Haber Yazma Teknikleri

Yanıt Açıklaması: Diğer haber türleri için olduğu gibi radyo ve televizyon haberciliğinde de bir haberin “olmazsa olmaz” koşulları sayılan 5N1K formülündeki haber ögelerinin mutlaka bulunması gerekir. Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Haberde adı geçen kişilerin unvan, ad ve soyadlarına haberin giriş bölümünde bir kere, eksiksiz olarak yer vermek yeterlidir. Ancak bu ifadeden önce "sayın, saygıdeğer, muhterem, bay, bayan" gibi sözcüklere yer verilmemelidir. Haberde adı geçen kişiler için "Ayçe teyze", "Fatma nine" ya da "Hasan amca" gibi ifadeler yerine, o kişilerin adlarının mutlaka soyadları ile birlikte yazılması gerektiği de unutulmamalıdır. Eş deyişle, "Ayşe teyze"nin hangi "Ayşe teyze" olduğu soyadıyla belirtilmelidir. Unvanların yazılışı konusunda da dikkatli olunmalıdır. Örneğin "profesör" ile profesör doktor" unvanları birbirinden farklıdır. Akademik unvanların yazılışında şu kurallara dikkat ediniz: Rektör: Üniversite yöneticisi Dekan: Fakülte yöneticisi Müdür: Yüksekokul, birim yöneticisi (Genel, Fakültes, Okul) Sekreteri: İdari yönetici Prof. Dr.: Profesör Doktor, doktora unvanı var. Prof.: Profesör, sanatta yeterlilik sahibi, doktor unvanı yok. Doç. Dr.: Doçent Doktor Dr. Öğr. Ü.: Doktor Öğretim Üyesi (Eski adı: Yrd. Doç Dr.: Yardımcı Doçent Doktor) Arş. Gör.: Araştırma Görevlisi Öğr. Gör.: Öğretim Görevlisi Dr.: Doktor Öğretim elemanı: Tüm akademik personel anlamındadır. Öğretim üyesi: Dr. Öğretim Üyesi, Doçent ve Profesörleri tanımlar. Öğretim görevlisi: Öğretim üyesi dışındaki öğretim kadrolarını tanımlar.

Yanıt Açıklaması: Habercilikte gizli kamera elde edilecek bilgi çok büyük bir öneme sahipse, yaşamsal bir kamu çıkarı söz konusuysa ya da halkı önemli bir zarardan koruyacaksa kullanılabilir.

Yanıt Açıklaması: Televizyon haberciliğinde spikerin anonsu ile başlayan bu bölüm, “Kamera Spikerde” olarak adlandırılır. Üsluba da uygun şekilde kurulan cümlelerin kısa, anlaşılır ve güncel dildeki sözcüklerle örülü olmasına özen gösterilir. Kullanılan ifadelerin sıkıcı ya da monoton olmaması, yığma bilgiler içermemesi ve kendine özgü bir canlı ruhunun bulunması dikkat edilecek unsurlar arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Wall Street Journal tekniği, pek çok habere ama özelliklede karmaşık haberlere uygulanabilecek, onları anlaşılır kılacak bir yazım yöntemidir. Ekonomi, sağlık ve bürokrasi konularının haber hâline getirilmesinde sonucun gerçek hayattaki örnekleriyle ilişkilendirilerek anlatılmasını sağladığı için işlevsel bir yöntemdir.

Yanıt Açıklaması: Açıkladı, doğrudan anlatım yüklemidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Medya mensuplarının izlemesinin sakıncalı olabileceği bir kısım arama ve tarama faaliyetlerine medya mensupları davet edilmez. Bunun yerine, eylem gerçekleştirilirken polis kameralarının kaydettiği görüntüler ve gerekli bilgileri içeren basın bülteni olayın ardından yayın organlarına ulaştırılır.

Yanıt Açıklaması: Görüntü ve sesin eş zamanlı iletilebildiği televizyon haberciğinde; radyodaki gibi kısa, anlaşılır ve basit cümleler üzerine kurulu anlatım tercih edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Gazetecilik anlamında ise ilk röportaj yazıları William Churchill tarafından yayımlanmaya başlayan Ceride-i Havadis’te 1840 yılında yayınlanmıştır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Dinleyicilere bilim, sanat, edebiyat gibi bir konuda bilgi vermek için yapılan konuşmaya “konferans” adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Daha çok araştırmaya, incelemeye,soruşturmaya dayalı,birtakım gerçeklerin belirlenmesini amaçlayan, çok yönlü, renkli anlatıma sahip yazı türü röportajdır.

Yanıt Açıklaması: Haberde yanlış anlaşılmaların önüne geçebilmek ve güvenilir bir haber verebilmek için haber yazma sürecinde taslak metin oluşturulduktan sonra denetim ve doğrulamanın yapılması gereklidir.

Yanıt Açıklaması: En önemli haber ilk sunulan haberdir.

Yanıt Açıklaması: Radyo haber metninde dinleyici ile arada kurulan gizli iletişim sürecini basit, kısa ve az cümleli ifadeler kullanarak devam ettirmek, en temel ilke olarak düşünülmelidir. Uzun açıklamalardan kaçınılarak doğrudan habere konu olan olay hakkında açık ve net bilginin verilmesi yine dikkatin yoğunlaştırılması açısından önemli bir noktadır.

Yanıt Açıklaması: Yararcı felsefe, 18’inci yüzyılda İngiltere’de ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Örnek verilen sorulardan “Haber metni herhangi bir kuşkuya ihtimal vermekte midir?” seçeneğine verilecek cevap “hayır”, diğerleri “evet” olmalıdır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Hipermetin: İnternet ortamındaki bilgi ya da haber, doğrusal olmayan hiyerarşik bir yapıda bulunur ve bunlar arasında oluşturulan bağlarla sayfalara, görüntülere ulaşılabilir.

