Haber Yazma Teknikleri

Yanıt Açıklaması: Yazılı kitle iletişim araçlarında kul­lanılan ve haberi niteleyen türdeki fotoğraf, illüstrasyon, karikatür, tablo, şekil ya da grafik gibi unsurlara “görsel unsurlar” adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Kronolojik dizi tekniğinde haber giriş paragrafı, zaman sırasıyla oluşturulmuş gövde paragrafları ve muhabir tarafından gerekli görüldüğü durumlarda sonuç paragrafından oluşur. Haberin ilk paragrafı özetleyici giriş tekniği türündedir.

Yanıt Açıklaması: Haber yazmanın dördüncü aşaması, bir haberin doğruluğuna verilen öneme de atfen “denetim ve doğrulama” şeklinde ifade edilebilir. Haberin taslak metni tamamlandıktan sonra “gözden geçirme ve düzeltme aşaması” da denilebilecek denetim ve doğrulama aşamasına geçilir. Haber metni ancak bu aşama da tamamlandıktan sonra yayıma hazır hâle gelir.

Yanıt Açıklaması: Verilen haber cümlesinin öğeleri şu şekilde açıklanabilir: Kim: Ateş ailesi Nerede: Avcılar O-2 Otoyolu’nda Neden: (karşı) şeride geçip kamyonla çarpışarak Ne: Kamyonla çarpıştı (Trafik kazası) Kim: Sürücü Mehmet Ateş, eşi ve 3 çocukları Ne: Öldüler

Yanıt Açıklaması: Bir olaya ilişkin en önemli unsurun hangisi olduğuna ve hangi unsurların onu takip etmesi gerektiğine nasıl karar verilir? Bu sorunun yanıtı muhabirin kişisel değerlendirme yeteneğinde yatar ve çoğunlukla zaman içinde gelişir. Ancak bu süreçte muhabire yardımcı olabilecek bazı sorular yöneltilebilir: Bu olayla ilgili olarak okuyucuyu en çok etkileyecek olan şey/unsur nedir? Bu olayla ilgili olarak en başta acilen yanıtlanması gereken soru ya da sorular hangisi ya da hangileridir? Haberi destekleyici hangi konuşma ya da ifadeler en güçlü (önemli) olanlardır?

Yanıt Açıklaması: Genellikle belirsiz ad tamlamaları, yapıları bozularak yanlış kullanılmaktadır. Belirtisiz ad tamlamasında, tamlayanda herhangi bir ek yoktur. Tamlanan ad, "-i" eki almıştır. Bu tür tamlamalarda, tamlayan ile tamlanan arasına hiçbir sözcük giremez. Örneğin: "Eski Milli Eğitim Bakanı" biçiminde yazmak gerekirken "Milli Eğitim eski Bakanı" ifadesi kullanılmaktadır. "Bayram özel indirimi" yerine "Özel bayram indirimi" yazılmalıdır. Aynı şekilde "eski güzellik kraliçesi", "eski masa örtüsü", "eski pijama takımı", "eski Belediye Başkanı" ifadeleri doğrudur. Ancak," "Eskişehir eski Büyükşehir Belediye Başkanı" kullanımında hataya düşmemek gerekir. Burada "Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı" bir unvandır. Ad tamlaması olan kısmı"Büyükşehir Belediye Başkanlığı"dır.

Yanıt Açıklaması: Giriş paragrafı: Girişte olayın ne olduğu ve sonucu özet olarak verilir. Genellikle haber değeri açısından yapılacak önemlilik sırasına göre; “ne”, “nerede”, “ne zaman” ve “kim” sorularının yanıtları giriş bölümünde yer alır.

Yanıt Açıklaması: Haberin çerçevesini doğru koyan bir özetleyici sonuç değil giriş paragrafı yazılır. Cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ters piramit tekniğine göre haberin ne önemli öğesi en önce verilir. Bu giriş paragrafında en önemli bilginin yol çalışması sebebiyle bir ailenin kaza yapması olması sebebiyle başlığın da bu konuya odaklanmasının doğru olduğu söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: elinde sigarayla uyuyan ev her yerde duman görerek uyanan birinin konuşması, büyük ihtimalle yangın haberi ile ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: “Acaba gördüğüm ya da duyduğum bu olayı en yakın arkadaşıma anlatsam, söze nasıl başlardım, ona ilk önce ne söylerdim?” İşte bu soru, özetleyici giriş yazmanın anahtarını oluşturur. Bu soruya verilecek yanıtla, yaşanan olayı özetleyen bir giriş de bulunabilir.

