Haberciliğin Temel Kavramları

Yanıt Açıklaması: Gazete, televizyon, radyo, dergi ve nihayet internet birer kitle iletişim aracıdır ve bunların tümü¨ temelde aynı görev ve sorumluluklarla yükümlü olmakla birlikte, her biri birbirinden farklılıklar arz eden habercilik yöntem ve süreçlerine sahip bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Televizyon haberleri hızlı olmak zorundadır bu nedenle çok kısa sürede hazırlanması gerekir. Doğru cevap A seçeneğidir

Yanıt Açıklaması: Haberin, makalenin ya da reklamın neyi gösterdiği, ana temasının ne olduğu, ne verdiği ve amacının ne olduğunu doğru algılayabilmek medya okuryazarluğu kavramının analiz unsuru çerçevesinde değerlendirilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bilgi işlemenin üç görevi vardır. Bunlar süzme (filtreleme), anlam eşleştirme ve anlam yapılandırmadır. Bu üç görev bilgi işleme sürecinde sırasıyla uygulanır. Bir mesaj süzme aşamasında ya yok sa- yılacak ya da işleme tabi tutulacaktır. İşleme tabi tutulan mesajlar için anlam eşleştirme ve anlam yapılandırma söz konusu olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Fotoğrafın, fotoğraf olarak basın dünyasına girişi ilk olarak Amerika’da gerçekleşmiştir. New York Daily Graphic gazetesi 1880 yılında, yarım ton baskı yöntemiyle orijinalden üretilen ilk fotoğrafı yayınlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Çağımızda kişilerin bilgi edinmeleri, elde ettikleri bilgiyi yorumlamaları ve bir başkasına ulaştırma hakkı ifade ve özgürlüğünün sonucudur. Ayrıca “özgür ve doğru haber dolaşımı” insanlar için haktır ve herkesin haber alma hakkı vardır. İfade özgürlüğü tüm hak ve özgürlüklerin “omurgası”dır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10.maddesine göre herkes ifade özgürlüğü hakkına sahiptir. Bu hak bilgi sahibi olmayı ve hiçbir sınırlama olmaksızın bilgi ve fikirlerin alınması ve paylaşılması haklarını da içerir. Sınırsız olmayan ve sınırlandırılabilir bir hak olarak kabul edilen ifade özgürlüğü; demokratik toplumlarda zorunlu önlemler olarak ulusal güvenliğin, toprak bütünlüğünün veya kamu güvenliğinin, kamu düzenini korumanın, suçun önlenmesinin, sağlığın ve ahlakın, başkalarının şöhret veya haklarının korunması, gizli bilgilerin açıklanmasına engel olunması veya adalet gücünün üstünlüğünün ve tarafsızlığının korunması için kanunla ve belirli koşullarla sınırlandırabilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Gazete, dergi, radyo, ve televizyon gibi izleyici kitlesine ulaşmak için tasarlanmış iletişim biçimleri kitle iletişim araçlarına örneklerdir.

Yanıt Açıklaması: Spot: Genellikle başlığın altına yerleştirilmiş, asıl metinden ayrılmış bir veya iki cümleden oluşan haberin çarpıcı yönlerini oluşturan haber özetleridir. Spotlar özellikle Türkiye'de sıklıkla kullanılan haber sunum öğeleridir. Bunda haber metninin tamamını okumaya zamanı ya da isteği olmayan okuyucuların, haberlerden özet bir şekilde bilgili olamlarının amaçlandığı düşünülmektedir.

Yanıt Açıklaması: En genel anlamda “kitle iletişimi”; iletilerin kamusal, dolaylı, tek yönlü teknik bir araç sayesinde dağınık bir kitleye iletildiği süreç şeklinde tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: Mesajların süzülmesi Görev: Bu aşamada mesajda hangi konuya önem verileceği, hangi konunun gereksiz olduğunun kararlaştırılması Hedef: Mesajda en yüksek fayda sağlayacak bilgilere odaklanmak, diğerlerini göz ardı etmek Odaklanma: Çevredeki mesajlar

Yanıt Açıklaması: Mesleğin üstatlarından Nezih Demirkent’in şu açıklaması dikkat çekicidir: Her eline kalem alan kişi ya da her sarı basın kart sahibi olan gazeteci sayılmayabilir. Doğru cevap D seçeneğidir

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Temel haber yazım kurallarından biri olan 5N+ 1K (ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden ve kim) kuralına uygun biçimde ifade edilmesi gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Öncüllerin hepsinde basının işlevleri yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gazete küpürleri gazetelerin kolay arşivlenebildiğine işaret etmektedir.

