Medya ve Etik

Yanıt Açıklaması: Doğruluk, tarafsızlık, güvenilirlilik, kişilik haklarına ve mahremiyete saygılı yayın yapılması  medya etiğinin temel ilkeleridir.

Yanıt Açıklaması: Çocuklarla ilgili ve cinsel saldırı suçlarında habercilerin bazı sorumlulukları vardır. Özellikle mağdur olanların kimliklerinin gizli kalmasına dikkat edilmelidir. Ancak bu gibi haberlerin hiç yapılmaması bir sorumluluk olarak değerlendirilemez. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Haber kaynaklarına göre bir sınıflama yapıldığında ‘Polis-adliye Muhabirliği, ‘Kültür-sanat Muhabirliği’, siyaset ile ilgili ‘Başbakanlık Muhabirliği’, ‘Cumhurbaşkanlığı Muhabirliği’, ‘Parlamento Muhabirliği’, ‘Ekonomi Muhabirliği sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Sayısal teknolojinin gelişmesi ve iletişim araçlarıyla ve altyapısıyla birleşmesi sonucunda bir kez sayısal tabana dönüştürülen bir başka ifadeyle 0 ve 1 olarak kodlanan metin, ses, görüntü, hareketli görüntü gibi farklı medya formatlarındaki verilerin aynı iletişim altyapısı üzerinden sunulması ve farklıiletişim biçimlerinin aynı iletişim altyapısını kullanması mümkün hale gelmiştir. O¨rneğin telekomünikasyon altyapısı sayısallaşmadan önce telefon görüşmesi gibi ses iletimi için kullanılabilen bir altyapıyken, sayısallaşmanın ve bilgisayar teknolojisindeki ilerlemelerin telekomünikasyon altyapısıyla birleşmesi sonrasında internet erişimi, televizyon yayıncılığı gibi farklı iletişim hizmetleri için de kullanılabilir hale gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ombudsmanlık kurumu ilk olarak İsveç Kralı Karl XII emri ile idari bir kurum olarak oluşturulmuştur. Kral’ın olmadığı dönemde Stockholm’de kral adına yönetim yetkilerine sahip bir yönetici gereksinimi ortaya çıkmıştır. Kral adına bu yetkileri kullanan kişiye Ombudsman denmiştir.

Yanıt Açıklaması: İngilizce adı Organization of News Ombudsmen olan ve kısaca ONO olarak anılan Haber Ombudsmanları Örgütünün amaçları şu şekilde sıralanmıştır: Gazetecilik mesleğinin, habercilik alanında yüksek etik standartlar kazanmasına ve bu standartları sürdürmesine yardımcı olmak, bu sayede mesleğin hizmet ettiği insanların gözündeki güvenilirliğini arttırmak. Haber ombudsmanları ya da okur temsilcileri için ilkeler belirlemek ve bunları geliştirmek Haber ombudsmanlığının yaygınlaşmasına destek olmak Üyeleri arasında deneyim, bilgi ve fikirlerin paylaşılması için bir platform sağlamak Yayıncılar, editörler, basın konseyleri ve diğer meslek kuruluşlarıyla bağlantılar kurmak, belirli çıkar grupları için sözcü sağlamak ve medya soruşturmalarına yanıt vermek.

Yanıt Açıklaması: Haberlerin, tarafsız ve objektif olması, kişiden kişiye, ideolojiden ideolojiye değişen yargılara dayanmaması onun nesnelliğidir. Haberlerin nesnel olması önemli bir kuraldır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles, ahlak görüşlerini sınıflandırarak sistematik bir biçimde irdeleyip eleştirmiştir. Bu sınıflandırıcı, irdeleyici, temellendirici ve eleştirel tavrı ile Aristoteles, etiğin kurucusu olarak görülmektedir. Doğru cevap, D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yeni iletişim teknolojileri üzerinden sunulan içerik ve hizmetlerin teknolojik mimarisi ve özellikleri içerik sunumunda kullanılan çeşitli yazılımlar da kullanıcıların ağ ortamındaki davranışlarının ve tercihlerinin takip edilmesi, kullanıcılara ilişkin ilgi alanı, beğeni gibi verilerin ve yaş, cinsiyet gibi demografik özelliklerin kolayca ve kullanıcıların bilgisi olmadan toplanması gibi gözetim sorunlarına neden olmaktadır. Bu amaçla kullanılan yazılımların en yaygın olanı çerez (cookie) adı verilen yazılımlardır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1558 yılında Papa IV. Paul, ünlü Index Librorum Prohibitorum’u yayımladı; yasaklanan eser ve müelliflere∗ ilişkin bu liste üç kısımdı. Bu belgede yasaklanan ve mahkum edilen belirli kitaplara ait bir liste yer alıyor devamında ise, 62 matbaacının isimleri bulunuyordu. Ayrıca bu matbaacılar tarafından basılmış olan eserlerin, kime ait olursa olsun, okunmaları yasaklanmış ve bu matbaacılara eserlerini bastıranların itikatsız ve imansız sayılacakları açıklanmıştı.

