Haber Yazma Teknikleri

Yanıt Açıklaması: Günümüzde yaklaşık olarak gazete haberlerinin yüzde 80’i ve haber ajanslarından gelen haberlerin de neredeyse tamamının ters piramit tekniği ile yazıldığı söylenebilir (Brooks vd, 2002). Internette yayınlanan haberlerin büyük bölümü için de bu tekniğin kullanıldığı görülmektedir. Okumayı kolaylaştırıp tekrarı önleyen, merakı tatmin eden, sayfa düzenini, haberi kesme ve genişletmeyi kolaylaştıran ve haber yazımını hızlandıran ters piramit tekniği, bütün haber türleri ve iletişim araçları için uygulama olanağına sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Bilgileri gözden geçirme, haber yazma tekniğini belirleme, haber temalarının belirlenmesi, görsel malzemelerin nasıl kullanılacağına karar verme haber metnini yazma süreci içerisinde takip edilen adımlardır. Oysa bilgi toplama süreci haber metnini yazma aşamasından önce yapılmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Ters piramit tekniğinde haber ilk cümlenin ardından ya da istenilen başka bir cümleden sonra bitirilebilir. Gazete sayfa tasarımcısı ya da editörü için ters piramit tekniğiyle yazılmış bir haberin uzunluk ya da kısalığına karar vermek ve haberi istenen yerden atmak (kesmek) oldukça kolaydır. Ters piramit tekniği ile haber yazmanın en pratik yolu özetleyici bir girişte bulunmak ve olaya ilişkin haber unsurlarını önemlilik sıralaması içerisinde en önemliden daha az önemliye doğru sıralamaktan geçer. Bu bilgilere bakıldığında soru kökünde verilen maddelerden 4 tanesi doğrudur. “Karşıdaki insanlarla konuşuyormuşçasına haber yazılır.” maddesinin ters piramit tekniğiyle bir ilgisi bulunmamaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ters piramit tekniğinde haberin bütün ağırlığı ya da haber değeri taşıyan en önemli bilgi; özet bir şekilde en başta, giriş bölümünde verilir

Yanıt Açıklaması: Annenin acı kaderi Üst başlık Oğlunun öldüğü kavşakta 13 yıl sonra can verdi Başlık Adana’da Nevin Keklik (54), 13 yıl önce oğlu Mehmet Ali’nin (18) trafik kazasında hayatını kaybettiği kavşakta bir motosikletin çarpması sonucu yaşamını yitirdi. Giriş / Nerede: Adana’da Kim: Nevin Keklik Nasıl: Motosikletin çarpması sonucu Ne: Yaşamını yitirdi Kaza, önceki gece meydana geldi. Gövde / Ne zaman: Önceki gece Şıh Cemil Caddesi’ndeki kavşakta yolun karşısına geçmeye çalışan Keklik’e, Veysi Eğri’nin (17) kullandığı 01 SZ 836 plakalı motosiklet çarptı. Nerede (ayrıntı)? Kim (diğer kişi)? Ne (ayrıntı)? Motosiklet çarpmasının şiddetiyle 25 metre sürüklenip park hâlindeki bir otomobile çarpıp durabildi. Nasıl? Kazada, Keklik ile motosiklet sürücüsü Veysi Eğri ağır yaralandı, motosiklette bulunan kimliği henüz belirlenemeyen bir kişi ise kaçtı. Kaza sonrası başını çarpıp ağır yaralanan ve ameliyata alınan Nevin Keklik, tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı. Ne? Kazanın sonucu (ayrıntı) Ehliyetsiz ve alkollü olduğu iddia edilen Eğri’nin de hayati tehlikesinin bulunduğu belirtildi. Neden? Şüpheli durum (ayrıntı) Ne? Kazanın sonucu (ayrıntı)

Yanıt Açıklaması: Kronolojik dizi tekniğinde, haber giriş paragrafı, zaman sırasıyla oluşturulmuş gövde paragrafları ve muhabir tarafından gerekli görüldüğü durumlarda sonuç paragrafından oluşur. Haberin ilk paragrafı özetleyici giriş tekniği türündedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Haberde kullanılacak görüntülerin neler olduğunu önceden tahmin etmek ve ona göre görsel malzemeleri temin etmek habercilik adına büyük önem taşır.

