Haber Toplama Teknikleri

Yanıt Açıklaması: İnsan ve yurttaş hakkı, gazetecinin sorumluluğu, gazetecinin hakları ve gazeteci tanımı Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi'nde yer alan başlıklardan arasındadır. Gazetecinin tarafsızlığı metinde ayrı bir başlık olarak yer almamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Haber içeriklerinde haberi üreten kurumun yapısı en önemli etkenlerden birisidir. Bununla birlikte hedef kitlenin kimliği, toplumun yaşam biçimi, gelenekleri, olayın niteliği, haberin kaynağının kimliği, haberin yayılmasını isteyenin ya da istemeyenin çıkarı, tutumu, ne tür bilginin verildiği ve neyin gizli tutulduğu, ekonomik durumun halk üzerindeki baskısı haberi etkileyen güçlerdir. U¨rünü biçimleyen haber merkezinin içindeki güçler, izlenen gazeteciliğin türü, mesleğe yönelik tutum, kitle iletişim aracının ve teknolojisinin türü, medya kuruluşunun gazetecilere olan tutumu, zaman, yer ve ekonomik kısıtlılıklar haberi etkileyen unsurlardır. Haber bazen önyargılı olabilmekte bazen eksik bilgiler içerebilmektedir. Haberi yazan kişiler kendi geçmişlerini, inançlarını, ideolojilerini habere yansıtabilirler. Haber ile ilgili bütün bu durumlar haberi şüpheli bir bilgi haline getirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Tahmin edilebilirlik ve izleyici talebi öğelerini de içinde bulunduran bu ölçüt resmi ve dini bayramlar, kutlamalar, anma günleri, spor karşılaşmaları gibi izleyicinin beklentilerinin ve olacağını önceden kestirebildiği olayların dikkate alındığı değerdir. Bu nedenle ilgili haber uygunluk haber değeri ile değerlendirilebilir.

Yanıt Açıklaması: Fransız Le Monde gazetesinin yöneticileri meslek ahlakı ile ilgili temel meslek ilkelerini şöyle açıklamaktadırlar: Ekonomik bağımsızlık, Kurumsal bağımsızlık, Haberde doğruluğun önemi ve hassasiyeti, Zamana karşı doğruyu savunmak, Hataların kabulü, İç tartışma, Kolektif çalışma, İyi niyet, Dürüstlük, Uzmanlık YetenekDoğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: RTÜK: •Üst kurul radyo ve televizyon yayınlarını kurulan izleme ve kayıt istemleriyle denetlemek, Seçim dönemindeki siyasal parti yayınlarını YSK kararları doğrultusunda denetlemek, • Uyduyla yapılan yayınların ulusal ve uluslararası ilkelere uygunluğunu denetleyip diğer ülkelerdeki yetkili kuruluşlarla işbirliği yapmak, yasaya aykırı yayın yapma, kurulun öngördüğü yükümlülükleri yerine getirmeme ve izin ve tahsis şartlarını ihlal etme durumlarında yayın kuruluşlarına yasal müeyyideleri uygulamaya karar vermek, • Reklam paylarının verilmemesi halinde ihtarda bulunmak ve yine geciktirilmesi halinde yayını durdurmak ve “Amme alacaklarının tahsil Usulü Hakkında Kanun” gereğince işlem yaptırmak; • Yayın izni için gereken şartlardan birini kaybeden ya da hile yaptığı anlaşılan kuruluşların iznini iptal etmek; • Cevap ve düzeltme hakkı için dava açacak olanların başvuruları durumunda yayın bandının bir kopyasını ücretli olarak vermek ve bu hak tanındığı halde gereğini yapmayan kuruluşa üç aya kadar yayın durdurma, tekrarında ise izin iptali müeyyidelerini uygulamakla görevlidir.

Yanıt Açıklaması: Toplumun doğal haklara sahip özgür ve eşit bireylerden oluştuğunu ifade eden liberal felsefi söylem, anayasal devlet, özel mülkiyet ve rekabetçi piyasa ekonomisi mekanizmalarıyla bireylerin haklarının korunmasını kapsar. Liberal felsefi söylemde, basın özgürlüğü anlayışı devlet ve sivil toplum ayrımı çerçevesinde ele alınmaktadır. Sivil toplum, kişisel yaşam, aile ve iş yaşamından oluşan devletten bağımsız özel bir alan olarak kabul edilmekte ve basın özgürlüğü de özel mülkiyet bağlamında düşünülerek bireylerin doğal hakları kapsamına girmektedir

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A'dır. Anadolu Ajansı 1920 yılında kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: "Basın hürdür, sansür edilemez." cümlesi Türkiye Cumhuriyeti anayasasının 28. Maddesinde yer almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Medyanın dördüncü güç olmaktan çıkıp, güçlerin medyası haline dönüşmesi veya birinci güç haline gelmesi herkes tarafından açıkça dile getirilen en önemli konulardan biri haline gelmiştir. İlk kitle iletişim araçlarından günümüze medyanın “haber verme” veya haber yayınlama anlayışında değişiklikler olmuş, yalan haber, manipülasyon (yönlendirme) amaçlı haber, özel hayatların gizliliğinin ihla^li, kişisel çıkarlar, kamu yararının göz ardı edilmesi gibi bir dizi "mesleğe özel" sorunlar baş göstermiştir.