Yanıt Açıklaması: Gazetecinin temel görevleri ve ilkeleri: 1. Halkın bilgi edinme hakkı uyarınca, gazeteci, kendi açısından sonuçları ne olursa olsun, gerçeklere ve doğrulara saygı duymak ve uymak zorundadır. 2. Gazeteci; bilgi ve haber alma, yorum yapma ve eleştirme özgürlüklerini ne pahasına olursa olsun savunur. 3. Gazeteci; başta barış, demokrasi ve insan hakları olmak üzere, insanlığın evrensel değerlerini, çok sesliliği, farklılıklara saygıyı savunur. Milliyet, ırk, etnisite, cinsiyet, dil, din, sınıf ve felsefi inanç ayrımcılığı yapmadan tüm ulusların, tüm halkların ve tüm bireylerin haklarını ve saygınlığını tanır. İnsanlar, topluluklar ve uluslar arasında nefreti, düşmanlığı körükleyici yayından kaçınır. Bir ulusun, bir topluluğun ve bireylerin kültürel değerlerini ve inançlarını (veya inançsızlığını) doğrudan saldırı konusu yapamaz. Gazeteci; her türden şiddeti haklı gösterici, özendirici ve kışkırtan yayın yapamaz. 4. Gazeteci; kaynağını bilmediği bilgi ve haberleri yayımlamaz; kaynak açık olmadığında, yayımlamaya karar verdiği durumlarda da kamuoyuna gerekli uyarıları yapmak zorundadır. 5. Gazeteci; temel bilgileri yok edemez, görmezlikten gelemez ve metinlerle belgeleri değiştiremez, tahrif edemez. Yanlış, yanıltıcı ve tahrif edilmiş yayın malzemesi kullanmaktan uzak durur. 6. Gazeteci, bilgi, haber, fotoğraf, görüntü, ses, belge elde etmek için yanıltıcı yöntemler kullanamaz. 7. Gazeteci, kamuya mal olmuş bir şahsiyet bile olsa, halkın haber alma, bilgilenme hakkıyla doğrudan bağlantılı olmayan hiçbir amaç için, izin verilmedikçe özel yaşamın gizliliği ilkesini ihlal edemez. 8. Gazeteci, yayımlanmış her yanlışı en kısa sürede düzeltmekle yükümlüdür. Gazeteci, istismar edilmemesi, kötüye kullanılmaması ve kabul edilebilir boyutlar ile biçimde yapılması kaydıyla, cevap hakkına saygılı olmalıdır. 9. Gazeteci, kendisine güvenilerek verilmiş bilgilerin, belgelerin kaynaklarını, kendileri izin vermediği sürece, mesleki gizlilik ilkesi uyarınca, hiçbir şekilde açıklamaz. 10. Gazeteci, çalıntı, iftira, hakaret, lekeleme, saptırma, manipülasyon, söylenti, dedikodu ve dayanaksız suçlamalardan kesinlikle uzak durur. 11. Gazeteci, bir bilginin, haberin yayını ya da yayımlanmaması karşılığı hiçbir maddi veya manevi avantajın peşinde olamaz. Gazeteci, devlet başkanından milletvekiline, iş adamından bürokratına kadar haber kaynağı olarak da kabul edilen kişi ve kurumlarla iletişimini ve ilişkisini meslek ilkelerini gözeterek yürütür. 12. Gazeteci, mesleğini, reklamcılıkla, halkla ilişkilerle veya propagandacılıkla karıştıramaz. İlan - reklam kaynaklarından herhangi bir telkin, tavsiye alamaz, maddi çıkar sağlayamaz. 13. Gazeteci, hangi konuda olursa olsun, elde ettiği bilgileri geniş biçimde yayın konusu yapmadan kendi yararına kullanamaz. Mesleğini, ne şekilde olursa olsun, (yasaların ve yönetmeliklerin kendisine tanıdığı hakların dışında) ayrıcalıklar kazanmak amacıyla kullanamaz. 14. Gazeteci, her ne amaçla olursa olsun, tehdit ve şantaj gibi yollara başvurmaz. Gazeteci bu şekilde baskılara da karşı koyar 15. Gazeteci her türlü baskıyı reddeder ve çalıştığı basın - yayın organındaki yöneticileri dışında kimseden işiyle ilgili talimat alamaz. 16. Gazeteci sıfatını taşımayı hak eden herkes meslek ilkelerine en yüksek seviyede uymayı taahhüt eder. Ülkesindeki yasalara saygılı olmakla birlikte, hükümet ve benzeri kurumların müdahalelerine kapalıdır. Mesleki olarak yalnızca meslektaşlarının ve kamuoyunun değerlendirmeleri ile bağımsız yargı organlarının kararlarını dikkate alır. 17. Gazeteci, devleti yönetenlerin belirlediği ulusal ve uluslararası politikalar konularında önyargılara değil, halkın haber alma hakkına dayanır. Onu mesleğin temel ilkeleri ve özgürlükçü demokrasi kaygıları yönlendirir.

Yanıt Açıklaması: Radyo ve televizyonculuğun diğer kitle iletişim araçlarına göre en önemli üstünlüğü, şüphesiz “anındalık”, “canlılık”, “hızlılık” unsurlarına sahip olmasıdır. Meydana gelen olaylar çok kısa bir sürede televizyonda görüntü ve sesle, radyoda ise sesle aktarılabilir.

Yanıt Açıklaması: Özetleyici giriş: Haberin birkaç ögesinin birden önemli olduğu durumlarda özetleyici giriş tekniği kullanılır. Özetleyici girişte olay özetlenir ve okur haberin tamamını okumaya davet edilir.