Yanıt Açıklaması: Haber Ombudsmanlığı model olarak İsveç’te geliştirilmiştir. İsveç’te 1969’da kurulan basın ombudsmanlığı, medya kuruluşlarının haber verme işlevini yerine getirilmesi sırasında ortaya çıkan yanlışlıkların, yanlılıkların, eksikliklerin ve kusurların deneyimli ve tarafsız bir gazeteci tarafından izlenerek düzeltilmesini sağlar. Bu modelde ombudsmanlık yapan kişinin gazetecilik deneyimi ve bilgisi olmasına karşın ombudsmanlık yaptıkları gazete ile doğrudan bir iş ilişkisi yoktur. Başka bir anlatımla yaptıkları işin karşılığında para almazlar. Haber Ombudsmanının temel amacı, bağlı olduğu haber kuruluşunda saydamlığı teşvik etmektir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Arapça bir sözcük olan ‘haber’in birçok tanımı yapılmıştır

Yanıt Açıklaması: Yeni iletişim teknolojleri üzerinden sunulan içerik ve hizmetlerin teknolojik mimarisi ve özellikleri içerik sunumunda kullanılan çeşitli yazılımlar da kullanıcıların ağ ortamındaki davranışlarının ve tercihlerinin takip edilmesi, kullanıcılara ilişkin ilgi alanı, beğeni gibi verilerin ve yaş, cinsiyet gibi demografik özelliklerin kolayca ve kullanıcıların bilgisi olmadan toplanması gibi gözetim sorunlarına neden olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Haberlerin özetlenmesi sırasında en çok kullanılan formül 5N-1K formülüdür

Yanıt Açıklaması: Gazetecilikte mesleki bilgilerin paylaşılması, etik ölçütlerin belirlenmesi, meslek üyeleri arasında dayanışma ve yardımlaşmanın gerçekleştirilmesi, çalışma koşullarının iyileştirilmesi yolunda bazı birliklerin kurulmasına, ilk kez 1874 yılında, İsveç Basın Birliği'nin oluşturulmasıyla başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Haber toplumda çok sayıda kişiyi ilgilendiren, etkileyen, herhangi bir olayın ya da düşüncenin tam ve doğru bir şekilde verildiği yeni ve anlaşılır bir bilgidir.

Yanıt Açıklaması: Dezenformasyon bilinçli ya da bilinçsiz olarak kamuoyunu yanl ı ş bilgilendirmek, yan ı ltmakt ı r. Dezenformasyon bas ı n eti ğ inin ihlaline yol açmaktad ı r. Bunun birçok nedeni vard ı r.

Yanıt Açıklaması: Gizli görüntü ve ses kaydı yeni iletişim teknolojilerinin içerik üretiminde ve sunumunda neden olabileceği sorunlarından bir tanesidir. Gizli kayıt yapmak elbette yeni iletişim teknolojilerinin gelişip yaygınlaşmasıyla ortaya çıkan yeni bir sorun değildir. Ancak yeni iletişim teknolojileriyle birlikte gizli görüntü ve ses kaydı yapmak hem eskisinden daha da kolaylaşmış hem de medya profesyonellerinin dışında sıradan insanlar tarafından da daha yapılabilir hale gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Medya dışından gelen etkiler: Çıkar gruplarının belli bir haber konusu için lobi (ya da karşı lobi) yapmaları, bu grup ya da kuruluşun medyanın kapsamına girebilmek için olaylar yaratmaları veya gündelik yaşamla ilgili yasaları uygulayan hükümet/devlet, yasa yapıcı meclis medya dışından gelen etki unsurlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de de gazetelerin kendi bünyelerinde özdenetimi gerçekleştirmek için oluşturdukları ahlak kurallarına gösterilebilecek en bilinen örnek ise Doğan Medya Grubu Yayın Konseyi tarafından oluşturulan Doğan Medya Grubu Meslek İlkeleri’dir.