Özel Eğitim

Yanıt Açıklaması: Sosyal ve duygusal sorunlar; genetik, nörolojik ya da biyokimyasal etmenlerle ilişkili olabilmektedir. Örneğin, ailesinde bazı psikolojik rahatsızlıklar görülen kişilerin bu rahatsızlıklara yakalanma olasılıkları daha yüksek olmaktadır. Anne karnında uyuşturucu ya da alkol gibi belli maddelere maruz kalmak da çocukta sosyal ve duygusal sorunlar görülme riskini artırmaktadır. Ayrıca, merkezi sinir sisteminin zedelenmesi de bu tür sorunlara yol açabilmektedir. Ancak, biyolojik etmenler ile sosyal ve duygusal sorunlar arasında net bir ilişkilendirme henüz yapılamamaktadır.

Yanıt Açıklaması: 72. Maddede yer alan görev ve sorumluluklara göre müdür; kaynaştırma uygulamaları için kurumda gerekli düzenlemeleri planlar ve uygulanmasını sağlar, özel eğitim hizmetleri kurulu ile işbirliği yapar.

Yanıt Açıklaması: Özel eğitime gereksinimi olan çocuklar terimi, öğrenme ve/veya davranış problemleri gösteren çocukları, bedensel ya da duyusal yetersizliği olan çocukları olduğu kadar zihinsel olarak üstün ya da özel yetenekli çocukları da içerisine almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kaynaştırma, yetersizliği olan ve olmayan çocukların yaşıtlarıyla bir arada doğal ortamlarında birlikte olmalarıdır.

Yanıt Açıklaması: Çocuğun bilişsel gelişim, fiziksel gelişim, dil ve konuşma gelişimi, sosyal/duygusal gelişim ve öz bakım becerilerindeki hâlihazırda işlevde bulunma düzeyi. Ailenin güçlü yanları ve çocuğun gelişimini hızlandırması için ilişkili gereksinimleri, kaynakları ve öncelikleri. Ailenin zayıf yanları değil güçlü yanları yer almalıdır.

Yanıt Açıklaması: Etkinlikler gerçekleştirilirken, çocuğun beklemesini ve dikkatini yöneltmesini gerektirecek “Bekle, hazır ve başla.” ya da “1, 2, 3 ve başla.” gibi yönergeler verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Kurallar, yukarıda sözü edilen tutarlılığın sağlanabilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Okulöncesi eğitim ortamlarında kurallar oluşturulurken aşağıda sıralanan ilkelere dikkat edilmelidir. • Kurallar, çocukların gelişimsel düzeyiyle uyuşmalıdır. Örneğin okulöncesi dönemindeki çocukların uzun sürelerle yerlerinden kalkmadan oturmalarını öngören bir kural, bu ilkeye uygun değildir. • Kuralların önemi ve gerekçeleri konusunda çocuklar bilgilendirilmelidir. Hatta olanaklı olduğunda kuralların oluşturulması sırasında çocukların da görüşleri alınmalıdır. Böylece çocukların kuralları anlamlandırmaları kolaylaşacaktır. • Kurallar gözlenebilir, ölçülebilir olmalı ve olumlu olarak ifade edilmelidir. Dolayısıyla nelerin yasak olduğu değil de nelerin yapılması gerektiği belirtilmiş olacaktır. • Çok fazla sayıda kural koymaktan önemle kaçınılırken her kurala mutlaka uyulması sağlanmalıdır. Kurallara uymanın sağlanabilmesi için kurallara uygun davranışların ödüllendirilip kurallara uygun olmayan davranışların caydırılması gerekmektedir. • Tüm çocukların, özellikle de özel gereksinimi olan çocukların, kurallara uygun davranış örnekleri görmeleri ve alıştırma yapmaları için fırsatlar sağlanmalıdır. • Belirlenen kurallar çocuklara etkin biçimde iletilmelidir. Bu amaçla kural panoları oluşturulabilir ve kurallar ilk zamanlar her gün, giderek arada bir, uzun tatillerden sonra ve gerektikçe çocuklara anımsatılabilir.

