Medya ve Etik

Yanıt Açıklaması: Genel yayın yönetmenliği haber kuruluşlarının etik problemleri aşmak için geliştirdiği öz denetim mekanizmalarından birisi değildir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Basın Şeref Divanı, Türk basınında ilk gönüllü özdenetim kuruluşu olarak ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Meslek ahlakı ve etik kuralların önemi şu şekilde sıralanmaktadır: (Özer, 2010) 1. İfade özgürlüğünü ve halkın haber alma hakkının demokratik olmayan yollarla denetim altına alma çabalarının önüne geçmek ve dışardan gelebilecek etkilere açık hale getirmemek, 2. Gazetecilik mesleğinin saygınlığı korumak, mesleki ayrıcalıkların kötüye kullanımların önüne geçmek, 3. İktidarlar/devlet tarafından basına yapılabilecek müdahaleleri ortadan kaldırmak ve baskıcı başka yolların önüne geçmek, 4. Anayasa ya da yasalardaki boşluk ve eksikliklerden doğabilecek hukuki sorunları önlemek, 5. Piyasa koşullarında serbest rekabet ortamının sürekliliğinin sağlayarak güvenilir haber toplama ve yayma faaliyetlerinin devamı için ortam hazırlamak. (Özer, 2010)

Yanıt Açıklaması: Haber Merkezi Haber merkezi medya kuruluşlarında haberlerin toplanıp yayına hazırlandığı yerdir.

Yanıt Açıklaması: Etik kavramının kökeni Yunanca ethos sözcüğünden türetilmiştir. Türkçe’de moral olarak ta kullanılan ahlak sözcüğü, Arapçada “hulk”, Latince' de ise, “mos” sözcüklerinden gelmektedir. Etik ve ahlak törelerden kaynaklı; geleneksel, göreneklere dayalı alışkanlıklar, yerleşik hale gelmiş duygu birikimleri, karakter, huy, mizaç anlamlarına gelmektedir. Bu açıdan “etik”, “moral” ve “ahlak” sözcükleri aralarındaki küçük farklara rağmen benzer anlamı taşımaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Artık bir endüstri olarak da tanımlanan medya, haber verme, bilgilendirme gibi bilindik görevlerinden daha fazla reklam ve pazarlama amacına hizmet etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Hem televizyonun hem de basılı gazetenin avantajlarını bir arada bulunduran internet haberleri görüntülü ve animasyonlu haber sunumları sağlaması ve yer zaman sınırı konusunda çoğu zaman sınırları olmaması nedeniyle okurlar tarafından kolayca erişilebilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İletişim”in temel işlevlerini 1-) Varolmak, 2-) Haberleşmek, 3-) Paylaşmak, 4-) Etkilemek ve Yönlendirmek ve 5-) Eğlenmek ve Mutlu Olmaktır. Yönetmek, temel işlevlerinden biri değildir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İletişim alanında da yakın çevremizde yaşananlarla birlikte dünyanın dört bir yanından haberlere teknoloji kullanarak ulaşılabilmektedir. Başka deyişle, bizden önceki nesiller için küçük olan dünya bizler için artık çok daha küçük hale gelmektedir. Özellikle yavaş yavaş hayatımızın olmazsa olmazı halini alan internetin buna katkısı önemlidir. McLuhan’ın öngördüğü “küresel köy”ün sakinleri olarak haber algımızda ve haber alma yöntemlerimizde değişiklikler olduğunu görmek mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Medya çalışanının etik anlayış ve eylemlerini etkileyen dışsal etkenlerden şunlardır; Medya ekonomisinden kaynaklanan etik sorunlar Medya mülkiyet ilişkilerinden doğan etik sorunlar Medya siyaset ilişkilerinden kaynaklanan sorunlar Medyada uluslararası iletişim akışından kaynaklanan sorunlar Çalışma koşullarından kaynaklanan sorunlar Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 1-İfade özgürlüğünü ve halkın haber alma hakkının demokratik olmayan yollarla denetim altına alma çabalarının önüne geçmek ve dışardan gelebilecek etkilere açık hale getirmemek 2-Gazetecilik mesleğinin saygınlığı korumak, mesleki ayrıcalıkların kötüye kullanımların önüne geçmek 3-İktidarlar/devlet tarafından basına yapılabilecek müdahaleleri ortadan kaldırmak ve baskıcı başka yolların önüne geçmek 4-Anayasa ya da yasalardaki boşluk ve eksikliklerden doğabilecek hukuki sorunları önlemek 5-Piyasa koşullarında serbest rekabet ortamının sürekliliğinin sağlayarak güvenilir haber toplama ve yayma faaliyetlerinin devamı için ortam hazırlamak

