Haber Yazma Teknikleri

Yanıt Açıklaması: Radyoda genellikle haberlerin özet olarak ya da başlıklarıyla yayınlandığı ara bültenler ile haberlerin detaylarıyla verildiği ana haber bültenleri yer almaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Tanımlayıcı girişte, söyleşi yapılan kişinin kim olduğu, hangi niteliklere, yeteneklere, özelliklere sahip olduğu, hangi olayları yaşadığı anlatılabilir. Bir başka söyleşi giriş tekniği olan sorulu girişlerde kamuoyunun ilgisini çeken, merak edilen kimi sorular ardı ardına sıralanır. Alıntılı girişlerde çoğu zaman çarpıcıdır. Görüşülen kişinin yaptığı en önemli açıklama yazının başına konur. Genellikle tırnak içinde verilen bu açıklamayı, söyleşinin genel olarak çatısını ortaya koyan anlatım ya da sözün sahibinin tanıtımı izler.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Gazeteciler Cemiyetinin 1997 yılında kurulmuş olan Meslek İlkelerini İzleme Komitesi’nin taslağını hazırladığı “Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi”, Cemiyet’in 3 Kasım 1998 yapılan yönetim kurulu toplantısında kabul edilerek kamuoyuna açıklanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Gazetecilik uygulamalarındaki röportaj yazılarına “haberin büyütülmüşü” denir.

Yanıt Açıklaması: Ortalama olarak televizyonda ana haber bültenleri 30- 50 dakika, ara haber bültenleri ise 10- 15 dakika olarak tasarlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Yanıt Açıklaması: Öncelikli olarak gazete ve dergiler baskı teknolojisinin ürünleridir. Radyo ve televizyon ise havada yayılan frekansları kullanan elektronik teknolojinin ürünleridir. Basılı medya, okuyucunun gözüne, radyo kulağa ve televizyon da göze ve kulağa birlikte seslenir. Basılı medyaya ulaşmak için, okuyucu her seferinde dağıtıcı ya da satıcıya belirli bir ücret ödeyerek ulaşabilir. Radyo ve televizyona ise sadece bir kez cihaza para ödemesi yeterlidir. Yayınlar için - özel yayınlar haricinde- ücret ödemez. Gazete ve dergiler süreli yayınlardır, günlük, haftalık, aylık periyotlarda yayınlanır. İstediğin yerde, istediğin zamanda tekrar tekrar okuma olanağı vardır. Ancak radyo ve televizyon yayınını kaçırırsan tekrar dinleme (podcast haricinde) ve izleme olanağın yoktur. Radyo ve televizyon yayıncılığı anlık yayın anlayışıyla çalışır. Haber niteliği taşıyan bir olay olduğunda radyo ve televizyon, canlı yayınla olup bitenin tamamını dinleyicisine ya da izleyiciye ulaştırabilir. Ancak gazete ve dergiler için haberi okuyucuya ulaştırmak için en erken süre ertesi gün ya da acil/önemli durumlarda erken baskı yapabilirler. Radyo ve televizyon, haberleri sıcağı sıcağına dinleyicisine/izleyicisine ulaştırır. Gazetelerde çoğunlukla daha ayrıntılı içerik ve köşe yazıları bulunmaktadır. Meydana gelen bir olayı, yaşadığı anda ve yaşandığı yerden aktarabilme özelliğine sahip televizyona karşın, gazetede aynı haber, farklı yorum ve fotoğraflarla okunabilir. Ayrıca teknolojik anlamda yayın içeriklerinin hazırlanmasındaki süreçlerde birbirlerinden farklıdır. Yayın araç ve gereçleri teknolojik nitelikler nedeniyle birbirlerinden farklıdır. Bir haber konusu gazete için , ses kayıt cihazı, kalem, kağıt ve fotoğraf makinesi ile haberleştirmek olanaklıyken, radyo için kayıt cihazına, televizyon için de kameraya ihtiyaç duyulur. Sonuç olarak bütün bu sıralanan unsurlar, haber dilindeki farklılıkların da temelini oluşturur. Gerek kitle iletişim aracının teknik ve yapısal özellikleri, gerekse habere konu olan olayın içeriğine göre haber sunumlarında farklılaşan dil; diğer değişle, söylem ve ifade biçimleri farklılık gösterir. En başta televizyon ve radyo haber bültenlerinde izleyici/dinleyiciye dakikalarla sınırlandırılmış bir süre içerisinde haberin/bilginin en anlaşılır ve açıklayıcı bir dille, ''karşılıklı konuşmuş gibi'' verilmesi gerekir. Televizyon kulağa ve göze, radyo ise kulağa hitap eden araçlar olduğu için elbette kullanılan dilin de bu duyu organlarına yönelik olması beklenir.

Yanıt Açıklaması: Piramit tekniğinde habere, genellikle haberin bir ayrıntısını içeren öyküleyici bir anlat›m ile başlanır. Anlatım çoğu zaman kişiseldir yani yorum da içerebilir. Okuyucuyu çekmek ya da merakını uyandırmak adına kimi zaman gizemli de olunabilir. Olayın çarpıcı ya da okuru çeken girişinin ardından kronolojik bir anlatımla diğer önemli bilgilere yer verilir. Haberin tamamı okunmadan haberi anlamak mümkün değildir.

