Medya ve Etik

Yanıt Açıklaması: Belirtilen görevler "Basın Konseyi Yüksek Kurulu'nun" görevleri arasındadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yeni iletişim teknolojileri üzerinden sunulan içerik ve hizmetlerin teknolojik mimarisi ve özellikleri içerik sunumunda kullanılan çeşitli yazılımlar da kullanıcıların ağ ortamındaki davranışlarının ve tercihlerinin takip edilmesi, kullanıcılara ilişkin ilgi alanı, beğeni gibi verilerin ve yaş, cinsiyet gibi demografik özelliklerin kolayca ve kullanıcıların bilgisi olmadan toplanması gibi sorunlara neden olmaktadır. Bu sorunlar gözetim kavramıyla açıklanmaktadır. Bu amaçla kullanılan yazılımların en yaygın olanı çerez (cookie) adı verilen yazılımlardır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Pek çok haber tanımında “dün bilmediğimiz ama bugün bildiğimiz, en yeni, en ilginç, en beklenmedik olaylar ve bilgiler” diye başlayan ifadeler esasında bir haber değeri ile ilişkilendirilerek yapılan tanımlardır. En çok bilinen ve haberlerde en az birinin yer aldığı haber değerleri önemlilik, zamanlılık, yakınlık, olumsuzluk, ilginçlik, nadirlik, ünlülük şeklinde açıklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bu ilke ve kurallar yasa de ğ ildirler. Sadece yapt ı r ı m gücünden yoksun bir rehberlik hizmeti sunarlar. Bu nedenle etik düzenlemeler emredici olmaktan öte öneriler getirirler.

Yanıt Açıklaması: Gazetecilikte mesleki bilgilerin paylaşılması, etik ölçütlerin belirlenmesi, meslek üyeleri arasında dayanışma ve yardımlaşmanın gerçekleştirilmesi, çalışma koşullarının iyileştirilmesi yolunda bazı birliklerin kurulmasına, ilk kez 1874 yılında, İsveç Basın Birliği'nin oluşturulmasıyla başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Emile Durkheim (1858 – 1917), “Meslek Ahlakı” eserinde bu konuda şu görüşleri ortaya atar.

Yanıt Açıklaması: Tabloidleşme haberin ve program içeriklerinin magazinelleşmesi, sansayonelmesidir. Magazin haber haberleri ile tabloid haberler birbirlerinden ayrı şeylerdir. Tabloidleşme serbest piyasa koşullarının yarattığı rekabet ortamında reyting uğruna kalitenin kurban edilmesi sonucu oluşmuştur. Tabloid tarzı haber anlatımında görsel öğeler ön planda, habere ayrılan yer küçüktür. Ayrıca kişiler üzerine odaklanan anlatım tarzı uygulanmaktadır. Görsel malzemenin yetersiz olduğu durumlarda da olaylar dramatize edilerek anlatılmaktadır. Siyasi haberlere ise gerektiği kadar yer ayırmamaktadır. Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Tabloidleşme haberin ve program içeriklerinin magazinelleşmesi, sansasyonelleşmesidir. Magazin haberleri ile tabloid haberler birbirinden ayrı şeylerdir. Magazin insan yaşamını haberleştirir ve bunda etik problem yoktur. Ama insanları yönlendirici, bilgilendirici görevi olan haberlerin içeriğinin sulandırılarak yüzeyselleştirilmesi haberlerdeki tabloidleşmeyi gösterir ve bu basın etiği açısından sorun teşkil eder. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İyi haberin özellikleri arasında onun yeni ve toplumda ilgi uyandıracak önemde olması, etik kurallara uygun olması ve yanlış bilgiler içermemesidir. Manipülatif bir haber ilgi yaratacak olsa da iyi haber olarak değerlendirilemez. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğruluk, gerçeklik, kesinlik, nesnellik ve inanırlılık haberin nitelikleri kapsamındadır. Diğer seçeneklerde belirtilen kavramlar ise haberin değerleri kapsamındadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 1901 yılında da bir yasayla İsveç Gazeteciler Federasyonu kurulmuştur.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Meslek üyelerinin genel ve ortak davranış biçimlerini belirleyen kurallar, temelde şu üç işlevi yerine getirirler: 1. Hizmet ilkelerini korumak, 2. Meslek içi rekabeti düzenlemek, 3. Yetersiz ve ilkesiz üyeleri ayıklamak. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Dünya'da ve Türkiye'de meydana gelen değişiklikler ve gelişmeler sonucunda Türk Basın Birliği TBMM'de kabul edilen ve 1946'da yürürlüğe giren bir cümlelik kanunla kaldırılmıştır. Birliğin kaldırılmasından önce bugün Türkiye'nin en eski mesleki örgütlerinden biri olan Türkiye Gazeteciler Cemiyeti 10 Haziran 1948 yılında İstanbul'lu gazetecilerce kurulmuştur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Basın Konseyi Yüksek Kurulu (BKYK): Yüksek Kurul şu üyelerden oluşmaktadır: • Basın Konseyi Üyeler Kurulu’nca 6’sı basın mensubu, 6’sı basın dışından olmak üzere seçilen 12 üye, • Günlük net satış ortalaması 100 binin üstündeki basın organlarının sahipleri veya belirleyecekleri, en az 10 yıldan beri Basın Kartı taşıyan ve faal gazetecilik yapan bir temsilci, • Günlük net satış ortalaması 100 binin üstünde olan yazılı basın organlarından en az 5’ine veya ulusal çapta yayın yapma iznine sahip sözlü veya görüntülü en az iki basın organına makul bir bedel karşılığında, kendi ürettiği yazılı, sesli veya görüntülü haberlerle servis yapan ajanslarının sahipleri veya belirleyecekleri en az 10 yıldan beri Basın Kartı taşıyan ve faal gazetecilik yapan bir temsilcisi,