Yanıt Açıklaması: İyi bir habercinin elde ettiği bilgileri farklı kaynaklardan ve mümkünse zıt kaynaklardan doğrulatması gerekir. Kimi zaman “çapraz kontrol” söz konusu olabilir. Bu da elde edilen bilginin iki zıt ya da farklı haber kaynağına sorulup doğrulatılması anlamına gelir.  Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Verilen haber cümlesinde yangının nedeni en önemli unsurdur. Çıkan pek çok yangından bu haberdeki yangının mangal ateşi nedeni ile oluştuğu belirtilmiştir.

Yanıt Açıklaması:

Yanıt Açıklaması: Bir haberi değerli ya da önemli kılmak için haber değeri taşıyan unsurun ne olduğuna odaklanmak gerekir. İşte bu noktaya; eş deyişle haber değeri taşıyan unsura, “haberin odak noktası” adı verilir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Cümle büyük harfle başlar. İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar. Özel adlar büyük harfle başlar. Kişi adlarıyla soyadları büyük harfle başlar.

Yanıt Açıklaması: Ters piramit tekniği muhabirlerin Amerika Birleşik Devletleri’nde İç Savaş döneminde; yani 1850’lerde, telgrafla haber geçmek için geliştirdikleri bir tekniktir.

Yanıt Açıklaması: “Wall Street Journal Tekniği” olarak geçen bu haber yazma biçimi; bir kişiye, bir an’a ya da olaya odaklanan giriş cümlesiyle başlar. Giriş alıntı giriş tekniği, tanımlayıcı giriş tekniği ya da öyküleyici giriş tekniğiyle yapılabilir. Amaç, olayın ana fikrini temsil edecek bir kişi, bir an ya da olayla başlayarak özelden genele ulaşmaktır.

Yanıt Açıklaması: Bir yangın haberinde muhabirin rutin olarak sorması ve yanıtlaması gereken baz sorular şunlar olabilir: Yangın ne zaman başladı? İtfaiye merkezine ne zaman bildirildi? Kim bildirdi? İtfaiye aracının gelmesi ne kadar zaman aldı? Yangının söndürülmesi ne kadar zaman aldı? Yangının nedeni nedir? Bu yıl dikkatsiz sigara içenlerin neden olduğu yangın sayısı nedir? Bu sayı geçen yıla oranla nasıl değişmiştir? Yangında yaralı ya da ölü var mıdır? Hasar ne kadardır? Ev sahibi kimdir? Evin yangın sigortası var mıdır? Zararı dikkatsiz sigara içen kişi mi karşılayacaktır? Bu olayla ilgili normal olmayan bir durum var mıdır? Olay başka kimleri ilgilendirmektedir?

Yanıt Açıklaması: Günümüzde haberler genellikle üçüncü tekil şahıs cümleleriyle yazılır. Muhabir olayı roman metni gibi aktarmaz. Onun yerine görgü tanıklarının ya da haber kaynaklarının anlatımına başvurur ve onlardan aldığı bilgileri okurlarına aktarır. Devam eden olaylar için şimdiki zaman kipleri kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: III numaralı madde düz piramit tekniğine ait bir bilgidir. IV numaralı madde ise dörtgen tekniğine ait bir bilgidir. C seçeneğinde verilen “ I- II- V ” numaralı maddeler soru kökünde istenen ters piramit tekniğine ait bilgilerdir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sayfa 74'teki şekil incelendiğinde Wall Street Journal tekniğinin bir kaynağın söylediği bir sözle başlayan haberleri içerdiği görülür.

Yanıt Açıklaması: Tarafsız habercilik için mümkün olduğunca farklı görüşlere ulaşmakta ve bunları haber içeriğine yansıtmakta yarar vardır.

Yanıt Açıklaması: Ters piramit tekniği ile haber yazacak muhabirin öncelikle anlatacağı olaya iliş- kin temalar (konular) arasında bir önemlilik sıralaması oluşturması gerekir. Olaya ilişkin en önemli unsurların neler olduğuna karar veren muhabir, en önemliden başlayarak daha az önemliye doğru bu unsurları yazıya dökmelidir. Dolayısıyla ters piramit tekniğinde haberin bütün ağırlığı ya da haber değeri taşıyan en önemli bilgi; özet bir şekilde en başta, giriş bölümünde verilir. Bu nedenle ters piramit tekniği ile yazılmış haberlerin büyük çoğunluğunda özetleyici giriş tekniği kullanılır. Ardından da olayın ayrıntılarına değinilir. Konuyla ilgili yapılan açıklamalar, ileri sürülen deliller, ortaya çıkan durumlar, olayın geçmişine ilişkin bilgiler sıralanır. Bunlar da yine muhabirin karar vereceği önemlilik sırlaması içerisinde sunulur. Sonuçta ise bir haber sonlandırma ifadesi yer alır.