Haber Yazma Teknikleri

Yanıt Açıklaması: Haberin 15-20 sözcükten oluşan özet ifadesi ya da haberin okunmasını sağlayacak ilgi çekici anlatımlara haber spotu denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Muhabir tarafından kaleme alınan haber metininin yeniden yazılmasını gerektiren başlıca nedenler; kötü yazılmış haberler, uzun haberler, yanlış haber girişleri, profesyonelce olmayan haberler, güncelleme gerektiren vakti geçmiş haberler, eksik olgular olarak sıralayabiliriz.

Yanıt Açıklaması: "Aslı Akar atletizm yarışında yeni dünya rekorunu kırdı." cümlesi şampiyona haber türü cümlesidir.

Yanıt Açıklaması: Haber yazımında kullanılacak sözcüklerin seçilmesinde dikkat edilmesi gereken bazı kurallar şöyle sıralanabilir: Haber, akademik ya da edebî bir metin değildir ve hedef kitlesi büyük ölçüde toplumun genelidir. Anlamı bilinmeyen ya da anlamı toplumun geneli tarafından bilinmediği düşünülen sözcükler ya da argo sözcükler kesinlikle kullanılmamalıdır. Yazımı konusunda tereddüt edilen ya da şüpheye düşülen sözcükler için ise imla kılavuzuna başvurmaktan çekinilmemelidir. Haber metninde kullanılacak yabancı kelimeler varsa bunlar açıklanmalıdır. Haberde “bunlar, şunlar” gibi ifadeler kullanılmamalıdır. Ayrıca, “bu arada, bilindiği gibi, öte yandan...” gibi ifadelerden de kaçınılmalıdır. Belirsizlik ifade eden sözcükler yerine daha somut anlatımlar tercih edilmelidir. Genellikle belirsiz ad tamlamaları, yapıları bozularak yanlış kullanılmaktadır. Aynı sözcük bir cümlede eğer mümkünse bir kez kullanılmalıdır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Internet kullanıcılarının haber okumak için ayırdıkları süre gazete okuyanlara göre daha azdır

Yanıt Açıklaması: Başlangıç paragrafı ile son paragrafın birbirini tekrar etmesine değil, etmemesine özen göstermelidir. Cevap B şıkkdır.

Yanıt Açıklaması: Ters piramit tekniğinin en büyük avantajı şu saptamaya dayanır: Gazete okurları- nın bir gün içerisinde gazete okumaya ayırdıkları sürenin yaklaşık 15 ile 25 dakika arasında değiştiği hesaplanmaktadır (Brooks vd, 2002). Internet kullanıcılarının haber okumak için ayırdıkları süre ise daha azdır. Bu nedenle, eğer bir muhabirin iki otomobilin çarpışması haberini, öyküleyici tarzda, otomobil sürücüsü- nün sabah evinden ayrılmasıyla başlattığı düşünülürse, hikâye uzar da uzar ve pek çok okuyucu gazete okumaya ayırdığı süre içerisinde kazanın sonunda belki de otomobil sürücüsünün ölmediğini öğrenemez. Bunun yerine böyle bir haber genellikle olayın sonucu ile başlar. Örneğin okuyucu şöyle bir girişle karşılaşır: “Çevre yolunda meydana gelen kazada iki kişi öldü”. Bu örnekte de vurgulandığı gibi haberci, haberini çoğu zaman bir hikâye ya da masal anlatır gibi anlatmaz.

