Haber Yazma Teknikleri

Yanıt Açıklaması: Cümlelerin kelime sayısı 25 ve üzerinde ise bunların “zor okunan” metinler olduğu söylenebilmektedir. 29 ve üzeri ise, “çok zor okunabilir” metinler olarak yorumlanmaktadır. 21 kelime ve altı da “kolay okunabilir” nitelikte bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Medya patronlarının başka alanlardaki özel çıkarlarını korumak ya da geliştirmek için yayın organlarını kullanması dürüstlük ve tarafsızlık adına etik bir tartışmaya dönüşür. Paralı habercilik habercinin para ya da hediye karşılığı bilgi satın alması ve haber yapması ile ilgilidir. Medyada ön plana çıkmak isteyen baskı grupları ve politikacılar gazeteciler için görkemli ziyafetler düzenlemekte ve hediyeler vermektedir. Reklam, yayın kuruluşlarının ayakta kalabilmesi ve varlıklarını sürdürebilmeleri için gereklidir. Ekonomik sıkıntısı bulunmayan yayın organları daha bağımsız olabilecektir.

Yanıt Açıklaması: Ahlak kurallarını ve bunların nitelikleriyle uygulamalarını konu alan bilim dalının adıdır. Ahlak alanında düşünme, felsefe yapma sürecinin insana kazandırmış olduğu bir etkinliktir. Konusu ahlaktır ve sorunsalı, ahlakın açıklanması ve buna bağlı ilkelerin belirlenmesidir. Töre bilim demektir.

Yanıt Açıklaması: Dergi haberciliği, gazete ve televizyon haberciliğinden ayrı olarak, “zaman kısıtlılığı olmayan” bir habercilik türüdür. Bu nedenle dergi haberciliği; günlük haberciliğin rutin, detaylı bilgi içermeyen ve acil sunumu dışında olarak; daha ayrıntılı, geçmişi de kapsayan ve derinlemesine incelemelerle doğru bilgi aktarımı sağlayan, farklı bakış açılarıyla haberin sunulmasını sağlayan bir yapıya sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Savaş, terör, saldırı, hastalık, ekonomik bunalım, siyasal çalkantı, doğal afet ya da kaza gibi kriz durumları, daha titiz habercilik uygulamalarını gerekli kılar. Seçim propoganda dönemleri bu durumlar arasında yer almaz. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Radyo ana haber bültenleri 5- 10 dakikadır. Görüntü efektlerine yer verilemez. Kulağa hitap ettiğinden kısa cümleli, az heceli ve telaffuzu kolay sözcüklerle oluşturulur. En önemli haber ilk başta verilmelidir. Ancak radyo haber bültenleri program müziği ile başlar. Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Program yöneten yönetmenin de, her iki ortama ilişkin başlangıç ve bitiş sürelerini bilmesi ve ona göre davranması bir zorunluluktur. Bu çerçevede, bir televizyon haber bülteninde haberlerin sıra numarası, spikerin okuyacağı metin, önceden hazırlanmış haber bandının numarası, süresi ve son sözünün ne olduğu önceden belirtilmelidir.

Yanıt Açıklaması: “Gazeteci, inanmadığı bir görüşü savunmaya veya meslek ilkelerine aykırı bir iş yapmaya zorlanamaz” seçeneği gazetecinin haklarından biridir. Diğer seçeneklerde ise gazetecinin temel görevleri ve ilkeleri verilmiştir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak radyo ve televizyonculukta haber giriş cümlesi, konuşma dili tekniğine uygun biçimde yazılır. Haber metinleri basit, düz ve günlük cümlelerle yazılır; uzun, monoton ve gereksiz bilgilerin yer almadığı cümlelerden ve uzun paragraflardan kaçınılır. Temek amaç, haberin en çabuk ve anlaşılır biçimde ve bir haber hikayesi biçiminde dinleyiciye aktarılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Haberlerin sesli olarak birine anlatılıyormuşçasına sunulduğu konuşma dili tekniği; haberi, “karşıdaki insanlarla konuşuyormuş gibi” yazma temeline dayanır. Çünkü bu teknikle yazılan haber, bir spiker tarafından sesli olarak okunarak izleyenlere sunulmaktadır. Anahtar ilkeleri “konuştuğunuz gibi yazın” ya da “yazdıklarınızı sesli olarak okuyun” olan konuşma tekniğinde, sunucuların izleyenlerine “şimdi ne olduğunu duyduğunu ya da gördüğünü aktarmasıdır” anlayışı esastır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 24 Temmuz 1960 günü İstanbul (Türkiye) Gazeteciler Cemiyeti ve İstanbul (Türkiye) Gazeteciler Sendikasının ortak girişimiyle Basın Ahlak Yasası gazeteciler ve yayın kuruluşlarının temsilcileri tarafından imzalanmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 2. Yazım yanlışlarının denetimi: Okuma sırasında, haberin ilk aşamasında belirlenmiş olan “odak noktası” yeniden hatırlanır ve bu odak noktasından hareketle öncelikle yazım hataları, cümle ve anlatım bozuklukları kontrol edilir. Yanlış alanda kullanılan sözcükler denetlenir. Yanlış cümleler belirlenerek düzeltilir.

