, yedek hukuk kuralları ve tanımlayıcı hukuk kuralları olarak karşımıza çıkar. Bunların dışında yetki veren hukuk kuralları ve ilga eden hukuk kuralları şeklinde de bir ayrım yapılması mümkündür. Yetki alan hukuk kuralı ise bunlardan biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Pozitif ayrımcılık, 1982 Anayasasının 10. maddesinin 2. ve 3. fıkrasında düzenlenen ve toplumda kadınlar, çocuklar, yaşlılar, engelliler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler gibi dezavantajlı grupların toplumsal yaşamda iş, meslek edinme, yönetme gibi alanlarda diğer gruplarla aynı ve benzer konuma gelebilmeleri için tedbir alınarak bu kesimlere ayrıcalık tanınmasıdır.

Yanıt Açıklaması: İtiraz konusu kanunun anayasaya aykırılığı yolunda ciddi bir şüphenin varlığı yeterlidir. Öte yandan, davayı uzatma veya engelleme amacına yönelik olduğu anlaşılan veya hukuki dayanaktan açıkça yoksun bulunan iddialar şüphesiz ciddi olarak kabul edilemez.

Yanıt Açıklaması: Yaptırımlar, kişinin sadece manevi yapısında sonuç doğuran, kişiyi elem ve kedere sürükleyen ancak kişi üzerinde maddi güç ya da zorlama içermeyen manevi yaptırımlar ve uygulandığı kişi üzerinde oluşturduğu manevi yıkımlarının yanı sıra, güç kullanımı ve zorlama içeren maddi yaptırımlar olarak ikiye ayrılırlar. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa Mahkemesi 15 üyeden oluşmuştur.Doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: İlk devlet yapılarında hukuk kurallarının ihlali halinde, belirli ve etkin bir yaptırım sisteminin varlığı söz konusu değildir. Bu ilk zamanlarda kişisel öç alımına dayanan bir yaptırım sistemi söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: Bir kanunun metninde ne zaman yürürlüğe gireceğine ilişkin herhangi bir hüküm yok ise o kanun, Resmi Gazetede yayımını takip eden günden itibaren 45 gün sonra yürürlüğe girer. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yorumun kapsamı bakımından iki türü bulunmaktadır: Genişletici yorum ve daraltıcı yorum. Genişletici yorum: Hukuk kuralında yer alan sözcüklerinin daha ötesine gidilerek anlam verilmeye çalışıldığı yorum türüdür.

Yanıt Açıklaması: Bazı kanunlar açıkça ne zaman yürürlükten kalkacağını kendi belirler. Yani kanun metni içerisinde o kanunun yürürlükten kalkma tarihi belirlenmiştir. Bu durumlarda, kanunda belirtilen tarihin gelmesiyle herhangi bir işlem yapılmasına gerek kalmaksızın, o kanun kendiliğinden yürürlükten kalkar. Örneğin Bütçe kanunları bir yıl için çıkarılırlar. 1 Ocak 2016 tarihinde yürürlüğe giren bütçe yasası 31 Aralık 2016 tarihinde yürürlükten kalkar. Cevap E dir.

Yanıt Açıklaması: Bilimsel yorum bir yorum metodu değil, bir yorum türüdür ve hukuk bilimi ile uğraşanların yorum faaliyetini anlatır. Tarihsel yorum ise kuralı koyanın, yani kanun koyucunun kuralı koymaktaki tarihsel amacına bağlı olarak yorumlanmasıdır. Amaçsal yorumda söz konusu olan ise hukuk kuralının ihdas edilmesindeki tarihsel amaca bakılmaksızın, verili şartlar ışığında sahip olması beklenebilecek bir amaç doğrultusunda yorumlanmasıdır. Lafzi yorumda ise hukuk kuralının anlamı, kanunda geçen sözcüklerin, deyimlerin, cümlelerin sözlük anlamı, dil bilgisi ve mantık kuralları çerçevesinde belirlenmeye çalışılır. Bu metotta yorum, kural metniyle sınırlı kalınarak yapılır ve onun dışına çıkılamaz. Soru kökünde verilen yorum ise sistematik yoruma aittir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ahlak kuralları, topluma, zamana ve coğrafyaya göre değişebilir, farklılık gösterebilir. Bu yönüyle ahlak kuralları din kurallarından farklıdır. Çünkü din kuralları statik, değişmez iken; ahlak kuralları zaman içerisinde değişebilir.