Yanıt Açıklaması: Haber yazma sürecinin ikinci aşaması “bilgi toplama”dır. Olayla ilgili olarak merak edilmesi muhtemel tüm soruların yanıtları bu aşamada aranır. Bunun için haber kaynakları ile görüşülmeli, konuyla ilgili toplanabilecek tüm bilgilere erişilmelidir. Bu aşamada asla bir tek kaynakla yetinilmemeli, konunun farklı bakış açılarına sahip yönlerine ilişkin bilgiler de toplanmalıdır (Rich, 1997). Bu, iki açıdan önemlidir: Birincisi, elde edilen bilgilerin doğruluğunun sağlanması ve ikincisi de haberde nesnelliğe ya da tarafsızlığa yaklaşma adına farklı görüş açılarının haber içeriğinde sergilenmesi. Değerlilik ise haberi düşünme ve odak noktası bulma aşamasında önemli hale gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: A seçeneğinde “düz piramit tekniği” bulunmaktadır. Bu teknikte haber, bir öykü tarzında başlar ve az önemli unsurlar önce verilerek, olayın detayı haberin sonunda okura sunulur. B seçeneğinde “dörtgen tekniği” yer almaktadır. Bu tekniğe göre haberi blok ya da kareler olarak düşünmek gereklidir. Yazılan haberde paragrafların her biri eş değer olduğundan, okuyucu, haberin hepsini okumadan olayın tamamını anlayamaz. C seçeneğinde bulunan “konuşma dili tekniği” haberlerin, sesli olarak birbirine anlatılıyormuşçasına sunulduğu, karşıdaki insanlarla konuşuyormuş gibi yazılan bir haber tekniğidir. E seçeneğinde yer alan “serbest yazım tekniği” anlaşılır olmak kaydıyla, haberin, muhabirin “içinden geldiği gibi” yazmasıdır. D seçeneğinde yer alan “ters piramit tekniği” soru kökünde verilen tanımı ifade etmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Haberde farklı görüşlere yer vermek; haberin nesnelliği adına önem taşır. Bir haberde ne kadar fazla farklı görüşe yer veriliyorsa, o haberin o kadar fazla nesnelliğe yaklaştığı söylenebilir. Bir tek görüşe dayanarak yapılan haberler “tek boyutlu” ya da “tek yönlü” haberler olarak değerlendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ters piramit tekniği bir haber tekniği olarak özelliğini korumuş ve haber yazma teknikleri arasında en çok kullanılanı olarak giderek daha yaygın hale gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Haber yazmada ters piramit tekniğinin uygun bulunmadığı durumlarda genellikle tercih edilen teknik, dörtgen tekniğidir. Bu tekniğe kimi kaynaklarda kare ya da blok tekniği adı da verilmektedir. Haber yapılacak bilgilerin eş değer bulunması durumunda dörtgen tekniğine başvurulur. Cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ana başlık, haber metninin üzerinde bulunan ve genellikle haberi özetleyen ya da tanımlayan türde bir ifadedir. Tam bir cümle yapısında olmayıp genellikle 3-5 sözcükten oluşan bir tümce yapısındadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Genelleyici girişe bir örnektir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Haber yazımında dikkat edilmesi gereken cümle yapısına ilişkin kimi noktalar şöyle sıralanabilir: Haber cümleleri doğru, kısa ve kolayca anlaşılır olmalıdır. Bir cümlede sadece bir fikre yer verilmelidir. Cümleler olabildiğince kısa ve öz anlatımlar içermelidir. Cümleler dil bilgisi kurallarına uygun olmalıdır. Cümleler duru, yalın ve açık olmalıdır. Muhabir kendi fikirlerini haber metnine katmamalı ya da karıştırmamalıdır. Haber metninde geçen “benim, ben, bana, bizi, bizim” gibi sözleri, haber kaynağına gönderme yaparak kullanmalıdır. “Şok oldular”, “iğne atsan yere düşmez” gibi sıradan tanımlamalardan kaçınılmalıdır.                                                                                          Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Spor haberciliğinde genellikle kronolojik dizi tekniği kullanılarak haber yazılır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sürmanşet: Gazetelerde logonun üzerinde, sayfanın en tepesinde yer alan başlıktır.

Yanıt Açıklaması: Birbiriyle ilişkili çok parçalı olaylar bütününü haberleştirmek için uygun bir yöntemdir. Bölümleme tekniğinde her olay ayrı bir bölüm gibi ele alınır ve tek başına bir habermiş gibi yazılır. Haberin parçalarını birleştirmek için şemsiye başlık kullanılır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Haberin 15-20 sözcükten oluşan özet ifadesi ya da haberin okunmasını sağlayacak ilgi çekici anlatımlardır. Genellikle haberin girişlerinde ya da sayfa tasarımına göre haber içerisinde uygun bir yere, haber metninden 4 ya da 6 punto daha büyük harflerle ve ayrı yazı karakterleri ile yazılan ifadelerdir. Haber spotları genellikle haber özetleri şeklinde de değerlendirilebilirler. Bu nedenle kimi zaman haberlerin bu spotlarla bittiği de görülür.

Yanıt Açıklaması: Haber kaynakları haber içeriğine ilişkin bilgi veren ya da söz söyleyen kişilerdir. Haber metni, haber kaynaklarının verdiği bilgi üzerine inşa edilir.