Yanıt Açıklaması: Tutarlılık, olayların birey tarafından kestirilebilir olması anlamına gelmektedir. Dolayısıyla tutarlılık, çocukta kendini güvende hissetme duygusunun gelişimi açısından büyük önem taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Davranışçı yaklaşımlar, iletişim öğretimine alternatif yaklaşımlar değildir. Bunlar, özellikle otistik özellikler gösteren çocuklarda iletişim, dil ve konuşmayı geliştirmede yöntemsel bir araç olur. Milieu öğretim yaklaşımları fırsat öğretimi, talep etme-model olma ve bekleme süreli öğretim ve zenginleştirilmiş fırsat öğretimi teknikleri gibi yapılandırılmış sistematik davranışsal teknikler içeren doğal bir öğretim yaklaşımıdır. Doğal yaklaşımlar, bir gün içinde bireyin doğal ortamında doğal olarak gelişen olay ve etkinliklerin dil ve iletişim becerilerinin gelişimine sistematik olarak uyarlanmasını içeren çeşitli tekniklerdir. Sosyal etkileşim yaklaşımları temelinde birçok kuram, dil edinimini çeşitli boyutlarıyla ele almıştır, bakıcının dil biçimlerinin yanında çocuğun rolü ve yanıtlarına da eğilmektedir. Soruda belirtilen tanımlama sağaltıcı yaklaşımları açıklamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal ve duygusal sorunlar; genetik, nörolojik ya da biyokimyasal etmenlerle iliş- kili olabilmektedir. O¨rneğin, ailesinde bazı psikolojik rahatsızlıklar görülen kişilerin bu rahatsızlıklara yakalanma olasılıkları daha yüksek olmaktadır. Anne karnın- da uyuşturucu ya da alkol gibi belli maddelere maruz kalmak da çocukta sosyal ve duygusal sorunlar görülme riskini artırmaktadır. Ayrıca, merkezi sinir sisteminin zedelenmesi de bu tür sorunlara yol açabilmektedir. Ayrıca aile yapısı, sosyal ortamdaki stress durumu da sosyal ve duygusal sorunlara neden olabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Doğal öğretim ilkeleri arasında öğretim fırsatları yaratma ve kullanma, yardım Sunma/İpucu türleri, fırsat öğretimi yer almaktadır. Ayrık denemelerle öğretim ve yanlışsız öğretim yöntemleri davranışçı öğretim yöntemleri arasında gösterilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Edimsöz evresi, 9-10 aylık bebeklerin istek ve gereksinimlerinin yerine getirilmesi için gösterme, bakışı yönlendirme, seslenme, dikkat çekme gibi eylemlerle sözel olmayan iletişimsel eylemleri gerçekleştirdiği dönemdir. Edimbilgisi dilin bir bileşeni olup bir evre olarak tanımlanmamaktadır. Etkisöz evresi, yetişkinlerin söz öncesi dönemden itibaren amaçsız ya da amaçlı iletişimsel eylemleri anlamlandırdıkları ve yorumladıkları dönemdir. Söz öncesi evre sözcük üretiminin olmadığı iletişim dönemidir. Sembolik iletişim filizlendiği evresi ise düzsöz evresidir.

Yanıt Açıklaması: Çocuklar, 8-10. aylarda bir amaca ulaşmak istediklerini belirtmek üzere davranış sergilerler ve bu davranışa niyet bildirme denir. Niyet bildirme, neredeyse tüm davranışlar için ön koşul olma özelliği taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1997 yılında çıkarılan 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de tanısı konmuş özel eğitime gereksinimi olan çocuklar için okulöncesi eğitim zorunlu hale getirilmiş ve bu zorunluluk bu kanuna dayalı olarak yayımlanan özel eğitim hizmetleri yönetmeliklerinde yer almıştır.

Yanıt Açıklaması: Okulöncesi eğitim ortamlarında yaygın olarak gözlenen sosyal ve duygusal gelişim sorunları üç başlık altında toplanabilir: saldırganlık, içe dönüklük ve aşırı hareketlilik-dikkat dağınıklığı. Fiziksel saldırı, jest ve mimiklerle saldırı ve sözel saldırılar saldırganlık; yalnızlık ve başkaları ile ilişki kurmama içe dönüklük; çok konuşma, çok hareket etme dikkat sürdürememe ise aşırı hareketlilik ve dikkat dağınıklığına örnek olarak verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Çocuk merkezli yaklaşımda çocuğun rolü “kendi ilgisine göre etkileşimler başlatma” şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Öğrencilerin belleklerini geliştirmek amacıyla Basit öyküler birkaç kez okunabilir ve öyküde sonra ne olacağı çocuklara sorulabilir.

Yanıt Açıklaması: Bilişsel gelişim; tüm gelişim alanlarıyla ilişkili olan ve iş birliği halinde gerçekleşen, aynı zamanda zihinsel gelişimi de kapsayan önemli bir gelişim alanıdır.

Yanıt Açıklaması: Kısmi model olma: Kısmi model olma, yapılması istenen davranışı ya da beceriyi tam olarak yerine getirmeksizin bir bölümünün çocuğa gösterilerek ya da söylenilerek yapılmasını içerir.

Yanıt Açıklaması: Sesbilgisel yeterlik, sesbirimleri dil bağlamında kurallara uygun kullanabilme becerisidir. Sesbilgisel bozukluklar, temel olarak gelişimsel/özgül dil bozuklukları altında ele alınır, çünkü dil kurallarına ait bilgiyi-sesbilgisini edinme güçlüğüdür. Yani konuşma organlarında bozukluk yoktur. Çocuk doğru motor devinimleri yapabilir, sesi şekillendirebilir, ancak hedef sözcükte sesbirimleri dil kurallarına uygun dizeme, hata yapar. Diğer bir deyişle çocuk “kapı” yerine “tapı”, “papı” veya “kakı” diyebilir.