Haber Yazma Teknikleri

Yanıt Açıklaması: Güncel haberlerin sunumunda piramit tekniği yaygın bir kullanıma sahip olmasa da gazetelerin ekleri ve hafta sonları yayımlanan kimi uzun haberlerde piramit tekniği uygulanabilir. Bununla birlikte piramit tekniği, daha çok dergi haberciliğinde tercih edilen bir yazım tekniğidir. Çünkü piramit tekniği daha çok güncel olmayan, yeterli zamana sahip okura seslenen, haberin yayımlanacağı yer ya da süreye ilişkin bir kısıtlama bulunmayan yayın organlarında daha çok kullanılır. Haber dilindeki ayrıntıdan başlayan renkli anlatım nedeniyle piramit tekniğine “ renkli yazım tekniği ” adı da verilmektedir. Genellikle ilgi çeken konuların, mizah, yenilik, ilginçlik ve nadirlik unsurlarını içeren haberlerin yazımında piramit tekniğinden yararlanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İlk okumada yapılması gereken taslak hali yazılan haber metninin baştan sona okunmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Ombusmanlık terimi “öz denetim” kurumunu açıklamaktadır. “Vatandaş koruyucusu” karşılığındaki bu sözcük, İsveççe kökenlidir.

Yanıt Açıklaması: Basın bültenleri, kurumların medyaya açılan yüzüdür. Bu nedenle hazırlanması ve haber merkezlerine ulaştırılması, ayrı bir habercilik tarzını oluşturur. Basın bültenleri, belirli bir formatta yazılır. Çoğunlukla kişileri, kurumları ya da etkinliklerle ilgili duyuruları konu alır. Temelde medyada görünür olma amacı taşıyan basın bültenleri, bülten içeriğindeki konunun yayın içeriklerinde haber ya da köşe yazısı olarak işlenmesi ve kamuoyunun dikkatinin bu istendik yöne çekilmesi amaçlarını taşır. Doğru hazırlanmış bir basın bülteni, istendik hedef kitleye mesajın doğru ve etkili bir şekilde iletilmesi anlamında değerli bulunur.

Yanıt Açıklaması: Ahlak: Belli bir dönemde, belli insan topluluklarınca benimsenmiş, bireylerin birbirleriyle ilişkilerini düzenleyen geleneksel davranış kurallarıdır. Yanlış ve doğru, iyi ve kötü, erdem ve kusur ile yaptıklarımızı ve yaptıklarımızın sonuçlarını değerlendirmeyle ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Birbiriyle ilişkili çok parçalı olaylar bütününü haberleştirmek için uygun bir yöntemdir. Bölümleme tekniğinde her olay ayrı bir bölüm gibi ele alınır ve tek başına bir habermiş gibi girişi, gövdesi ve sonucu olan bir metin hâlinde yazılır.

Yanıt Açıklaması: Ajans haberlerinin genel ilkeleri; hızlılık, doğruluk, tarafsızlık ve ayrıntıdan oluşur.

Yanıt Açıklaması: Anındalık/hızlılık ve canlılık

Yanıt Açıklaması: Sadece kulağa seslenen radyoda dinleyenler gerçekte ne düşünecekleri konusunda tamamen özgürdürler. Diğer bir deyişle dinleyici; gazete, internet ya da televizyondaki gibi görüntünün koşullandırmasına maruz kalmamaktadır. Bu, dinleyiciye bir anlamda duyulan her mesaja dair canlandırma/imgelem yaratma üstünlüğünü ve ayrıcalığını da sağlamaktadır. Dinleyicinin kendi içinde imgelem yaratabilmesi için ise konuşma dilinin en temel kuralı olan kısa, özlü ve açık ifadeler kullanılması gerekir.

Yanıt Açıklaması: Basın bültenleri kurumların medyayla ilişkilerinde önemli bir yer tutmaktadır. Basın bülteni sonuç olarak bir haber metni olarak değerlendirilebilir. Bir basın bülteni hazırlarken unutulmaması gereken en önemli nokta, amacın -kişi, kurum ya da ürünün- reklamını yapmak olmadığıdır. Bu nedenle yazımı sırasında 5N1K öğelerini taşıması gerekir. Standart bir  basın bülteninin 300- 800 kelime arasında olması beklenir.

