Haber Toplama Teknikleri

Yanıt Açıklaması: Arkası gelen, bir an içinde olup bitmeyen olaylar gazeteciler için ilgi çekici olduğu gibi önemlilik düzeyine ve toplumda gördüğü tepkiye göre uzun süre gündemde kalabilir.

Yanıt Açıklaması: Gezi Röportajı Bir yöre ya da izlenilen bir rota üzerine elde edilen gözlemleri, sorunları, yeni insanları, halkları kitle iletişim araçları ile aktarmak için yapılan röportajlara gezi ya da izlenim röportajı denir. Bu röportaj türünün birinci karakteri röportajcının kendisidir. Röportaj türleri içinde röportajı yapan kişinin belirleyiciliğinin en yüksek olduğu başka bir anlatımla en öznel türdür.

Yanıt Açıklaması: Mesajdaki konumu açısından haber kaynakları şu şekilde sınıflandırılmaktadır: Açık kaynak Gizli maskeli kaynak Belirsiz kaynak

Yanıt Açıklaması: İstihbarat Şefi: Türkiye’de gazetelerde genellikle deneyimli polis-adliye muhabirleri, istihbarat şefi olarak  görevlendirilmektedir. Servisin haber ağı düzenlemesini yapan istihbarat şefi, hangi bilginin haber değeri taşıyıp taşımadığını çok iyi bilmek zorundadır. İstihbarat şefi, sabah, oldukça erken işe başlar. İstihbarat şefi için sabah işe erken başlamak bir zorunluluktur. Şef, muhabirler gazeteye gelmeden önce masasında olmak zorundadır. Çünkü istihbarat şefinin günlük gazeteleri rahatlıkla inceleyebilecek zamana ihtiyacı vardır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir olay ne kadar çok kişiyi ilgilendirirse yarattığı etki ne kadar büyükse haber olma ihtimali o kadar çok artar.

Yanıt Açıklaması: Konuya odaklı söyleşiler; Sıcak haber için yapılan söyleşiler, Soruşturmacı gazetecilik için yapılan söyleşiler ve Renkli haber için yapılan söyleşilerden ouışur.

Yanıt Açıklaması: Haberlerin toplanması, seçilmesi ve elenmesinde etkili olduğu düşünülen bir kaç temel yaklaşım şu şekilde sınıflanmıştır: (Altschull, 1984) Olay merkezli Mesleki rutinler Gazeteci Merkezli Dış Etmenler Kamusal ilişki Tecimsel ilişki Çıkar ilişkisi Biçimsel olmayan ilişki

Yanıt Açıklaması: Röportaj denildiğinde akla ilk gelen tür portre röportajdır. Portre röportajda amaç, görüşülen kişinin yaşam öyküsü, sosyal çevresi, hobileri, çalışmaları gibi pek çok öğeyi sorgulayarak kişiliğini tanıtmaktır. Bu röportaj türünde, röportajı yapanın anlatımı, yorumu ve gözlemleri ön plana çıkar.

Yanıt Açıklaması: Magazin muhabiri, okuyucuların ilgisini çekebilecek konularda haber hazırlar. Magazin gazetecilerinin haber kaynakları, diğer habercilik kaynaklarına göre daha geniştir. Haber toplanırken yararlanılan haber kaynaklarını şu şekilde sıralamak mümkündür: U¨nlü kişiler U¨nlülerin kişisel internet siteleri İnternet siteleri U¨nlülerin Twitter ya da Facebook gibi sosyal ağlardaki hesapları U¨nlülerin sıklıkla gittikleri kuaför, lokanta vb. meka^nların çalışanları U¨nlülerin basın danışmanları, menajerleri Yapım şirketleri Kuruma gelen istihbaratlar Basın bültenleri Muhabirin haber kaynakları U¨nlülerin katıldıkları programlar, verdikleri röportajların yayınlandığı dergiler gibi diğer kitle iletişim araçlarının yayınları, Büyük oteller veya tatil köyleri Büyük eğlence merkezleri Sokaktaki insanlar vb.