Yanıt Açıklaması: Medyanın toplumsal işlevlerinden birisi eğlendirmedir. Eğlendirme işlevi en yoğun olan kitle iletişim aracı ise televizyondur

Yanıt Açıklaması: 20. yüzyılın başında, ekonomik ve toplumsal yaşamda büyük dönüşümlerin ve değişimlerin ortaya çıkması, çeşitli açılardan, gazetelerin toplum yaşamında önemli bir yer edinmelerine yol açmıştır. Bu da, gazetecilerin mesleklerini yaparken uymalarının uygun olacağı düşünülen ya da onlara mesleki etkinliklerin de yol göstermesi açısından yararlı olacak bazı mesleki ahlak kurallarının gündeme gelmesi sonucunu doğurmuştur. Bu sonucun ortaya çıkmasında, basının gerek birey gerekse toplum yaşamı üzerindeki etkisinin açıkça görülür biçimde artması, kuşkusuz önemli bir etken olmuştur. Bir başka ifadeyle basın etiği anlayışı ve basın alanında meslek kuralları, ilk kez, gazetecilik faaliyetinin ortaya çıktığı ve geliştiği Batı’da 20. yüzyılında başlarında gündeme gelmiştir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Nitelik kuralı: Haberlerde 5N-1K kuralının tüm sorularına yanıt verilmeli, yukarıda anlatılan haber niteliklerine uygun şekilde haber yazılmalıdır. Haberlerde eksik bir bilgi bırakılmamalı mutlaka kaynak gösterilmelidir. 2. Denge kuralı: Olaylarda taraf olan kişi, kurum ve kuruluşların tümüne söz hakkı tanınmalıdır, Bütün taraflara olayları açıklama, kendilerini savunma hakkı verilmelidir. Bununla birlikte bütün taraflara eşit alan ve eşit zaman ayrılmalıdır. Eşit alandan kasıt bir iddia ya da karşıt görüşlerin verildiği haberlerde olayın taraflarına, söz hakkı doğuran durumlarda herkese eşit alan ayrılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Ünlü kişilerin özel yaşamları hakkında dedikodu içerikli bilgiler, zenginlik, bireysel ünlü olma hikayeleri, felaket haberleri, bireysel suç hikayeleri tabloid yayıncılıkta en çok görülen haber konularıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Etik kavramının kökeni Yunanca ethos sözcüğünden türetilmiştir. Türkçe’de moral olarak ta kullanılan ahlak sözcüğü, Arapçada “hulk”, Latince' de ise, “mos” sözcüklerinden gelmektedir. Etik ve ahlak törelerden kaynaklı; geleneksel, göreneklere dayalı alışkanlıklar, yerleşik hale gelmiş duygu birikimleri, karakter, huy, mizaç anlamlarına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Dezenformasyon bilinçli ya da bilinçsiz olarak kamuoyunu yanlış bilgilendirmek, yanıltmaktır. Dezenformasyon basın etiğinin ihlaline yol açmaktadır.