Türkçe Sözlü Anlatım

Yanıt Açıklaması: Göstergenin birinci yönünü gösterilen (kavram) oluşturur. Belli biçimiyle suda yaşayan yaratık kavramı, onun aynı dili konuşanlarda ortak olan bilişsel nitelikteki gösterilenidir. Türkçede /b/, /a/, /l/, /ı/, /k/ seslerinden oluşan ve bütünüyle sessel nitelikteki gösteren, sessiz okuma sırasında bile bilişsel imgeyi canlandırmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Bir metinde “bayrağımız” yerine “hilâl”, “lületaşı” yerine “beyaz altın”, “askerimiz” yerine “Mehmetçik” denilmesi dolaylı anlatıma örnektir.

Yanıt Açıklaması: Türkçenin ötümlüleşme kuralına uyan çok sayıda sözcük olduğu kadar hukuk - hukukun, evrak - evrakın, cumhuriyet - cumhuriyetin örneklerinde görüldüğü gibi iki ünsüz arasında ötümsüzlüğünü koruyan örneklere de rastlanmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Takılı ad tamlaması tamlama çeşitlerinden değildir.

Yanıt Açıklaması: “balta” sözcüğü  türemiş yapılı değildir, kök  sözcüktür. “-ta “ses parçası ise yapım eki değildir, sözcüğün hecelerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Akıcılık, kolay anlaşılan ve amacı açıkça ortaya koyan cümlelerle yazmadır; bir anlatımın okuyucular ya da dinleyenler tarafından aynı biçimde algılanmasıdır. Özümsenmemiş dil bilgisi kuralları anlatıma aktarıldığında kapalı, bozuk, anlaşılmaz yazılar biçiminde ortaya çıkar. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Dil, sözlü ve yazılı biçimde gerçekleşebilir ancak sözlü dil önceliklidir. Bilindiği gibi yazı dili eğitimle kazanılan bir beceridir. Çocuklar ana dillerini öğrenmek için özel bir çaba harcamazlar.

Yanıt Açıklaması: İleti; konu değil düşünce olmalıdır. Açık ve özlü olmalıdır. Açıklamaya, neden-sonuç ilişkisi göstermeye, karşılaştırmaya uygun olmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yazıda açıklığı sağlamak için herkesin anlayabileceği yaşayan bir dil kullanılmalıdır. Cümlede sözcüğün kullanılacağı yere dikkat edilmelidir. Yazı bir defa okunduğunda anlaşılmalıdır. Eş anlamlı sözcüklere yer verilmemelidir.

Yanıt Açıklaması: Konuşucunun ya da yazarın kodladığı iletiyi alıp kodunu çözen kişi alıcıdır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Diller bütün farklılıklarına karşın dil bilgisinde, anlamda ve seste kimi temel benzerlikler ve ortaklıklar gösterirler. Son dönemlerin en büyük dil bilimcilerinden biri olan Noam Chomsky, çarpıcı bir benzetmeyle, başka bir gezegenden dünyaya ziyaretçiler gelmiş olsa bunların bütün insan dillerini tek dil gibi görebileceklerini ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Betimsel Amaç: • Bilgi vermek, • Bilgi edinmek, almak. Anlatımsal Amaç: • Düşünsel tutumu açıklamak, • Duygusal eğilimi açıklamak, • Ahlaki tutumu açıklamak, • Ön yargıları, beklentileri açıklamak. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel Türkolojide Batı dillerindeki diyalekt karşılığındaki lehçe, Korkmaz’ın (2007) tanımıyla ‘Bir dilin tarihi, siyasi, sosyal ve kültürel nedenlerle değişik bölgelerde ses yapısı, şekil yapısı ve kelime hazinesi bakımından önemli farklarla birbirinden ayrılan kollarından her biri’dir. Buna göre Türk lehçeleri yakın lehçeler ve uzak lehçeler olmak üzere ikiye ayrılır. Çuvaşça ve Yakutça uzak, diğerleri birbirlerine daha yakın Türk lehçeleridir. Türk dillerini lehçe, şive ve ağız olarak sınıfandıran,  bu çerçevede Çuvaşça ve Yakutçayı lehçe, diğerlerini şive şeklinde değerlendiren görüş bugün için eskimiştir.

Yanıt Açıklaması: Altay dillerinden birini konuşan topluluklar›n kurduğu devletler yanında Çin, Rusya, Balkan ülkeleri, İran, Irak, Suriye, Ukrayna, Afganistan, Batı Avrupa ülkeleri, Avusturalya, Ermenistan, Litvanya, Moldovya, Polonya, Tacikistan, Yunanistan vb. ülkelerde de Altay dillerinin alt dilleri/lehçeleri konuşulmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İlk Türkçe, bütün Türk dillerinin ‘ana’sıdır. İlk Türkçe dönemin- de aileden ilk ayrılan üye Ana Bulgarcadır (Eski Çuvaş Türkçesi). Ana Türkçe ise modern Çuvaşça dışında bütün Türk dillerinin anasıdır. Ana Türkçe döneminde aileden ayrılan ikinci üye ise Yakut Türkçesidir. Avrupa, Hindistan ve İran’da konuşulan bütün modern diller binlerce yıl önce konuşulduğu varsayılan Hint-Avrupa ana dilinden gelişmiştir.

Yanıt Açıklaması: Anlatımda amaç, konu hakkında duygu ve düşünceleri okuyucuya en etkili biçimde aktarmak ve bireyin anlatımdan zevk almasını sağlamaktır. Bunun için anlatımın kimi niteliklere sahip olması gerekir. Bu özellikler şöyle sıralanabilir: Duruluk, Doğruluk, Açıklık, Yalınlık, Akıcılık, Özgünlük, Doğallık. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: “İsimsizliğimiz” sözcüğünün kökü “isim”, “yaşamalı” sözcüğünün kökü “yaş”, “başarının” sözcüğünün kökü “baş”, “güzelleştirdiğiniz” sözcüğünün kökü “güzel”dir. Bu sözcüklerin tamamının kökü ad köküdür. “etkileşim” sözcüğünün kökü “et-“ yani bir eylem köküdür. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Türkçe, Japonca, Fince, Macarca, Swahili dili eklemeli diller grubuna girer. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Standart dil ile karşılaştırıldığında Anadolu’da yörükler arasında beserek, dorum, igdiş, maya, lök, potuk vs. gibi deve ile ilgili daha çok sözcük vardır. Oysa şehirde yaşayan ve hayatlarında devenin bir rolü olmayanlar için deve ile ilgili daha az sözcük yeterlidir.” ifadesi dilin kültürün yansıtıcısı olması ile ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Bireyin yaşamında oldukça önemli bir yer oluşturan konuşma en eski iletişim araçlarından biridir ve dinleme ile yakından ilşlkilidir. Bu bağlamda konuşma eğitiminin amaçları çeşitli beceriler yönünden şöyle belirlenmiştir: Bildirme yönü, kişilik kazanma yönü, topluluk içinde konuşabilme yönü, söyleyiş yönü. Doğru cevap C'dir.