Haberciliğin Temel Kavramları

Yanıt Açıklaması: Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 26 Eylül 2007 yılında gerçekleştirdiği 1005. toplantısında kriz zamanlarında ifade ve haber alma özgürlüğü­nün korunması hakkında rehber ilkeler yayınlamış­tır. Bu ilkeler dört alt başlık ile hazırlanmıştır: Kriz durumlarının tanımlanması, medya çalışanlarının çalışma koşulları ve güvenlik, Medya çalışanlarının dolaşımı ve habere ulaşma özgürlüğü, İfade ve ha­ber alma özgürlüğüne getirilecek aşırı sınırlamalar ve kamuoyunun manipüle edilmemesi için alınan tedbirler. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Başlıklar haberi okutmak için okuyucuyu isteklendirmelidir, Okuyucunun ilgi ve dikkatini çekmelidir, Haber unsurlarını içermelidir, Kısa ve anlaşılır olmalıdır, Haber metni ile çelişmemelidir, Haberin .zünden uzaklaşılmamalıdır, Abartılı olmamalıdır, Çoklu okumaya ya da yanlış anlaşılmaya yol açmamalıdır, Çoklu anlamlar içermemelidir, Boş sözlerden kaçınılmalıdır, Habere yorum getirmemelidir.

Yanıt Açıklaması: İsveç uygulamasından yola çıkılarak geliştirilen ombudsman, okurların basınla ilgili şikayetlerini yönelttikleri kişilerdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Medya çalışanlarının dolaşımı ve habere ulaşma özgürlüğü; • Üye ülkeler kriz bölgelerinde görevli medya çalışanlarının habere ulaşmalarım ve dolaşım özgürlüklerini güvence altına almalıdır. Bu görevi yerine getirmek için kriz bölgelerini yönetmekle görevli yetkili kuruluşlar medya çalışanlarının kriz bölgelerine ulaşması için çalıştıkları medya kuruluşları tarafından akredite edilmelerine izin vermelidir. • Uygun durumlarda, üye ülkelerin “çatışma ve gerginlik durumlarında gazetecilerin korunması” hakkındaki Bakanlar Komitesinin No.R.(96) 4 sayılı Tavsiye Kararı Ek’inde yer alan 2nci ilkesine göre kriz bölgelerinde görevli medya çalışanları için akreditasyon sistemi kullanılmalıdır.  • Ulusal düzenlemelerin gerektirdiği durumlarda akreditasyon ayrım yapılmaksızın tüm medya çalışanlarına aşırı ve zaman kaybı yaratacak bürokratik engellerden muaf tutularak verilmelidir. • Kriz durumlarım yönetmekle görevli askeri ve sivil otoriteler, olaylar hakkında, brifingler, basın konferansları, basın açıklamaları veya diğer uygun yollarla medya çalışanlarına düzenli olarak bilgi vermelidir. Mümkün olduğu takdirde yetkililer medya çalışanları için uygun ekipmanlarla güvenli bilgi merkezleri oluşturmalıdır. • Üye ülkelerdeki yetkili kuruluşlar, bütün medya çalışanlarına ayrım yapmadan eşit olarak bilgi sağlamalıdır. “İliştirilmiş” gazetecilere habere ulaşmada askeri birliklerle hareket etmelerinden kaynaklanan doğal avantajlar dışında diğerlerinden fazla bir ayrıcalık verilmemelidir

Yanıt Açıklaması: “Yayıncılıkla ilgili ilkeleri bilip yayın etiğine uygun davranma” medya okuryazarlığının 7 temel özelliğinden birisi değildir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Medya okuryazarlığı, medya mesajlarına ulaşma, bunları analiz edebilme, değerlendirebilme ve bunların iletilmesi olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Haber olaylarına göre: Olaylarına göre haberler; sosyal, siyasal, ekonomi, finans, ifl, işçi, magazin, polis, adliye, spor, bilim, din, eğitim, sağlık, ev, yaşam, uzay, hukuk, dış haber gibi konulara ayrılır.