Yanıt Açıklaması: Görünenin ötesini, sahne arkasını aktarmaya çalışan röportaj türü açıklayıcı ve yorumlayıcı röportajdır.

Yanıt Açıklaması: Haber yazma süreci, temel olarak dört aşamadan geçerek tamamlanır. Bir olay karşısında önce düşünülür. O olayın haber olup olamayacağına karar verilir. Haber olabileceğine karar verilirse, odak noktasının ne olacağı belirlenir. Bu odak noktası çerçevesinde haber zihinde tasarlanır. Ardından bilgi toplama aşamasına geçilir. Yeterli bilgilere erişildikten sonra haberin yazılması aşamasına geçilir. Taslak metin tamamlandıktan sonra son aşamaya gelinir. Bu aşamada da denetim ve doğrulama işlemleri tamamlanarak haber yayına hazır hâle getirilir. Röportaj yalnızca haberin içinde kullanılan unsurlardan bir tanesidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Özel bir mekan olarak kabul edilen evin sınırlarının medya tarafından ihlali söz konusudur. Bu durum ABD anayasasının 4.maddesine göre mahremiyet hakkının ihlali olarak değerlendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Verilen örnek ters piramit tekniğinde haberin kısaltılabilmesine bir örnektir.

Yanıt Açıklaması: Alıntı Giriş Kimi zaman habere haber kaynağının bir sözü ile başlanabilir. Özellikle toplantı, demeç ya da görüşme türü açıklama ya da konuşmaya dayalı haberlerde; haberin en değerli unsurunun söylenen bir söz olduğu durumlarda alıntı giriş yapılır. Alıntı girişte; haberde ön plana çıkarılması düşünülen söz, giriş cümlesinde tırnak içinde veri­lir. Sözü söyleyen haber kaynağı da genellikle aynı cümle ya da paragrafta tanım­lanır.

Yanıt Açıklaması: Lady Diana'nın paparazzilerden kaçarken kaza geçirmesi ve ölmesi 1997'de gerçekleşmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Gezi yazıları da röportaj yazılarının kullandığı araştırma, inceleme, bilgi ve belge toplama yollarından yararlanır. Gezi yazılarında ilgi çekici yerler anlatılır; röportajda ise asıl amaç haberde de olduğu gibi belli konulara dikkat çekmek, belli sorunlara işaret etmek, olayların ardındaki gerçekleri sorgulamak ve sonuçta kamuoyu oluşturmaya çalışmaktır. Röportajlar, gezi yazılarına oranla yalnızca gözlemlerin ürünü değil, araştırma, soruşturma ve görüşmelerin sonucu yalın ve özgün biçim verilmiş, evrensel anlama ulaşmak için de iyice irdelenmiş tanıklık belgeleridir. Röportaj gerçekleşen olayı yorum katmadan nesnel bir biçimde betimler.

Yanıt Açıklaması: Dil; ifade biçimi olarak, yazı ve konuşma dili olarak ikiye ayrılır. Yazı dilinde, toplumsal sistem içerisinde ortak kılınmış ve geliştirilmiş birtakım sembol ve işaretler kullanılır. Konuşma dilinin en temel ögeleri ses ve sesin farklı kullanım biçimleri ve sözcük dizgelerdir. Dilin farklı kullanım biçimleri sesin vurgulanması, tonlaması, şiddeti, sözcüklerin uyumu, zaman belirteçlerinin yerinde kullanımıdır. Doğru cevap E’dir.