Haber Yazma Teknikleri

Yanıt Açıklaması: E seçeneği dışındaki seçenekler haberde özel yaşama müdahale edilmemesi için yapmaktan kaçınılması gereken ifadelerdir. Rüştünü ispat etmemiş kişilerin hikâyelerine basın tarafından para ödenmemelidir.

Yanıt Açıklaması: Bölümleme tekniğinde her olay ayrı bir bölüm gibi ele alınır ve tek başına bir habermiş gibi girişi, gövdesi ve sonucu olan bir metin hâlinde yazılır. Haberin parçalarını birleştiren haberin başlığıdır. Bu tür başlıklara “şemsiye başlık” denir. Cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kronolojik anlatım: Öyküleyici anlatım da denir. En kolay röportaj yazısı hazırlama yollarından biridir. Çünkü olayın başlangıcından itibaren alınan notlar ya da yaşanan gelişmeler sırasıyla yazıya geçirilir.

Yanıt Açıklaması: Gazetecilikte “mülakat” bir yazı türü olarak ele alındığında, “bir kaynağa sorular yönelterek alınan yanıtların aktarılması” anlamına gelir. Oysa röportaj yazmak için görüşme yapma, soru sorup yanıt alma zorunluluğu yoktur. Hiç görüşme yapmadan ya da gerektiğinde birden çok kişiyle görüşerek de röportaj yazılabilir. Mülakat yazıları genellikle kısa yoldan açık bir anlatımla konuşulanları ortaya koyarken, röportaj yazısında renkli bir anlatım ve süslü bir üslup kullanılabilir ve ayrıntılara girilebilir (Bülbül, 2000). Röportajda en önemli özellik; betimleme, tanıtma ve tasvir bakımlarından inanç uyandırmaktır. Bunun için röportaj yazarının, yazdıklarının doğruluğunu ispatlayan fotoğraflarla konuyu, olayları tespit etmesi de beklenir. Hatta bu nedenle fotoğraf için “röportajın kardeşi” denir. Bu hâliyle röportajın yapısında haberden farklı olarak öznelliğin; yani duygu ve düşüncelere dayalı subjektifliğin ön plana çıktığı söylenebilir. Yine de röportajın duygusallıkta ve anlatımda son derece ölçülü olması bir zorunluluk olarak tanımlanır. Çoğu zaman edebiyatın bir dalı olarak gösterilen röportaj yazısında, olayın çatısını çatmak, kişilerin olay içindeki rollerini, sorumluluk ve yetkilerini tanımlamak, nedensel bağlantıları ortaya çıkarmak için genellikle araştırma, inceleme ya da soruşturmaya gerek duyulur. Ancak, bunlar yapılmadan da röportaj yazılabilir. Örneğin bir gecekondu yıkımına tanıklık edilerek ve röportajın yapısal ögeleri kullanılarak çok iyi bir röportaj yazısı yazılabilir.

Yanıt Açıklaması: Giriş: Çarpıcı ve iyi düzenlenmiş bir başlık oluşturduktan sonra açıklayıcı ve bülten ile ilgili temel bir fikir ortaya koyan bir giriş yazılmalıdır. Giriş paragrafı, tüm haberi 15-20 sözcükle özetlemelidir ve “kim, nerede, nasıl, neden” sorularına yanıt vermelidir.

Yanıt Açıklaması: Listeleme tekniği ile haber yazan kişi, listeyi, zaman, protokol ya da önem sırasına göre oluşturabilir. Cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bir paragraf içerisinde herhangi bir cümle başında yeni paragraf başı yapılması gerekiyorsa, bunu belirtmek için paragraf başı “∫” işareti konur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Anka Haber Ajansı Türkiye'nin ulusal haber ajanslarından biridir.

Yanıt Açıklaması: Her ne kadar bitmiş sayılsa bile haber yazıldıktan sonra muhabirin kendi kendine “acaba bu haberle ilgili daha başka hangi unsurlara yanıt verilmesi gerekliydi?” ya da “bu haberde hangi sorulara yanıt vermedim?” biçimindeki sorularla haberin bir kez daha kontrol edilmesi yararlıdır. Haberde yanıtsız bırakılmış sorular olduğu akla geliyorsa, bu soruların yanıtları eksik bilgileri denetleme aşamasında tamamlanmalıdır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Ters piramit tekniğinde aslında uygulanması gereken şey, en önemli, en can alıcı ya da haber değeri anlamında en yüksek değere sahip bilginin en başta verilmesidir. Seçeneklerde verilen sorulardan en önemsiz ayrıntının bu yıl gerçekleşen yangın sayısı olduğu söylenebilir çünkü ters piramit tekniğine göre bu haber ile ilgili bilgiler en önemli bilgiler olarak değerlendirilebilir.