Yanıt Açıklaması: Taslak metin ortaya çıktıktan sonra, denetim ve doğrulama aşamalarından son olarak haberin “yayıma hazır” ya da “tamam” olduğuna karar verildikten sonra haber metni yeni baştan okunmalı ve tüm denetim sürecinin aşamaları hızlıca “yeniden” gözden geçirilmelidir. Son okuma aşaması olan bu aşama da tamamlandıktan sonra haber metni yayımlanabilir hâle gelmiş demektir. O hâlde son aşama “haber metnini denetle ve doğrula” şeklinde özetlenebilir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Televizyon haber giriş cümlesi, basit, düz ve günlük cümlelerle yazılmalıdır. E seçeneğindeki cümle gereksiz uzun ve betimlemeli bir cümledir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Haber bülteni, program jeneriği ile başlar. Spiker, programın açılış konuşmasını yaptıktan sonra genellikle haber özetleri verilir. Dramatik bir bütünlük gerektiren televizyon haberlerinde bir yandan üslup ön planda iken, spiker ve muhabirlerin bilgi ve becerileri de haber sunumunu etkiler. Bültende, ilk haber en önemli haberdir. Asıl olan hızlılık ve tazeliktir. Ses ve görüntü bir aradadır. Genellikle fon müziği kullanılmasa da, özel ses ve görüntü efektleri, görsel malzemeler, canlı bağlantılar oldukça yaygın biçimde kullanılır. Görüntü, haberi tamamlayan en önemli unsurdur. Haberin son kelimesi son görüntü ile biter. Haber metninin uzun ve görüntünün az olduğu durumlarda, görüntünün birkaç kez döndürüldüğü ve arka planda da haber metninin okunduğu görülmektedir. Haberlerde gazetedeki gibi bölümlemeler görülmez. Ancak haberlere özel jeneriklerle haber turu, kısa kısa, gündem, özel haber, güncel vb. başlıklarla ayrımlamalar yapılabilir. Haber bültenlerinin sonunda, bazı televizyon kanallarda uygulanan bir yöntem olarak bir de gazetecinin ya da köşe yazarının gündemdeki olayları yorumladığı “yorum” bölümleri dikkat çeker. Spor ve hava durumu haberleri genellikle ayrı bir şekilde farklı bir sunucu tarafından verilir. Dolayısıyla, televizyon haberciliğinde daha fazla yaratıcılık ve ekip çalışması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Dörtgen tekniğinde haber üst üste dörtgen bloklar hâlinde düşünülebilir. Az ve özü veren haber girişinden sonra haberin ayrıntıları önemi azalan bir sıra hâlinde eş değer paragraflar içinde haber gövdesinde yer alır. Konu, açıklayıcı nitelik taşıyan eş değer paragraflar hâlinde anlatılır. Kimi zaman da haber gövdesinde olayın geçmişine ilişkin bilgi ve fikirler verilir. Daha çok yorumlayıcı haberler için geliştirilen dörtgen tekniği, daha çok haberi yazacak muhabir tarafından, haberi anlamlı bir çerçeveye oturtabilmek amacıyla kullanılır. Yazılan haberde paragrafların her biri eş değer olduğundan okuyucu, haberin hepsini okumadan tamamını anlayamaz. Paragraflar bağlayıcı cümlelerle birbirine bağlıdır. Bu nedenle metinden bir paragrafın çıkarılması üslup ve anlamda da sorunlar yaratabilir.

Yanıt Açıklaması: Arapça kökenli “tashih” sözcüğü, “düzeltme, düzelti” anlamına gelmektedir. Haber metinlerinin düzeltilmesine, doğrultulmasına “tashih etme” denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bir haber muhabirin elinden çıktından sonra bir ya da birkaç üst sorumlunun denetiminden geçer. Kimi zaman muhabirin yazdığı haber ile yayımlanan haber arasında dağlar kadar farklılık oluşabilir. Farklı bakış açıları, habere farklı boyutlar kazandırır. Bunun gibi farklı muhabirlerin yazdıkları haberlerde farklı olabilir.

Yanıt Açıklaması: Ödevci ahlak anlayışına göre, ahlaki eylemde önemli olan hedef ya da amaçlanandır. Bu nedenle hiçbir amaç, kullanılan etik dışı bir aracı haklılaştıramaz. Ahlaksal eylemde, eylemi ortaya koyan kişinin bu eylemden maddi ya da manevi bir kazancının olmaması şartı aranır. Kişi salt olarak iyiyi hedeflemekle yükümlüdür. Eylem ancak ödev anlayışı, yani iyinin istenmesi ile ortaya konulmalıdır. Bu anlamda en önemli formül şöyle tanımlanır: “Öyle davran ki, davranışının evrensel bir yasa hâline gelmesini arzula”

Yanıt Açıklaması: Haber metninde girişten sonra, ayrıntıların işlenmeye başlandığı ve diğer ögelerle detaylara yer verildiği bölüme “haberin gövdesi” denir. Uygulanan haber yazma tekniğine göre üsluba uygun biçimde paragraflar hâlinde habere ilişkin diğer bilgi ya da ayrıntılar “gövde” bölümünde verilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İmgelem; hayal etmek, canlandırmak, imajinasyon anlamlarını taşır. Özellikle radyo haberlerinde seyirci görüntüye maruz kalmadığından mesaja dair imgelem yaratma üstünlüğüne sahiptir. Bu anlamda haber dili imgelem yaratmaya imkan veren nitelikte hazırlanır.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve D seçenekleri bir yangın haberinde muhabirin rutin olarak sorması gereken sorular arasında yer alır ancak E seçeneği bu konuda bir önem arz etmemektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.