Yanıt Açıklaması: Haberin yapısı bakımından yapılan sınıflamada haber kaynakları 4 ayrı kategoride toplanmıştır. Bunlar; resmi kaynaklar, özel kynaklar, haber ajansları ve diğer haber organlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Manipülasyon Modeli, medya sahipliği ve medyanın kontrolü üzerine kapsayıcı bir modeldir. Medya ve gazeteciler medya sahiplerinin çıkarları üzerinde doğrudan rol alan aktörler olarak görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Panel Söyleşisi: Bir konu hakkında bilgi sahibi kişilerin görüşlerini yansıtmak için yapılan söyleşilerdir. Daha çok aynı konu hakkında farklı görüşlere sahip grupların, kurum ya da kuruluşların temsilcilerinin görüşlerinin alındığı söyleşilerdir. Cumhurbaşkanlığının aldığı bir kararla ilgili olarak muhalefet partilerinin sözcülerinin görüşlerinin alındığı toplantılar panel söyleşilerine örnek olarak gösterilebilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Gazete veya televizyon organizasyonuna yayın periyodu içinde gelen, haber, yorum ve görsel malzemenin, söz konusu gazetenin veya televizyonun yayın kimliği ve yayın politikasına uygun olarak seçilmesi işlemi “eşik bekçiliği” olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 5N 1K, ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden, kim, sorularına yanıt arar. Bu sorular bütün dünya dillerindeki ortak soru sözcükleridir. Türkçede bu altı soru sözcüğünden başka soru sözcüğü yoktur. İşte bu nedenle bir olayın haberleştirilmesinde bu soruların yanıtları verildiğinde her şeyin cevabı verilmiş olacaktır. 5N 1K denilen bu soruların hazırlanan haberlerde mutlaka bulunması gerekmektedir. Aksi takdirde haber eksik olur. Habercilikte, bu soruların cevapları okuyucuya net olarak sunulmalıdır: • Haber metinleri, haber girişi ve haber gövdesi olarak iki kısma ayrılır. • Giriş cümlesinde 5N 1K formülünün öğelerinin, gövdede de geriye kalan detay bilgiler işlenmelidir.