Yanıt Açıklaması: Haber, çok sayıda kişinin anlaya- bileceği bir metin olmalıdır. Bu nedenle haberde geçen rakamlar, bilimsel bilgiler, istatistiksel sonuçlar basitleştirilerek, okuyucuların anlayabileceği biçime dönüştürülmelidir. Denetim aşamasında bu bilgilerin yeterince anlaşılır olup olmadığı tekrar düşünülmelidir. Cümleler olabildiğince kısa ve sözcükler olabildiğince kolay okunabilir olmalıdır. Cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Haber bülteni, program jeneriği ile başlar. Spiker, programın açılış konuşmasını yaptıktan sonra genellikle haber özetleri verilir. Bültende, ilk haber en önemli haberdir. Asıl olan hızlılık ve tazeliktir. Ses ve görüntü bir aradadır. Haberin son kelimesi son görüntü ile biter. Haberlerde gazetedeki gibi bölümlemeler görülmez.

Yanıt Açıklaması: Felsefeye “ödev ahlakı” kavramını Alman düşünür Immanuel Kant (1724-1804) kazandırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Habercilik mesleği her zaman “şüpheli” olmayı gerektirir. Bu nedenle, haberci çoğunlukla bir haber kaynağından elde ettiği bilgiye “kesin doğru” gözüyle bakmaz ve o bilgiyi başka haber kaynaklarından doğrulatmaya çalışır. Çünkü söz konusu bir tek haber kaynağının söylediği bilginin doğruluğu ve güvenilirliği, yazılacak haberin de doğruluğunu ve güvenilirliğini etkileyecektir. Haber kaynaklarının ise sizi yönlendirmeye çalışmayacağını kimse garanti edemez. Bu nedenle, iyi bir habercinin elde ettiği bilgileri farklı kaynaklardan ve mümkünse zıt kaynaklardan doğrulatması gerekir. Kimi zaman “çapraz kontrol” söz konusu olabilir. Bu da elde edilen bilginin iki zıt ya da farklı haber kaynağına sorulup doğrulatılması anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: “Öz denetim” kurumu “ombudsmanlık” olarak anılır. “Vatandaş koruyucusu” karşılığındaki bu sözcük, İsveççe kökenlidir. İsveç örneğinden yola çıkarak, ABD’de uygulama alanı bulan basındaki ombudsmanın görevi, okuyuculardan gelen yayın içeriklerine ilişkin şikayetleri, yayın organının yetkililerine bildirmek ve bunların tekrarlanmasını önlemektir. Eş deyişle çalıştığı gazetenin gözlemciliğini ve eleştirmenliğini yapmaktır. Bu uygulama ilk kez Lousville Courrier Journal ve Louisville Times’ta (ABD) gerçekleştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Gazetecilik uygulamalarında röportaj türleri denildiğinde “renkli haber” tanımından hareketle şu sınıflandırma dikkati çeker: Haber röportaj, İlgi çekici (duygusal içerikli) röportaj, Biyografik röportaj, Tarihsel röportaj, Açıklayıcı ve yorumlayıcı röportaj, Bir şeyin nasıl yapıldığını gösteren röportaj, Macera ve kişisel hikâye röportajı, Yerel bir durumu anlatan röportaj.

Yanıt Açıklaması: “Alıntılı girişler” de çoğu zaman çarpıcıdır. Görüşülen kişinin yaptığı en önemli açıklama yazının başına konur. Genellikle tırnak içinde verilen bu açıklamayı, söyleşinin genel olarak çatısını ortaya koyan anlatım ya da sözün sahibinin tanıtımı izler. Ardından da sorulara ve yanıtlarına yer verilir. Bu açıklama genellikle bir olay ya da konu üzerine olur.

Yanıt Açıklaması: Haber yazma sürecinde okunurluk ve anlaşılabilirliğin yüksek olması için D seçeneği dışındaki seçeneklerde yer alan ifadelerin yapılmaması gereklidir.  Haberin kolay okunan bir metin olması için cümlelerdeki kelimelerin 21 kelimden az olmasına, haberin kısa ve basit cümlelerden oluşmasına, az harfli ve az kelimeli cümlelerin tercih edilmesine dikkat edilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Bir cinayet haberinde dikkat edilmesi gereken unsurları açıklamak. Bir cinayet haberinde genellikle şu unsurlara dikkat edilir: Emniyet yetkililerinden, olayın tanıklarından ve olaya karışan kişilerden bilgi alınması, olaya adı karışanların kimlikleri, adresleri ve yaşamları hakkında bilgi, cinayetin olası nedenleri ve sonuçlarının farklı kaynaklardan öğrenilmesi, cinayette kullanılan aletler ve uygulanan yöntemin öğrenilmesi, zanlının yakalanması ve mahkeme sürecinin takip edilmesi, ölülerin defnedilmesi sürecinin takip edilmesi.

Yanıt Açıklaması: Kimi zaman habere haber kaynağının bir sözü ile başlanabilir. Özellikle toplantı, demeç ya da görüşme türü açıklama ya da konuşmaya dayalı haberlerde, haberin en değerli unsurunun söylenen bir söz olduğu durumlarda alıntı giriş yapılabilir. Haber ön plana çıkarılması düşünülen söz, giriş cümlesinde tırnak içinde verilir. Sözü söyleyen haber kaynağı da genellikle aynı cümle ya da paragrafta tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: Redaktör yazılmış bir metin üzerinde gereken düzeltmeleri yaparak yazıyı yayıma hazır duruma getiren kimse. anlamına gelmektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: “Bu olay, acaba ne haberi” sorusuna haber ögeleriyle yanıt verilebilir. Çünkü haber ögeleri (5N1K) bir haberin omurgasını oluşturur. 5N1K: Bir haber metninde yanıtı aranan “ne”, “nerede”, “ne zaman”, “neden”, “nasıl” ve “kim” sorularına karşılık gelir. Doğru cevap C’dir.