Yanıt Açıklaması: Belirli bir gün ve ayı bildiren gün ve ay adları büyük harfle başlar. D seçeneğindeki cümlenin "Final maçı 20 Haziran Pazar günü oynanacak." şeklinde yazılması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sosyalleşme (toplumsallaşma), bireyin kişilik kazanarak belli bir toplumsal çevreye hazırlanması, toplumla bütünleşmesi sürecidir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Televizyon haber bültenlerinde ilk haber en önemli haberdir.

Yanıt Açıklaması: Profesyonel Gazeteciler Derneği üyeleri, kamuyu aydınlatmanın, adaletin önceli ve demokrasinin temeli olduğuna inanırlar. Gazetecinin görevi, gerçeği arayarak ve olaylarla sorunlar hakkında adil ve kapsamlı açıklamalar sağlayarak bu amacı gerçekleştirmektir. Tüm medyalardaki ve özel nitelikli yayın organlarındaki vicdanlı gazeteciler, kusursuz ve dürüst davranarak kamuya hizmet etmeye çabalarlar. Derneğin üyeleri etik davranışa bağlılığı paylaşırlar. Etik ilkeleri arasında yayın kurumunun çıkarlarını korumak yer almaz.

Yanıt Açıklaması:

Yanıt Açıklaması: Doğrudan anlatım yüklemleri: “açıklamak”, “anlatmak”, “demek”, “söylemek”, “belirtmek”, “diye konuşmak”, “ileri sürmek”, “vurgulamak”, “kaydetmek”, “şöyle konuşmak”... Dolaylı anlatım yüklemleri: “açıklanılmak”, “belirtilmek”, “bildirilmek”, “önerisinde bulunulmak”, “ileri sürülmek”...

Yanıt Açıklaması: Bir cinayet haberinde genellikle şu unsurlara dikkat edilir: Emniyet yetkililerinden, olayın tanıklarından ve olaya karışan kişilerden bilgi alınması, olaya adı karışanların kimlikleri, adresleri ve yaşamları hakkında bilgi, cinayetin olası nedenleri ve sonuçlarının farklı kaynaklardan öğrenilmesi, cinayette kullanılan aletler ve uygulanan yöntemin öğrenilmesi, zanlının yakalanması ve mahkeme sürecinin takip edilmesi, ölülerin defnedilmesi sürecinin takip edilmesi.

Yanıt Açıklaması: Ruşen Eşref U¨naydın’ın, aralarında Abdülhak Hamit, Halit Ziya, Mehmet Emin, Halide Edip gibi ünlü yazar ve ozanlarla yaptığı “Diyorlar ki” adını verdiği konuşmalar, “edebi^ mülakat” biçimindeki röportajların ilk örnekleri sayılmaktadır. Başka bir deyişle röportaj, başlangıçta soru ve yanıtlardan oluşan “söyleşi” türünden farklı değilken, gazeteciliğin gelişmesi ve ünlü edebiyatçıların röportaj türünde eserler ortaya koymaya başlamasıyla daha çok araştırma, inceleme, soruşturmaya dayanan ve bazı gerçeklerin ortaya çıkma- sına yardımcı olan bir tür olarak gelişmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Öncelikle bir haber metninin sade (yalın) ve açık (anlaşılır) bir anlatıma sahip olması; doğru (gerçek) ve kesin (tereddütsüz) bilgi içermesi beklenir. Gazeteciliğin can damarı, gerçekleri aktarmaktır.

Yanıt Açıklaması: Röportaj türleri... “Haber türleri” denildiğinde akla çoğunlukla haberin konusu (emniyet, ekonomi, spor, magazin vs.) ya da yayımlanacağı kitle iletişim aracı (gazete, dergi, radyo, televizyon vs.) gelir. Gazetecilik uygulamalarında röportaj türleri denildiğinde ise “renkli haber” tanımından hareketle şu sınıflandırma dikkati çeker: 1. Haber röportaj: Haberi oluşturan olaya bağlıdır. 2. İlgi çekici (duygusal içerikli) röportaj: Okuyucu, izleyici ya da dinleyiciyi duygusal yönden etkilemeyi amaçlar. 3. Biyografik röportaj: Röportaj yapılan kişiyi tanıtır. 4. Tarihsel röportaj: Doğum, evlenme, yıl dönümü, temel atma ve açılış törenleri, kentler, sanat eserleri, tiyatrolar, yıkıntılar, buluşlar ya da keşifler gibi tarihî olayları konu alır. 5. Açıklayıcı ve yorumlayıcı röportaj: Görünenin ötesini, sahne arkasını aktarmaya çalışır. 6. Bir şeyin nasıl yapıldığını gösteren röportaj: Yol gösterir, yöntem ve teknikleri tanıtır. Nasıl yemek yapılır, çiçeklere nasıl bakılır vs. 7. Macera ve kişisel hikâye röportajı: Anıları konu alır. Seyahatler, savaşlar vs. 8. Yerel bir durumu anlatan röportaj: Yerel bir toplumdaki konuları kapsar. Son olarak haber ve röportaj ayrımına ilişkin olarak şunu da eklemek gerekir: