Medyada Çalışma Hayatı

Yanıt Açıklaması: Haldun Simavi, Hürriyet’ten ayrılınca ona rakip olmayacak bir gazete çıkarma arayışına girer. Yenilikçi bir düşünce ile çok kişiye hitap edecek olan gazete 1966 yılında “Son” adıyla çıkar. Bu gazete Günaydın’a geçişi sağlamıştır. Aktüalite, bol resimli, kısa haberli, sansasyonel haberlere, fotoromanlara yer veren magazin ağırlıklı bir bulvar gazetesi hüvi-yetindedir. Dört sayfa ve kokulu yayınlanan gazete 250 bin tiraj sağlamış ve bulvar gazetesinin başarılı olduğunu göstermiştir. Simavi, 26 Kasım 1968’de Günaydın gazetesini çıkartmıştır. Günaydın’ın öncülüğünde önem kazanan ofset teknolojisi 1970’lerin başından itibaren diğer büyük gazeteler Hürriyet, Milliyet ve Tercüman tarafından da kullanılmaya başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Avrupa’da baskı yapılabilen ilk matbaanın 1450 yılında kurulduğu kabul edilirse yaklaşık 43 yıl sonra İstanbul’da da matbaanın (1493) faaliyete geçtiği görülür (Güz, 2000). 1492 yılında İspanya’dan Türkiye’ye gelen Museviler yanlarında matbaayı da getirmişlerdir. 1493 yılında İstanbul’da ilk matbaa Musevi Hahamı Gerson tarafından II. Beyazid zamanında kurulmuştur. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İstihbarat şefi olarak adlandırılan bu görevli, muhabirlere haber konularını önerir, haber merkezine gelen istihbaratlar doğrultusunda muhabirleri görevlendirir, gündemi düzenler, aynı habere birden fazla muhabirin gitmesini ya da hiçbir muhabirin gitmemesi durumunu engeller ve haberlerin oluşmasından sorumludur.

Yanıt Açıklaması: Düşünceyi açıklama özgürlüğünün bir alt türü olan basın özgürlüğü; haber, fikir ve dü-şünceleri serbest olarak toplayıp, yorumlama, eleştirme ve basabilme başka bir deyişle çoğaltıcı araçlarla çoğaltabilme ve bunları yine serbest olarak yayımlayıp dağıtabilme serbestîsidir. Bu özgürlük “maddi” ve “biçimsel” olarak ikiye ayrılır.

Yanıt Açıklaması: Mustafa Kemal Ankara’ya yerleştikten sonra kendi denetiminde 10 Ocak 1920’de Hâkimiyet-i Milliye isimli gazeteyi çıkartmıştır.

Yanıt Açıklaması: Vilayet gazetelerinin temel amacı, İmparatorluğun çeşitli bölgelerinde başlamış olan ayrılıkçı akımlara karşı mücadele etmektir. Bir başka ifadeyle ilk yerel gazetelerin çıkışı, yönetimle ilgili sorunlardan kaynaklanmıştır.

Yanıt Açıklaması: İlk özel televizyon kanalı olan Magic Box şirketine ait Star 1 ilk yayınını yurtdışından yapmış, uydu üzerinden yapılan bu yayın Türkiye’de  küçük çanak antenlerle izlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1960 sonrası

Yanıt Açıklaması: Medyada esnekliğin diğer bir tezahürü, “iş güvencesi”nin ortadan kalkmasıdır. Medyada esnek çalışma, çıraklık müessesesine benzer bir şekilde, stajyer personelin ömür boyu stajyer personele terfi ettirilmesi olarak ortaya çıkmaktadır. “Stajyer” personel, sigortasız, sosyal güvencesiz ve örgütsüz genç emek olarak işverene istediğinden daha fazlasını vermektedir.

Yanıt Açıklaması: Yayın kuruluşlarının yöneticileri daha çok hükümet tarafından ya da devletteki farklı kurum ya da makamlar tarafından atanır. Yöneticileri atama ve görevden alma Meclis, Cumhurbaşkanı, Devlet Başkanı vd. tarafından yapılır.

Yanıt Açıklaması: İzmir

Yanıt Açıklaması: Teknolojik gelişmeler pek çok sektörü olduğu gibi basın sektörünü de etkilemiştir. Bilgi teknolojilerindeki gelişmeler basın sektöründe yazılı basın gazeteciliğine ilave olarak radyo- televizyon gazeteciliği ile İnternet gazeteciliği adı altında iki yeni gazetecilik türünün ortaya çıkmasına yol açmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kurtuluş Savaşının fiilen örgütlenmeye başladığı dönemde 1919’da Mustafa Kemal tarafından Sivas’ta çıkarılan İrade-i Milliye ve 1920’de Ankara’da çıkarılan Hakimiyet-i Milliye gazeteleri öncü yerel gazeteler olmuşlardır. Özellikle Hakimiyet-i Milliye, kurutuluş savaşının yayın organı işlevini üstlenmiş, Ankara’da basılmasına rağmen, savaşın sürdüğü tüm cephelere dağıtılmıştır.

Yanıt Açıklaması: TÜİK’in 2015 yılında yaptığı araştırmada işsiz gazeteci sayısı 7 bine dayanmıştır. Çeşitli nedenlerle işini kaybeden gazeteciler artık basın sektöründe son derece doğal karşılanmaktadır. Pek çok gazetecinin sigortasız çalıştırıldığı, sendikal örgütlenmenin son derece kısıtlı olduğu gazetecilik ortamında İnternet ve sosyal medya gazetecilerin kendilerini daha bağımsız ifade edebilecekleri ve işten çıkarılma korkusu olmadan gazetecilik yapabilecekleri bir mecraya dönüşmüştür.

Yanıt Açıklaması: Basın işletmeleri çalışan sayısı, üretim kapasitesi ve ciro büyüklüğü bakımından: küçük (1-6 çalışan kişi), orta büyük (6-50 çalışan kişi), büyük (50-2000 çalışan kişi) ve mega işletmeler (2000 ve üzeri çalışan kişi) boyutunda hizmet vermektedir.

Yanıt Açıklaması: Basın iş kanununda günlük iş süresi, gazetecinin gece ve gündüz çalışıp çalışmadığına bakılmaksızın sürekli çalışan gazeteciler için çalışma süresi 8 saat olarak belirlenmiştir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye'de basın alanında ilk büyük tekelleşme Doğan Holding Grubu olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yayınlarda başlıca amaç topluma hizmettir. Kamu hizmeti, kamu görevi anlayışını esas alan bu sistemde kamunun yararına olan her şey yayınlarda yer alır. Bu doğrultuda, ülkeyi yönetenlerin, devletin ya da siyasi partilerin çıkarları için değil tarafsız olarak toplumu bilgilendirmek için yayın yapılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Özel Girişimcilik Yayın Sistemi şu özelliklere sahiptir: Yayın kurumunun geliri hükümetten, devletten ya da alıcılardan değil kanalın aldığı reklamlardan elde edilmektedir. Yayın kurumlarının yönetici ve diğer çalışanlarının atama ve görevden alımlarında devletin, hükümetin herhangi bir yetkisi yoktur. Yayınlarda çoğulculuk hakimdir. Yayın kanallarının varlığı reklama dayanır. Programların üretiminde merkezileşme yoktur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yüksek karlılık, medya sahibi olmanın büyük sermaye sahiplerinin ilgisini çekmesinin nedenlerinden birisi değildir. Doğru cevap E seçeneğidir.