Yanıt Açıklaması: 1946 yılında çok partili parlamenter sisteme geçişi gerçekleştiren Türkiye’de bunun gereklerine uygun olarak pek çok değişikliğin gerçekleşmesi için girişimlerde bulunulmuştur. Bu girişimler arasında Basın Birliği’nin hükümet tarafından kaldırılacağının duyulması üzerine gazeteciler arasında ortaya çıkan tedirginlikle gazetecilerin bir çatı altında toplanacağı bir meslek örgütü kurma girişimi de yer almaktadır. Nitekim çalışmalar sonucunda 10 Haziran 1946 tarihinde İstanbul Valiliği’ne verilen bir dilekçe ile Gazeteciler Cemiyeti kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Sayısallaşma ve bilgisayar teknolojisindeki ilerlemelerin iletişim alanında olanaklı hale getirdiği diğer gelişmeler ise iletişim araçlarının ve altyapısının içeriği üretme, işleme, saklama ve sunmada hız ve kapasite artışına, maliyette görece ucuzlamaya ulaşmalarıdır.

Yanıt Açıklaması: Dezenformasyon bilinçli ya da bilinçsiz olarak kamuoyunu yanlış bilgilendirmek, yanıltmaktır.Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Medya tarihi incelendiğinde pek çok medya çalışanının işleriyle ilgili olarak şiddete maruz kaldıkları hatta cinayetlere kurban gittikleri görülmektedir. Bu konuda pek de parlak sicili bulunmayan ülkemizde ilk basın şehidi sayılan Hasan Fehmi’nin 1909 yılında öldürülmesinden günümüze onlarca medya mensubunun saldırılar sonucu hayatını kaybettiği bilinmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Batı’da 18. yüzyıl liberal ve pozitivist düşüncenin en geniş ölçüde kabul gördüğü dönemdir. Liberalizm ve pozitivizmin yanı sıra yeni döneme damgasını vuran toplumsal bir sınıf olarak “burjuva” sınıfı da o dönemden sonraki gelişmelerin merkezinde yer alacaktır.

Yanıt Açıklaması: Daha önce Gazeteciler Cemiyeti olarak anılan kurumun adının değiştirilmesi yönünde çabalar başlatılmıştır. Cemiyetin resmi makamlar nezdindeki girişimleri uzun sürmüştür. Sonuç olarak 12 Haziran 1993 tarihli Bakanlar Kurulu toplantısında cemiyetin isminin başına Türkiye kelimesi eklenmesine izin verilmesi ve bu kararın 23 Ağustos 1993 günü cemiyete tebliğ edilmesi ile sonuçlanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Batı’da basın hareketi Rönesans’ın hemen sonrasında ekonomik yaşamın da hareketlilik kazanmasının yanı sıra sosyal yaşamdaki değişim ve dönüşümler sonucunda ortaya çıkmış ve sonraları ivme kazanarak gelişme göstermiştir. Rene Descartes’ın “Cogito Ergo Sum” (Düşünüyorum Öyleyse Varım) şeklindeki ifadesi, aynı zamanda yukarıda da sözünü etmiş olduğumuz akıl verileri ile insanın merkeze gelmesi (hümanizm anlayışı) düşüncesinin en somut ifadesi olarak karşımıza çıkar. Burada Descartes varlık meselesi ile düşünceyi aynı paydada birleştirirken düşünce ve aklın aynı zamanda insan olmanın gereği bir olgu olduğuna da dikkat çekmek ister.

Yanıt Açıklaması: Medeni toplumun dördüncü kuvveti saydığımız kavram“basın” dır.

Yanıt Açıklaması: Eleştiri Sınırının Aşılması: Basında en çok yaşanan etik sorunlardan biri de basının eleştiri hakkını kötüye kullanması, hakaret, iftira, aşağılayıcı ifadeler kullanmasıdır.