Haber Yazma Teknikleri

Yanıt Açıklaması: Diğer seçeneklerdeki ifadeler kriz durumlarında bir habercinin yapmaması gereken unsurlardır. Kriz durumlarında kamuoyu gerçek ve doğru bir biçimde bilgilendirilmelidir. Sansasyonel bilgi aktarımı yapılmamalıdır. Aşırı şiddet ve felaket görüntüleri yayınlanmamalı ve korku, panik, endişe yaratılmamalıdır. Güvenlik güçleri ve ilk yardım ekiplerinin çalışmalarına engel olunmamalıdır.

Yanıt Açıklaması: Konuşma dili: Tasarlanan mesajların sesli titreşimler aracılığıyla, ses, sözcük, dil bilgisi bütünlüğü içinde farklı tonlama, vurgulama, tını ve duraklamalarla ve yazı diline göre daha günlük ve daha az resmî olan (informal) ifade biçimidir.

Yanıt Açıklaması: Haber giriş cümlesinde ölüm nedeninin aşırı hız kaynaklı olduğu verilmiştir. Olayda kim, ne zaman, nasıl ve nerede sorularının cevabı bu cümlede verilmemiştir.

Yanıt Açıklaması: Söyleşiye hazırlanma aşamasında seçilen kişiden randevu almak ilk adımdır. Randevudan önce, görüşülecek konu ile ilgili yeterli bilgi toplanmalıdır. Bu ön çalışmanın iyi yapılması söyleşinin sağlıklı geçmesi için gereklidir. Hazırlanacak soruların amaca yönelik uygun ve mantıksal bir sıra izlemesine dikkat edilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Mülakat;kişinin tutum ve fikirlerini öğrenmek amacıyla sorular sormak ve alınan yanıtlarla bir konuyu aydınlatmak üzere yapılan görüşmeye verilen addır.

Yanıt Açıklaması: Açıklayıcı ekonomi öyküleri: Ekonomi aktörlerinin ulusal ve uluslararası ekonomik gelişmelerin işletmeler üzerindeki etkilerine ilişkin görüşleri; yerel sanayi ve işletme yöneticilerinden lider konumunda bulunanların ekonomi, ekonomi politikaları, para piyasaları, ihracat,  ithalat, vergi gibi konularına ilişkin görüşleri, haber haline getirilebilir.

Yanıt Açıklaması: Dergi haberciliği, gazete ve televizyon haberciliğinden ayrı olarak, “zaman kısıtlılığı olmayan” bir habercilik türüdür.

Yanıt Açıklaması: Haberde tarafsızlık tartışması biraz daha ileride “haber ve yorum” ayrımı üzerinde kilitlenir. Pek çok basın ahlakına ilişkin açıklamada “haber” ve “yorum” arasındaki çizginin kesin bir şekilde ortaya konulması gerektiği ifade edilir. Haberin, gerçeklere ve verilere dayalı bir bilgilendirme olduğu; buna karşın yorum yazılarının ise yayımlayanın düşünce, inanç ya da kişisel yargılarını içerdiği kaydedilir. Bu nedenle haberin gerçeklere dayandırılması ve doğruluğu ispatlanabilir olması koşulu aranır. Haber sunumunda ve betimlemelerde tarafsız olunması, haber başlığı ve özetlerinin mümkün olduğunca doğruları ve eldeki verileri yansıtması beklenir.

Yanıt Açıklaması: “Bu olay, acaba ne haberi” sorusuna haber ögeleriyle yanıt verilebilir. Çünkü haber ögeleri (5N1K) bir haberin omurgasını oluşturur. Bu soru çerçevesinde düşünerek de odak noktasını bulabilirsiniz. Gerçekleşen bir depremi haberin odak noktası olarak belirlemek haber öğelerinden ne sorusuna cevap vermektedir.

Yanıt Açıklaması: Haber kaynakları arasında yerel yönetimlerin hiç şüphesiz önemli bir payı vardır. Özellikle de yerel yayın kuruluşları için yerel yönetimlerden gelecek haberler çok daha değerlidir. Haber değerleri anlamında “coğrafi yakınlık” bu tür haberleri daha önemli kılar. Bir muhabirin yerel yönetimler ile ilgili haber yazarken, yerel yöneticilerin yaptığı etkinlikleri izlemesi ve bunlarda bazı unsurları göz önünde bulundurması gerekir.

Yanıt Açıklaması: Bir paragraf içerisinde herhangi bir cümle başında yeni paragraf başı yapılması gerekiyorsa, bunu belirtmek için paragraf başı “∫” işareti konur.

Yanıt Açıklaması: Meslek etiği anlamında kimi örnekler vermek gerekirse; örneğin gizli kamera kullanımı konusunda Amerikan Profesyonel Gazeteciler Derneğinin açıklamasında hangi koşullarda gizli kamera kullanılabileceği şöyle ifade edilmektedir: • Elde edilecek bilgi çok büyük bir öneme sahipse, yaşamsal bir kamu çıkarı söz konusuysa ya da halkı önemli bir zarardan koruyacaksa, • Bu bilgiyi elde edebilmek için diğer tüm haber toplama yöntemleri kullanılmışsa ve başarısızlığa uğranılmışsa, • Bilginin açığa çıkarılmasıyla önlenen zarar, bu yöntemle verilen zarardan daha büyükse gizli kamera kullanılmasına izin verilebilir (Aktaran: İrvan, 2003).