Yanıt Açıklaması: Gazete, kitap, dergi ve broşür yazılı basın ürünleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: En genel anlamda “kitle iletişimi”; iletilerin kamusal, dolaylı, tek yönlü teknik bir araç sayesinde dağınık bir kitleye iletildiği süreç şeklinde tanımlanır. İletilerin kitlesel boyutta dağıtımını gerçekleştiren kitle iletişim araçlarına “medya” adı verilir. Kitlesel iletişime imkan sağlayan tüm ortamlar “medya” adıyla anılır.

Yanıt Açıklaması: Basın Ahlâk Esasları; Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bü­tünlüğü ve Cumhuriyet’in insan haklarına dayalı, demokratik, laik, hukuk devleti nite­liği, Atatürk ilke ve inkılâpları ve Anayasa’nın 174. Maddesinde yazılı “İnkılâp Kanunları” aleyhine yayın yapılamaz. Haberler hukuka aykırı yollardan elde edi­lemez ve yayınlanamaz. Hiç kimse, suçlu olduğu kesin yargı kara­rıyla belirtilmedikçe suçlu olarak ilân edi­lemez; cezai soruşturma aşamasında veya devam eden davaların konusu olan olaylarla ilgili haber veya yorumlarda “Suçsuzluk” ilkesi ihlal edilemez; soruşturma ve yargıla­manın doğal ve yasal akışını, özellikle hakimlerin kararını etkileyecek beyan ve yo­rumlarda bulunulamaz. Haber başlıklarında, haberin içeriği saptırı­lamaz ve çelişki yaratılamaz. Suça tahrik veya teşvik edecek ve suç ile mücadeleyi etkisiz kılacak yayın yapılamaz. Doğru cevap D’dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Değerlendirme: Anlamlı parçaların değeri hakkın hüküm verebilme; hüküm vermek, bazı kriterlere göre parçaları karşılaştırmaktır.

Yanıt Açıklaması: Gazeteci, basılmış, yayınlanmış her yanlışı en kısa sürede düzeltmekle yükümlüdür. Gazeteci, cevap hakkına saygılı olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Öncelikle, bu konuda dünyada en çok bilinen ve sonraki girişimlere de kaynaklık eden Basının Dört Kuramı adlı çalışmayı inceleyeceğiz. Bu bağlamda bası nın dört normatif kuramı olarak Otoriter, özgürlükğü, Toplumsal Sorumluluk ve Sovyet-Totaliter medya anlayışlarını tanımlayacağız. Dünyada “en çok bilinen” basın sınıflandırma sistemlerinin başında Fredrick Siebert, Theodore Peterson ve Wilbur Schramm’ın, ilk basımı 1954 yılında yapılan Basının Dört Kuramı adlı çalışmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Teokratik ülkelerde sıklıkla karşılaşılan sansür olayları, demokratikleşmede önemli bir adım olmuş; demokratik toplumlarda sansür tamamen kaldırılmış veya kaldırılmaya çalışılan önemli bir adım olmuştur. Dolayısıyla sansüe basın ve ifade özgürlüğü kavramlarıyla yakınfan ilişkilidir.

Yanıt Açıklaması: Medya okuryazarlığının yapılandırılmasının temeli beş güçlü bilgi yapısı setidir. Temel bilgi yapıları; medya etkileri, medya içeriği, medya endüstrileri, gerçek dünya ve bireydir. Bilgi yapıları kişisel hafızada organize edilmiş bilgi birikimidir ve bilgi birikimleri kendiliğinden oluşmaz; bilgi birikimi dikkatli ve tam olarak oluşturulmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Söz konusu araştırmacı Paul Gilster’dir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 26 Eylül 2007 yılında gerçekleştirdiği 1005. toplantısında kriz zamanlarında ifade ve haber alma özgürlüğünün korunması hakkında rehber ilkeler yayınlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Dönemin foto muhabirleri genel olarak, 1. Dünya Savaşı sonrasında servetlerini kaybetmiş olan soylular, burjuvalar ya da yüksek kültür sahibi kişilerden oluşmaktadır. Bu dönemde haber fotoğrafçılığı konusunda öne çıkan isim ise Erich Solomon olmuştur. Doğru cevap C'dir.