Haber Toplama Teknikleri

Yanıt Açıklaması: J.Szarkowski fotoğrafa; nesnenin kendisi, detay, çerçeve, zaman ve farklı bakış açısı olarak beş özellik yüklemiştir.

Yanıt Açıklaması: Çeşitli olayların, konuların, sorunların, düşüncelerin aktarılmasına yardımcı olan kitle iletişim araçları toplumsal iletişimin temel unsurlarından birisidir. Toplum ile devamlı iç içe olan basının kamusal birçok işlevi bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi haber verme işlevidir. Basın, haber verme işlevi ile olaylar ve durumlar hakkında bilgi vererek yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası konulardan haberdar olmamızı sağlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yoğunlaşma, sansasyonel habercilik, promosyon ve dilin bayağılaştırılması medyada gözlenilen etik erozyona zemin hazırlayan temel nedenlerdendirç Ekonomik bağımsızlık ise tam tersi temel meslek ilkelerinden biri olmalıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: William Henry Fox Talbot tarafından fotoğrafa kazandırılan bir özellik olan çoğaltılabilirlik, ilk defa tek bir negatiften sınırsız sayıda pozitif baskı alınmasını sağlayan tekniğin bulunması ile ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Gazeteciler Cemiyeti, 10 Haziran 1946 yılında kurulan gönüllü denetim kuruluşlarındadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yapılan ilk haber tanımlarında haberin yeniliği, ilginçliği, önemliliği vurgulanırken, son iki yüzyıl içinde haberin hem siyasal hem de toplumsal düzeyde maddi değer haline gelmesi haber tanımlarını da değiştirmeye başlamıştır. Son dönemlerdeki haber tanımlarında ise haberin söylemi, söylemi oluşturan etkenler, kurgusal olup olmadığı ifade edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Haber izlemek, seçmek, araştırmak, düzeltmek (ayıklamak) yazmak (biçimlendirmek, kurgulamak) ve de yayımlamak haber üretiminde bir eylem dizisidir ve haberci her eyleme kişiliğini koymaktadır.

Yanıt Açıklaması: Fotoğraf tarihçisi John Szarkowski sadece fotoğrafa özgü beş özellik tanımlar ki, bu özellikler bir haber hakkında bilgi toplarken ve fotoğraf çekerken oldukça önemlidir: • Nesnenin kendisi: Fotoğraf gerçekte varolanı ele alır. • Detay: Fotoğraf nesnelerin gerçek bilgilerine eşittir. • Çerçeve: Fotoğraf, tasarlanmış değil, seçilmiş olandır. • Zaman: Fotoğraflar zaman kayıtlarıdır ve zamanın belirli bölümlerini tanımlar. • Farklı bakış açısı: Fotoğraflar dünyanın yeni görünümlerini sunar (Szarkowski, 1966; aktaran:Barrett, 1990, s. 51).

Yanıt Açıklaması: Vatandaşlar haber kaynağı olarak gazeteciye üç türlü katkı sağlar: İlki günlük hayattan fikirler noktasında, ikincisi habere konu olan olayın kahramanı, üçüncüsü de habere konu olan olayın aktarıcısı olarak. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Uzmanlaşmaya bağlı bazı haber çeşitleri şunlardır: Siyaset haberleri Polis-adliye haberleri Ekonomi haberleri Sağlık haberleri Eğitim haberleri Magazin haberleri Bilim ve teknoloji haberleri Kültür-sanat haberleri Spor haberleri

Yanıt Açıklaması: 2 Ocak 1961 tarihli ve 195 sayılı Kanun ile kurulmuş olan yasal kuruluş Basın İla^n Kurumudur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Haber değeri unsurları dışında medyanın gündemini etkiyen hususlar da mevcuttur. Bunlar aşağıda sıralanmıştır: Bir konu hakkında medyanın dikkatini çeken kişi ya da kurumlar konu teklifçisi olarak adlandırılmaktadır. Bu kişi ya da kurumlar eşik bekçilerine haber yapılması için önerilerde bulunurlar. Medyada savunuculuk ise; medya kuruluşlarının bazı konuları gündeme getirerek kamuoyunu ve siyaseti etkilemesidir. “Baba Beni Okula Gönder” kampanyası medyada savunuculuğa örnektir. Ateşleyici olaylar gündem belirlemeye yönelik diğer bir husustur. Ani gelişen bir olayın ardından bu olay temel alınarak gündem yaratılmasını içermektedir. Bir medya kuruluşunun ele aldığı bir konu, diğer medya kuruluşlarının dikkatini çeker ve onlar tarafından da işlenebilir. Bu durumda haberin gündeme gelmesinde medya kuruluşları arasındaki etkileşim etkili olmaktadır. İşsizlik, enflasyon gibi gündemler, gerçek yaşam göstergeleri olarak ifade edilmekte ve kavramsal olarak, bir toplumsal sorunun riskinin ya da şiddetinin derecesini az ya da çok nesnel biçimde ölçen değişken ya da değişkenler olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Son yıllarda ise basın s.zcüğünün yerine ikame eder bir biçimde medya s.zcüğü yazılı medya, görsel medya, elektronik medya vb. biçimlerde kullanılmaya başlanmıştır. Basın kavramı, haberleri ve düşünceleri toplayan, yazan, değerlendiren ve bütün bunları farklı iletişim araçlarıyla .rgütlü yapısı (hukuki alt yapısı olan, mesleki geleneği olan, ticari/kamusal işletme yapısı) gereği kurumsal bir anlayışla yerine getiren habercilik işini kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de ise seksenli yıllardan itibaren haberlerde tabloidleşme ve magazinleşme olgusu giderek artmıştır.