Yanıt Açıklaması: Haberlerin toplanması, seçilmesi ve elenmesinde etkili olduğu düşünülen bir kaç temel yaklaşım şu şekilde sınıflanmıştır: (Altschull, 1984) Olay merkezli: Olayların gerçekliğini tamamen ve özünü bozmaksızın kitle iletişim araçları ile okuyucu, dinleyici ve izleyicilere taşınması düşüncesi “Ayna” yaklaşımı altında verilmektedir. Haberi toplumun aynasıdır. Haber içeriği tamamen gerçeği aynanın gerçekliğini yansıtmakta haber içeriği medyaya bilgi verenler ile konuyu haber olarak seçenler arasında dengelenmektedir. Mesleki rutinler: Mesleki uygulamalar yaklaşımına göre gazetecilerin haber toplama yöntemleri işverenin kurumsal gereklilikleri nedeniyle etkilenmekte ve gazetede yer alan haberin içeriğini farklılaşma yapabilmektedir. Gazeteci Merkezli: Haber toplama gazeteci merkezlidir. Tarihsel bir gelenekle haberi şekillendirme süreci gazetecilerin mesleki yargıları altında yapılmaktadır. Gazetecilere özgü faktörler haberin toplanmasını ve yayınlanmasını etkilemektedir. Bu yaklaşıma göre gazetecilerin toplumdaki rolü, gerçekliğin içindeki sahte görüntünün açığa çıkartılmasında gazetecilere rehberlik etmektedir. Başka bir deyişle standartlarıyla ve sapmalarıyla beraber gazeteciler toplumun kendilerine biçtiği değerden kaynaklanan bir güçle hareket etmektedirler. Dış Etmenler: Haber toplama dış etmenlerden etkilenmektedir. Başka bir söyleyişle gazeteciler haberleri toplarken ekonomik güçler, kültür, gelenekler ve dinleyiciler gibi etmenlerden etkilenmektedirler. “Piyasa” koşullarının gazetecilikte medya içeriğini etkilemesi, iletileri hem izleyicinin isteklerine hem de ihtiyaçlarına göre hazırlamaya neden olmaktadır. “Kitle Manipülasyonu” yaklaşımında medya içeriğinin toplumun güçlü üyeleri tarafından etkilendiği kabul edilmektedir. Medya içeriğindeki ideolojinin belirlenmesinde medya içeriğini finanse edenler en önemli rolü üstlenmektedir. Medya yatırımcılarının ideolojisi ile haber içeriği arasında dört temel ilişki olduğunu söylemektedir. Ülkeden ülkeye değişen kitle iletişim sistemleriyle beraber bu sistemlerin farklı yapıdaki çalışma yöntemleri de değişmektedir. Kamusal ilişki: Gazete, dergi, radyo ve televizyon yayınlarının içeriği resmi yasalarla, yönetmeliklerle belirlenmiştir. Haber medyası kamu/devlet teşebbüsü olduğu gibi yönetiminin bir kısmı devlet kontrolünde de olabilmekte ya da lisans sözleşmeleriyle yayınları kontrol altında tutulabilmektedir. Hiçbir ülkede tam özgürlük söz konusu değildir yayın kuruluşunun serbestlik derecesi verilen özerklik ile belirlenir. Tecimsel ilişki: Haber içeriği reklam verenlerin, yayın kuruluşunun sahip ya da sahipleri ve diğer yayıncıların bulunduğu ticari ortak ve müttefiklerin görüşlerini, uygulamalarını yansıtmaktadır. Bu ilişki düzeyinde piyasa şartlarında ekonomik etkenler belirleyici olmaktadır. Çıkar ilişkisi: Medya içeriğinde yayın kuruluşunun bağlantılı olduğu sermaye girişimi, siyasi parti ve dini grupların yansımaları görülebilmektedir. Biçimsel olmayan ilişki: Medya içeriği, uygulamak istedikleri amaçları garanti altına almak için doğrudan parasal destek veren yakınların, arkadaşların ya da tanıdıkların tercihlerini yansıtmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Magazin yaygın bir biçimde toplumda ilgi gören ancak toplum yaşamını doğrudan ilgilendirmeyen olaylar ve bireyler hakkındaki haberlerdir. Yurt ve dünya çapında tanınan eğlence ve şov dünyasındaki halkın gözü önüne sunmaktadırlar. Ayrıca sıra dışı, ilginç öyküler de magazin haberciliğinin konuları arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Gazete, dergi ya da televizyon organizasyonunda tüm haber servislerinden gelen haber akışını takip eden ve servislerle yazı işleri kadrosu arasındaki koordinasyonu sağlayan kişi haber müdürüdür. Tüm Haber Servisleri ile Haber Merkezi, haber müdürüne bağlı olarak çalışır. Haber müdürü ise yazı işleri müdürüne karşı sorumludur.

Yanıt Açıklaması: İletişim araçları aracılığıyla kitle iletişim araçları üzerinden yapılacak yayınlarda şu etmenler öne çıkar: • Teknik aksaklıklara açıktır. • Söyleşiyi yapan ve söyleşi yapılanın aynı mekânda bulunmamaları söyleşi yapılan konuğun konuya odaklanmasını zorlaştırır. • Söyleşi yapılan konuğun uzman olmaması görüş bildirmek için programa katılması canlı yayınlarda kullanılan yöntemlerden biridir. Bu durumda konuğun neler söyleyeceğinin önceden bilinmesi olanağı yoktur. Bu nedenle bir risk taşır. • Söyleşi yapılan kişinin bulunduğu mekândaki karmaşa ve gürültünün önlenmesi çoğunlukla olanaksızdır. • Faks, e-posta ve kısa mesaj servisleriyle gönderilen görüşlerin gerçek olup olmadığı izlerkitle tarafından şüphe ile karşılanan bir durumdur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Haber toplama yöntemlerinin en önemlileri gözlem, görüşme ve röportajlar, araştırma ve arşivcilik ve istihbaratlardır.

Yanıt Açıklaması: KOMPOSİZYON Haberlerin belli bir kompozisyonda verilmesiyle haberler arasında denge sağlanmaya çalışılır. Bir olay bir gün içinde ne kadar sıklıkla görülürse görülsün diğer haberlere de dengeli biçimde yer verilmelidir. Bununla birlikte haberlerde yer alan ve toplumda güvenilirliği ve önemi bilenen kurum ya da kuruluşlarla ilgili olarak olumlu ve olumsuz olayların dengeli bir biçimde ve aynı anda verilmesi söz konusu olabilir