Yanıt Açıklaması: Ters piramit tekniğinin en büyük avantajı şu saptamaya dayanır: Gazete okurlarının bir gün içerisinde gazete okumaya ayırdıkları sürenin yaklaşık 15 ile 25 dakika arasında değiştiği hesaplanmaktadır. Internet kullanıcılarının haber okumak için ayırdıkları süre ise daha azdır. Bu nedenle, eğer bir muhabirin iki otomobilin çarpışması haberini, öyküleyici tarzda, otomobil sürücüsünün sabah evinden ayrılmasıyla başlattığı düşünülürse, hikâye uzar da uzar ve pek çok okuyucu gazete okumaya ayırdığı süre içerisinde kazanın sonunda belki de otomobil sürücüsünün ölmediğini öğrenemez. Bunun yerine böyle bir haber genellikle olayın sonucu ile başlar.

Yanıt Açıklaması: Türk Dil Kurumu İmla Kılavuzu'nda sayıların "rakamla ya da yazı ile yazılabileceği" ifade edilmekte ve belirli durumlara ilişkin belirli kuralların uygulanması gerektiği belirtilmektedir. Bu kurallardan biri de sıfır (0) sayısının yazımıyla ilgilidir. Haber metinlerinde sıfır (0) yazıyla yazılır. Örneğin: "...sıfır derece..."

Yanıt Açıklaması: Ters piramit tekniği ile haber yazacak muhabirin öncelikle anlatacağı olaya iliş- kin temalar (konular) arasında bir önemlilik sıralaması oluşturması gerekir. Olaya ilişkin en önemli unsurların neler olduğuna karar veren muhabir, en önemliden başlayarak daha az önemliye doğru bu unsurları yazıya dökmelidir. Dolayısıyla ters piramit tekniğinde haberin bütün ağırlığı ya da haber değeri taşıyan en önemli bilgi; özet bir şekilde en başta, giriş bölümünde verilir. Bu nedenle ters piramit tekniği ile yazılmış haberlerin büyük çoğunluğunda özetleyici giriş tekniği kullanılır. Ardından da olayın ayrıntılarına değinilir. Konuyla ilgili yapılan açıklamalar, ileri sürülen deliller, ortaya çıkan durumlar, olayın geçmişine ilişkin bilgiler sıralanır. Bunlar da yine muhabirin karar vereceği önemlilik sırlaması içerisinde sunulur. Sonuçta ise bir haber sonlandırma ifadesi yer alır.

Yanıt Açıklaması: Ters piramit tekniği ile yazılmış haberlerin büyük çoğunluğunda özetleyici giriş tekniği kullanılmaktadır. Ardından da olayın ayrıntılarına değinilir.

Yanıt Açıklaması: Haber yazma sürecinde tek bir kaynakla yetinilmemelidir. Bu, iki açıdan önemlidir. Birincisi, elde edilen bilgilerin doğruluğunun sağlanması ve ikincisi de haberde nesnelliğe ya da tarafsızlığa yaklaşma adına farklı görüş açılarının haber içeriğinde sergilenmesi.

Yanıt Açıklaması: Birden fazla önemli olay içeren haber konularının yazımında en kullanışlı tekniklerden biri listelemedir. Devlet yönetimi tarafından alınan kararlar, çıkarılan yasalar ve resepsiyonlar gibi içinde birden fazla önemli detayı bulunduran haber konuları listeleme tekniğinin tercih edilmesinde önemli bir etkendir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ters piramit tekniği ile haber yazacak muhabirin öncelikle anlatacağı olaya ilişkin temalar arasında bir önemlilik sıralaması oluşturması gerekir.

Yanıt Açıklaması: Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime büyük harfle başlamaz. D seçeneğindeki cümle "2020 yılında küresel ısınmanın etkilerinin daha fazla hissedileceği öngörülüyor." şeklinde yazılmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Haber metninde kullanılacak yabancı kelimeler varsa bunlar açıklanmalı, haberi okuyan ya da dinleyenler sözlüğe bakmak zorunda kalmamalıdır.