Yanıt Açıklaması: Televizyon haber bültenlerinde spiker, programın açılışını yaptıktan sonra genellikle haber özetleri sunulur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Radyo ve televizyon haberi hazırlarken özellikle dikkat edilmesi gereken noktalar şu üç unsura işaret eder: Haber ögelerini vermek Konuşur gibi yazmak İmgelem yaratabilmek

Yanıt Açıklaması: Genellikle röportajı yazan kişiye “röportaj yazarı” ya da “yazar” denirken, haber yazan kişiye “muhabir” adı verilir. Röportaj yazarı sıradan bir muhabir (bildirmen) değildir. Hikmet Çetinkaya’nın ifadesine göre de röportaj, haberin vurucu gücünü pekiştiren, sağlam boyutlar getiren, belgesel ağırlığı fotoğrafla bütünleştiren, resmî verilere dayalı bir yazı türüdür. Nail Güreli de röportaj için “yaşamın bir kesitini edebiyatla belgeleme sanatıdır” der. Bir yönüyle makale, bir yönüyle gezi yazılarını andıran röportaj yazıları, makale gibi sağlam bir düşünce ya da tezi savunur. Yazar sorunu yerinde inceler, gezip görür; halka, varsa mağdurlara ve yetkili kişilere sorular sorar, yanıtlar alır. Haber ve röportaj arasındaki farkı Yaşar Kemal şöyle dile getirir: “Haber bir soyutlama, geniş bir çerçeve işidir. Haber bir yaşam değildir, belki de yaşamın geniş bir gölgesidir. Gazetecilikte haber, radyodan, televizyondan da önce okuyucu doyurmuyordu. Ancak röportaj çıkıncadır ki, okuyucu yaşamla, yaşamın, olayların özüyle karşı karşıya gelebildi. Haber, gerçeğin kaba yansıması; röportajsa yaşamın özüne, gerçeğin özüne doğru bir iniştir.”

Yanıt Açıklaması: Dünya çapında tanınan uluslararası haber ajanslarından başlıcaları şunlardır: Associated Press -AP- (Amerika Birleşik Devletleri), Reuters (İngiltere), United Press International -UPI- (Amerika Birleşik Devletleri), Agence France Press -AFP- (Fransa), Cable News Network -CNN- (Amerika Birleşik Devletleri), Al-Jazeera (Katar).

Yanıt Açıklaması: Beklenmedik ve ani bir biçimde gelişen, çeşitli biçimlerde yaşamın gündelik akışını kesintiye uğratma ve var olan toplumsal düzeni sarsma potansiyeli taşıyan olay ya da olaylar dizisi kriz durumları olarak adlandırılır. Savaş, terör, saldırı, hastalık, ekonomik bunalım, siyasal çalkantı, doğal afet ya da kaza gibi kriz durumları, daha titiz habercilik uygulamalarını gerekli kılar. Kriz durumlarında kamu yararı ve insani değerler doğrultusunda kamu kuruluşlarının da etkin bir şekilde girişimde bulunması, haberciler için gerekli olan bilgi akışının doğru bir şekilde yönetilmesi ve kamuyla olabildiğince kesintisiz bir iletişim içinde bulunulması beklenilir

Yanıt Açıklaması: Söyleşi büyük ölçüde belirli bir hazırlığın sonucu gerçekleşen görüşmedir. Görüşme ise çoğunlukla ani gelişir ve gündemdeki konuya ilişkin birkaç sorudan fazlasını içermez. Görüşme en temelde bir haber toplama tekniğidir, söyleşi ise gazetecilikte bir yazı türüdür ve karşılıklı soru-yanıta dayalı sohbeti konu alır. Görüşme ters piramit yöntemini kullanırken, söyleşinin yazım şekli soru-cevaptır.

Yanıt Açıklaması: Nesnellik: Haberin, gerçeğin bir yansıması olarak muhabir tarafından tarafsız, nesnel ya da objektif bir şekilde aktarılması istenir ya da bu iddiayı taşıması değerli bulunur. Haber yazmada, sıfat ve zarf kullanımında dikkatli olunması tavsiye edilir. Oysa röportaj yazısında yazarın öznel algı ve anlatımı söz konusudur. Bu nedenle sıfat ve zarf kullanımında yazar alabildiğinde rahat davranır. Ancak yine de kimilerine göre röportaj yazarının açık açık yorumda bulunması da uygun görülmez.

Yanıt Açıklaması: Beklenmedik ve ani bir biçimde gelişen, çeşitli biçimlerde yaşamın gündelik akışını kesintiye uğratma ve var olan toplumsal düzeni sarsma potansiyeli taşıyan olay ya da olaylar dizisi kriz durumları olarak adlandırılır.