Yanıt Açıklaması: • Bir kamu müessesi olan gazetecilik mesleği, bu mesleğin dışında kalan özel ve ahlaka aykırı amaç ve menfaatlere alet edilemez ve kamu menfaatlerine zarar verici bir şekilde kullanılamaz. • Yazı, haber ve fotoğraf vesair şekillerde yapılacak yayınlarda şu konulara riayet edilir: - Ahlaka aykırı veya müstehcen yayında bulunulamaz. - Şahıs, müessese ve zümreleri hedef tutan yazılarda galiz kelimler kullanılmaz, şeref ve haysiyetlere karşı haksız yayın yapılamaz. - Kamu menfaatini ilgilendirmeyen hallerde kişilerin özel hayatları küçük düşürücü şekilde teşhis edilemez. - Şahıslar, müesseseler veya zümreler aleyhinde iftira ve isnatta bulunulamaz. - Din istismar edilemez. • Haberlerde ve olayların yorumunda hakikatlerden, tahrif veya kısaltma yoluyla maksatlı olarak ayrılınamaz, doğruluğu şüphe uyandırabilen ve gerçek gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, incelenmeden ve doğruluğuna emin olunmadan yazılamaz. • Gazetenin ve gazetecinin şahsi veya taraf tutan kanaatlerine haberlerin metninde yer verilemez. • Haber başlıklarında haberin ihtiva ettiği konular tahrif edilemez. • Kamu menfaati mutlak lüzum göstermedikçe, “mahrem” kaydı ile verilen malumat yayımlanamaz. • Gazeteci kaynaklarının mahremiyetini koruyacak ve kendisine verilen sırlara saygı gösterecektir. • Haber, yazı veya resim kaynaklarının, yayın tarihi için koydukları zaman kaydı ihlal edilemez. • İlan, reklam mahiyetindeki haber, resim veya yazıların, ilan veya reklam olduğu tereddüde yer bırakmayacak şekilde belirtilir. • Mevkutelerin verdikleri yanlış bilgilerden dolayı yollanacak haklı cevap veya tekzipler, cevap veya tekzibe sebep olan yazının tesirini tamamıyla giderecek şekilde en kısa zamanda yayımlanır.

Yanıt Açıklaması: Medya okuryazarlığı eğitimiyle kişilere kazandırılmak istenen temel beceriler şunlardır (O¨nal, 2007): Medya kapsamındaki bilgi kaynaklarını ve kanallarını özellikleriyle tanıma; Medya üretiminin temelinde yatan düşüncelerin ve değerlerin nasıl analiz edileceğini öğrenme; Medyanın isimler, tarihler, tanımlar ve ortamlarla ifade edilebilen gerçek olaylara dayalı bilgiyi ne denli kapsadığını inceleme; • Medya kapsamında aşk, nefret, mutluluk ve kızgınlık gibi duyguların nasıl aktarılması gerektiğini anlatma; • Göze ve kulağa hitap eden estetik ve sanatsal unsurların medya kapsamıyla nasıl bütünleştiğini değerlendirme; • Edinilen bilgilere yönelik uygulamalar gerçekleştirme; • Materyal üretim aşamalarını öğrenerek, düşünceleri gerektiğinde medya ortamlarında ifade etmedir.

Yanıt Açıklaması: John Milton, John Locke, John Stuart Mill ve onların görüşlerinden etkilenen gazeteciler, artık basının görevinin devlete hizmet etmek olmadığını, basının bilgi verme, eğlendirme ve satma kadar hükümeti kontrol etme ve gerçeği bulmasına yardım etme görevlerini yerine getirmesi gerektiğini ifade etmişlerdir. Doğru cevap E seçeneğidir

Yanıt Açıklaması: Toplumun tüketim alışkanlıklarının, kişinin tüketim alışkanlıklarından farklı olması durumunda kişi ikilemde kalabilecektir. Ya kendi tüketim alışkanlıklarını sürdürecek ya da yeni tüketim alışkanlıklarına yönelecektir. Kendi tüketim alışkanlıklarına devam etmek isteyen kişi, reklamları boykot edebilir, varsa çeşitli aboneliklerini iptal edebilir, medyada hoşlanmadıklarını görmek istemeyebilir ve en azından bir televizyon programını veya reklamı zaping yapabilir. Bunlar kişinin medyada görmek istemediklerine bir tepkidir. Bu davranış şeklinin çok sayıda kişi tarafından benimsenmesi durumunda medya üzerinde kontrol gücü artacaktır. Bu güç medya okuryazarlığı ile sağlanabilir.