Yanıt Açıklaması: Gezi Röportajı: Bu röportaj türünün birinci karakteri röportajcının kendisidir. Röportaj türleri içinde röportajı yapan kişinin belirleyiciliğinin en yüksek olduğu başka bir anlatımla en öznel türdür.

Yanıt Açıklaması: Birinci El Kaynaklar: Muhabirin bizzat olaya tanıklık ettiği, izlediği ya da olayın içinde yer alan kişilere dayanarak yaptığı haberler, muhabirin kaynağa telefonla ulaştığı haberler, röportajlar bu tip haber kaynaklarını oluşturur. İkinci El Kaynaklar: Haber ajansları, basın bültenleri, açıklamalar, kamu ve özel sektör kuruluşları, oda, dernek, vakıf ve kişilerden çeşitli yol ve yöntemlerle alınan bilgi, belge ve verilerle oluşturulan haberlerin kaynaklarıdır.

Yanıt Açıklaması: Haber konusu olabilecek bilgileri gazeteciye sağlayan en önemli haber kaynaklarından biri resmi kurum ve kuruluşlardır. Çünkü bu kurum ve kuruluşların icraatları kişilerin gündelik hayatlarını direkt etkileyebilecek unsurlar barındırır ve ayrıca resmi kaynaklar, saygınlıkları sayesinde haberi inanılır kılar. Resmi organlar, gazetecinin haber yapmakta en çok kullandığı haber kaynaklarıdır. Bu haber kaynakları da coğrafi konuma göre başkent haber kaynakları olan Türkiye Büyük Millet Meclisi, Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar, Genel Müdürlükler ile siyasi partiler ve diğer illeri de kapsayacak şekilde valilikler, kaymakamlıklar, belediyeler, il ve ilçe müdürlükleridir. Aynı zamanda uzmanlık alanlarına göre de haber kaynaklarında farklılaşma olur. Güvenlik ve savunmaya ilişkin, Emniyet ve Türk Silahlı Kuvvetleri, adalet kurumlarına yönelik yargı organları, eğitim ve sağlık konularına ilişkin olarak da eğitim ve sağlık kuruluşları haber kaynağıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Radyo Televizyon Üst Kurulu yasasının Yayın İlkeleri başlıklı dördüncü maddesi itibariyle Basın Kanunun tanımlandığı sınırlara benzer sınırlar çizilmektedir. Aynı madde de yer alan doğrudan ahlakı ilgilendiren diğer konular içerisinde nsanların dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri nedenlerle hiçbir şekilde kınanmaması ve aşağılanmaması yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Mesajın üretilme biçimi açısından kaynaklar: • Yazılı kaynaklar • Görsel kaynaklar • Görsel-işitsel kaynaklar • Elektronik kaynaklar

Yanıt Açıklaması: Olayın bir daha tekrarlanmayacağı düşünülerek, olanak varsa, hem fotoğraf editörünün daha rahat çalışabilmesi için hem de fotoğrafçının yaptığı işin sağlamasını yapması açısından, birden fazla sayıda fotoğrafla olayı kaydetmek gerekir. Haber fotoğrafçılığının sınırlılıklarından biri çoğu durumda tekrar şansının olmayışıdır. Haber fotoğrafçısı bir olayın fotoğrafını çektikten sonra, gazetesine gidip editörüne fotoğrafları gösterdiğinde, eğer sonuç başarısız ise çekimi yenileme şansı çoğu zaman yoktur.

Yanıt Açıklaması: Dünya tarihindeki önemli olayların tek bir fotoğraf karesinde özetlendiği fotoğraflara ikonik fotoğraf adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Basının haber kaynakları arasında şunlar bulunur: Cumhurbaşkanlığı Parlamento Bakanlıklar Siyasi parti kuruluşları ve temsilcilikleri Sendika kuruluşları emniyet ve jandarma birimleri Adliyeler Eğitim kurumları Üniversiteler Hastaneler Ticari kuruluşlar Kurumlar Kişiler

Yanıt Açıklaması: Gazetecilerin haberi belirlemelerinde kişisel görüşlerinin ve ideolojik konumlarının etkileri olduğu konusunda kanıtlar bulunmaktadır. Farklı ideolojilere sahip bireylerin gazetecilik yapması kadar doğal bir durum olamaz. Hatta bu gazeteciler destekledikleri siyasal partinin resmi üyesi, örgütlü bir grup ya da cemaatin temsilcisi olabilir ve bu durumlarını açıkça ifade edebilirler.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de medya üzerinde yasayla kurulmuş olan, denetim hakkına sahip tek kuruluş 3984 sayılı yasa ile kurulan Radyo Televizyon U¨st Kuruludur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Muhabirin bizzat olaya tanıklık eden kişiye dayandırarak yaptığı haberde kullandığı kaynak "birinci el haber kaynağı" olarak adlandırılır. Bu sınıflama içinde birinci ve ikinci el haber kaynakları yer alır.