Yanıt Açıklaması: Levie ve Lentz, metinle kullanılan fotoğrafların etkilerini konu alan araştırmalarında, fotoğrafların metnin işlenişine nasıl yardım ettiğini üç maddede özetlemektedirler: Dokunaklı ve duygusal bir tepki uyandırmak, anlamaya ve akılda tutmaya yardım etmek ve metinde sunulan bilgiyi arttırmaktır.

Yanıt Açıklaması: İletişim alanında çalışanların özellikleri, kişisel ve mesleki birikimleri, bireysel tutumları ve mesleki rolleri “medya çalışanlarından kaynaklanan etkiler” altında sınıflanmaktadır. Zamana karşı yarıştan kaynaklanan kısıtlılık, yayındaki yer ve zaman gereklilikleri, haber yazımının basmakalıp yapısı, haber değerleri, tarafsızlık ve muhabirlerin resmi kaynaklara bağlılıkları “medyanın tekdüzeliğinden kaynaklanan etkiler” olarak incelenmektedir. Temelde bir ticari işletme olan medya kuruluşlarının bu özelliklerinden dolayı içerik üzerinde “örgütsel etkiler ”den söz edilmektedir. C¸ıkar gruplarının belli bir içerik için lobi (ya da karşı lobi) yapmaları, bu grup ya da kurumların medyanın kapsamına girebilmek için olaylar yaratmaları veya gündelik yaşamla ilgili yasaları uygulayan hükümet, yasa yapıcı meclis “medya örgütleri dışından gelen etkiler” olarak ifade edilmektedir. Medyanın faaliyet gösterdiği ortamda egemen olan “ideolojinin yarattığı etki” medyanın kapsamını çeşitli yönlerle etkilemekte ve bu beş ana kategoriyi oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de ilk kez basın ahlak kuralları 4 S¸ubat 1972’de Gazeteciler Cemiyeti tarafından belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Etkileyen: Habere konu olan eylemi kimin başlattığına yönelik “kim” sorusunun cevabını almak için sorulan sorudur. Haber toplama sürecinde ayrıntılı bilgi alabilmek için haber kaynağına bu soru sorulur. O¨rneğin bombalı saldırı sonunda emniyet yetkililerine saldırının sorumlularını sormak bu bağlamda değerlendirilir. Etkilenen: Habere konu olan olaydan etkilenenler haber toplama sürecinde yer alan haber aktörlerinden biridir. O¨zellikle yangın, sel, kaza, gibi olaylara ilişkin haberlerde etkilenen haber aktörü ele alınır. Etkilenen, kişi, kurum olabildiği gibi kasaba, fabrika, tarihi eser gibi yerler de olabilir. İzleyen, Gören, Tanık : Habere konu olan olayı kim gördü, olayla ilgili neler aktardı? Haber toplarken bu haberin tanığı var mı sorusundan yola çıkarak haberin ayrıntılarına ilişkin verilere ulaşılabilir. Değerlendiren: Olayın, durumun, olgunun ne olduğunu, ne anlama geldiğini, güncel ve tarihsel süreçteki yerini, önemini açıklayanları öğrenmek için sıradan vatandaş için olayın ne anlama geldiğini açıklamak için habere ilişkin unsurları değerlendirebilecek kişilere haber kaynağı olarak başvurulur . O¨rneğin, nükleer santral yapılması kararı sonrasında, gazeteci enerji uzmanları, çevreciler, akademisyenlerden görüş alarak haberi yazdığında görüş aldığı kişiler haberi değerlendiren kişilerdir. Karar Veren: Habere konu olan olay hakkında karar verici kişilerin görüşlerinin alınmasıdır. O¨rneğin kadına yönelik uygulanan şiddet olaylarının artmasıyla, Cumhurbaşkanlığının bu konuda atacağı adımların olup olmadığını sormak, varsa neler olduğunu ne zaman uygulamaya konulacağına yönelik bilgileri gazeteci haberinde yer verirse, haberin aktörlerinden karar vericilerle haber kaynağı olarak görüşerek haber toplama sürecine da^hil etmiş olur.

Yanıt Açıklaması: Özgürlükçü bir demokratik sistemin temel taşı olan, “halkın gerçekleri öğrenme hakkı”nı savunmak; özgür ve sorumlu basının ve basın mensuplarının, meslek uygulamalarını, özgür ve saygın bir basından beklenecek düzeyde sürdürmelerine yardımcı olmak üzere, bu amaçları Basın Meslek İlkeleri şeklinde düzenleyip benimseyen gazetecilerin imzaladıkları bu sözleşmeyle bir Basın Konseyi kurulmuştur”

Yanıt Açıklaması: Vatandaşlar haber kaynağı olarak gazeteciye üç türlü katkı sağlar. Doğru cevap C seçeneğidir.125