Haber Yazma Teknikleri

Yanıt Açıklaması: Haber girişleri kısa, anlaşılır ve güncel dildeki sözcüklerle örülü olmalıdır. Konuşma dili kullanılır, monoton olmamalı, yığma bilgi içermemelidir.

Yanıt Açıklaması: Açıklamalı Edebiyat Terimleri Sözlüğü’nde söyleşi şöyle açıklanır: “Bir konunun ya da düşüncenin bir başkasıyla konuşurmuş gibi işlendiği yazı. Bir edebiyat türü değil, bir yazış ya da anlatım biçiminin adıdır. Eleştiri, inceleme, deneme türleri söyleşi biçiminde yazılabilir.” (Özkırımlı, 1991). Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Haber bülteni radyo ve televizyon kuruluşlarının haber merkezleri tarafından hazırlanan ve yayımlanan günün yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası gelişen olayları hakkında kamuoyuna sunulan bilgilerin yer aldığı programdır.

Yanıt Açıklaması: Yukarıdaki haberde ne, ne zaman ve neden olduğu verilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Yararcı anlayış; amacın değil, sonucun önemli olduğu üzerinde durur. Önceden belirlenmiş kural ve ilkelerden çok sonuçlarla ilgilenir. Doğru ile yanlışı belirleyen şeyin amaçtan çok sonuç olduğunu kabul eder. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: “En çok insan için en büyük mutluluğu sağlayan davranış etik davranıştır.”, “Kamu yararı, gazetecilikte etik davranışın ölçütü sayılabilir”.

Yanıt Açıklaması: Dünya çapında tanınan uluslararası haber ajanslarından başlıcaları şunlardır: Associated Press -AP- (Amerika Birleşik Devletleri), Reuters (İngiltere), United Press International -UPI- (Amerika Birleşik Devletleri), Agence France Press -AFP- (Fransa), Cable News Network -CNN- (Amerika Birleşik Devletleri), Al-Jazeera (Katar). Türkiye’deki ulusal haber ajanslarından başlıcaları şunlardır: Anadolu Ajansı, İhlas Haber Ajansı, Anka, Doğan Haber Ajansı.

Yanıt Açıklaması: Dil yapay bir araç değil, doğal bir araçtır ve canlı bir varlıktır.

Yanıt Açıklaması: D seçeneği dışındaki seçenekler haberde tarafsızlığın korunması için yapılmaması gereken ifadelerdir. Haber gerçeklere ve verilere dayalı bir bilgilendirmedir. Bu nedenle haberin gerçeklere dayandırılması ve haberde doğruluğun ispatlanabilir olması koşulu aranır. Böylece haberde tarafsızlık sağlanır.

Yanıt Açıklaması: Gazete ve dergiler günlük, haftalık ya da aylık periyotlarla yayımlanır ve bunları istenen zamanda, istenen yerde tekrar tekrar okumak mümkündür. Ancak radyo ve televizyon iöeriğini tekrar dinlemek ya da izlemek için video kaydı almak bir zorunluluktur. Çünkü radyo ve televizyon yayıncılığı anlık yayın anlayışı ile çalışır.

Yanıt Açıklaması: Sesçil, yazıldığı gibi okunan, okunduğu gibi yazılan dil demektir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve E seçeneklerinde verilen soruların, soru kökünde yer alan cevapla bir ilişkisi bulunmamaktadır. “ İtfaiye merkezi tarafından yaklaşık 50 bin liralık maddi zarara neden olduğu söylenen yangın.” cevabının sorusu D seçeneğinde bulunun “ne?” sorusudur. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Radyo ve televizyon haberciliğinde bir haber metninin şu sorulara yanıt vermesi beklenir: Ne (Olay nedir, ne oldu?), Nerede (Olay nerede oldu?), Ne zaman (Olay ne zaman oldu?), Neden (Olayın neden/nedenleri nelerdir?), Nasıl (Olay nasıl gerçekleşti?), Kim (Olayı yaratan ya da olayda var olan kişi/ kişiler kimlerdir?). Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Hipermetin: İnternet ortamındaki bilgi ya da haber, doğrusal olmayan hiyerarşik bir yapıda bulunur ve bunlar arasında oluşturulan bağlarla sayfalara, görüntülere ulaşılabilir.

Yanıt Açıklaması: Ter piramit tekniğine göre an can alıcı, en önemli bilgi en başta veri lir ve ardından konunun ayrıntılarına değinilir.

Yanıt Açıklaması: Türkler tarafından yazılan ilk gezi türündeki yazının yazarı Hoca Gıyasüddin Nakkaş'tır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: E şıkkındaki 'belirtilmek' yüklemi, doğrudan değil, dolaylı anlatıma örnek olduğundan doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Her ne kadar kökeninde etik kurallar bulunsa da “hukuk kuralları”, uyulması zorunlu olan ve uyulmadığı takdirde belli bir yaptırımı (hapis, para cezası, hak mahrumiyeti, vs) olan davranışlarla ilgilidir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Röportaj daha çok araştırmaya, incelemeye, soruşturmaya dayalı, birtakım gerçeklerin belirlenmesine çalışılan, çok yönlü, renkli anlatıma sahip bir gazetecilik yazı türü olarak tanımlanır. Gazetecilik alanında röportaj; daha çok araştırmaya, incelemeye, soruşturmaya dayalı, birtakım gerçeklerin belirlenmesini amaçlar.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak bir radyo haber bülteni şu özelliklere sahiptir: Radyo haber bülteni, program müziği (jingle) ile başlar. Bülteni spiker sunar. Haberlerde ilk haberden başlayarak en önemliden daha az önemliye doğru bir sıralama izlenir. Kimi bültenlerde dış haberler, ekonomi haberleri, finans haberleri, hava ve yol durumu gibi haberler için ayrı duyurum müzik, efekt ya da sesleriyle hazırlanmış program müzikleriyle değişik bölümlemelere gidilebilir. En önemli haber ilk sunulan haberdir. Haberler ilgi çekme temeline dayanır. Genel bir sunumla dikkatler çekilip, habere giriş yapılır. Asıl olan hızlılıktır. Açıklamadan çok bilgi önemlidir. Olabildiğince geçmiş zaman ifadeleri kullanmaktan kaçınılmalıdır. Bununla birlikte “Az önce aldığımız bir bilgiye göre” demek ya da bu ifadeyi haberleri sunarken akılda tutmak bu sorunu halledebilecektir. Radyo haberlerinde genellikle “dün” ifadesi kullanılmaz. Dünkü haber rad­yo için bayat bir haberdir. Bültende özel ses efektleri, teyp kaydı ya da telefon bağlantısı ile söyleyenin ağzından da sözler aktarılarak canlılık yaratılabilir. Haberler, taze haber alma gereksinimini sağlayan açık, anlaşılması kolay ifadeler üzerine kuruludur. Kulağa yönelik bu haberler, olabildiğince kısa cümleli, az heceli ve telaffuzu kolay sözcüklerle oluşturulur. Haber türünün en zayıf yönü, tekrarlanmazsa geri dönüş olanağının bulunmamasıdır. Doğru cevap D’dir.