Radyo ve Televizyonda Program Yapımı

Yanıt Açıklaması: Öykülemede olaylar örgüsünü geliştiren temel ögeler arasında yer alan serimde, önemli bir öge olan ‘ana çatışma’ yer alır ve öyküyü başlatır. Çatışma, işlenmeyen bir suç, üstesinden gelinmesi gereken bir felaket ya da iç çatışmaları olan ilginç bir kişiliğin sunumu olabilir. Çatışma yalnızca ana öykü için değil ikincil öykü için de geçerlidir.

Yanıt Açıklaması: Yapımcıların (prodüktör, muhabir, spiker) radyo ve televizyon yapım ve yayınlarında ortak olarak uygulaması gereken bazı ilke, kural ya da esaslar şöyle belirtilmektedir: • Doğruluk • Tarafsızlık • Uygun Dil ve Anlatım • Değişlik Kesimlerin Yadırgamayacağı Yayın Yapma Zorunluluğu • Sıkıntı ve Üzüntü Verebilecek Unsurları Özenle İşleme • Kötü Alışkanlıkların Yayınında Duyarlı Yaklaşım • Yapımda Şiddete Yer Vermenin Zararını Değerlendirme. Radyo ve televizyon yapımlarında hayatın sevindirici yanlarının yanı sıra sıkıntı ve acı veren yönleri de gösterilmektedir. Bu nedenle, yapımlarda trafik kazaları, çeşitli doğal afetlerin yarattığı yıkım, ölümle sonuçlanan gelişmeler de gösterilmekte ve yapımların içerisinde bunlarla ilgili ses ve görüntülere yer verilmektedir. Bu tür yayınlarda konuyla ilgili bilgi, haber ve mesaj izleyicide panik yaratmayacak bir anlatımla iletilmeli; can kaybı ve yıkım gibi tehlikelerle ilgili sunuşlar ise yatıştırıcı ve yeni gelişmelere karşı uyarıcı bir düzende hazırlanmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Yapım sorumlusu stüdyo ekibinde yer alır.

Yanıt Açıklaması: Senaryonun içsel yapısı televizyonun kuralları ve koşulları dikkate alınarak dramatik öykü yapısının kurulmasıdır. Dışsal yapı ise kamera hareketleri, konuşma örgüsü, görsel efektler, oyuncular, çekim ölçekleri ve müziği kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Diziler türlerine göre, bölüklü ve uzun soluklu olmak üzere iki ana başlık altında sınıflandırırılır. Bölüklü diziler; durum güldürüsü, eylem güldürüsü, aile kişilik güldürüsü ve dramatik güldürü olmak üzere ayrım gösterir. Uzun soluklu diziler ise; gündüz ve gece kuşağında yayınlanan pembe dizilerdir.

Yanıt Açıklaması: Düz Programlar, haber ve sohbet, konuşma programları, söyleşi, röportaj, soru-yanıt türü program türü içinde yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Temaya uygun konunun tasarlanması ve taslak öykü (synopsis)’ nün yazılması ikinci evrede gerçekleşir. Taslak öykü, yazılması düşünülen senaryonun ana hatlarını, öykünün akışını sağlayacak kişileri açıklayan ve dizinin her bölüm için uzunluğuna bağlı olarak yazılan 1-3 sayfalık, yapıtın konusu üzerinde ilgilileri (yapımcı/yönetmen) aydınlatan metindir.

Yanıt Açıklaması: Dolgu ışık, ana ışık kaynağının karşı tarafına yerleştirilir. Dolgu ışığın şiddeti de yine ışık ölçer yardımı ile ayarlanır. Işığın şiddetinin ayarlanmasında yumuşatıcı filtrelerden yararlanılabileceği gibi, ışık kaynağının nesneye olan mesafesinin değiştirilmesi de bir yöntem olarak kullanılabilir. Dolgu ışık kaynağının şiddetinin ayarlanması sırasında ana ışık kaynağının kapatılması gerekir.

Yanıt Açıklaması: Stüdyo çekimlerinde, ışık yönetmeni, ışık asistanı ve ışık teknisyenleri görev alır. Küçük stüdyolarda genellikle bu görev tek kişi tarafından yapılır. Işık yönetmeni ışığın tasarımından, onun uygulanmasından sorumludur. Program sırasında, ışığın denetimini yapmak da onun sorumluluğundadır.

Yanıt Açıklaması: Senaryonun içsel yapısını tema, öykü/öyküleme, kişileştirme, zaman ve mekan ve konuşturma örgüsü (diyalog) oluşturmaktadır

Yanıt Açıklaması: Kısa çekimlerin, geçiş türü olarak kesmeler ve özel efektlerin kullanıldığı ve genellikle reklam ve video klip gibi kısa süreli programlarda izleyiciye hareket ve aksiyon duygusunu aktarmaya yönelik kullanılan kurgu türü ritmik kurgudur. Bu kurgu türünde görüntüler müziğin ritmine göre kullanılmaktadır. Sorunun çözümünde örnekteki bilgiler doğrultusunda çıkarımda bulunulması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: İnsan sesi, bir radyo programının en temel materyallerinden biridir. Sözcükler, dilin kullanımı, seslendirme, programın ana hatlarını oluşturan metinde nasıl olacağı ve mikrofon kullanımı tüm programlarda öne çıkmakta ve belirleyici olmaktadır.  Seslendirme aşaması, daha sonra yayımlamak üzere hazırlanan programlarda, önemli bir aşamadır. Radyo metni spiker veya yapımcının kendisi tarafından seslendirilmektedir. Zaman zaman uygun niteliklere sahip olduğunda, program metnini yazan uzman tarafından da seslendirilebilmektedir. Her iki durumda da, program metninin konusuna uygun seslendirme yapmaları, birden fazla seslendirecek kişi olduğunda da bunların birbirine uyumuna dikkat edilmesi gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Üçüncü evre: Geliştirim/treatment yazımıdır.

Yanıt Açıklaması: Son aşamanın çekim provası olduğunu ve ardından çekim gerçekleştirildiğini göz önünde bulundurursak diğer seçenekleri eleyebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Kesme, program yapımında yaygın olarak kullanılan bir geçiş türüdür. Eşlenmiş kesme, aynı hareketin ya da aksiyonun farklı açılardan alınmış görüntüleri arasında sürekliliği bozmadan yapılan bir kesme türüdür. Zincirleme, bir çekimden diğerine yapılan yumuşak bir geçiş türüdür. Silme, genellikle elektronik olarak gerçekleştirilen çeşitli geçiş yöntemlerinden biridir. Görüntünün siyahtan başlayarak giderek belirginleşmesi açılma diye adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Ekranda en çok görülen eksen/ana kişi kahramandır. Kahraman öykünün odağındaki sorunla ve bu sorunu ateşleyen karşıt kahraman ile karşı karşıyadır. Kahraman öncelikle iç güdüsü ile sorunu çözme girişim ve çabaları çatışmayı yaratır, öykünün ileri akışını sağlar, öyküyü bir sonuca doğru götürür.

Yanıt Açıklaması: Gerilim, aksiyon, cinsel çekicilik ve güldürü televizyon programlarında izler kitleye en fazla “kaçış” olanağı sağlayan özellik olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte “bilişsel” gereksinimi karşılayan televizyon programlarında görülen özellikler ise enformasyon, önem ve değer olarak belirtilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sanat yönetmenine bağlı olarak çalışan set amiri, setin kurulması, kullanımı, setin genel düzeni, aksesuar trafiği, aksesuarların ve dekorun yerlerinin korunması, sete girişlerin çıkışların kontrol edilmesi, oyuncu hareket yerlerinin işaretlenmesi, çevre düzeninin korunması, güvenliğinin sağlanması, çeşitli özel efektlerin hazırlanması gibi işlerden sorumludur. Kameraların nereye konulacağına yönetmen ve görüntü yönetmeni karar verir.

Yanıt Açıklaması: Geniş açılı mercek, dar mekânlarda ve küçük stüdyolarda genel çekim yapabilmek için tercih edilirler. Geniş açılı merceklerde perspektif oldukça abartılıdır. Uzaktaki nesneler gerçekte olduğundan daha uzakta ve küçük görünürken, kameraya yakın nesneler olduğundan daha büyük ve yalın görünürler. Geniş açılı merceğin, mesafeyi, derinliği ve mekânı büyütme özelliği, küçük bir odayı doğal olmayan bir biçimde büyük veya geniş göstermesine neden olabilir.

Yanıt Açıklaması: Yakın çekimler, izleyicinin dikkatinin belli bir noktaya odaklanması istendiğinde kullanılır. Oyuncunun yüz tepkilerinin vurgulanmasında, psikolojik durumunun anlatılmasında ya da oyuncu önemli bir söz söylediğinde bu çekim ölçekleri kullanılır.