Vergi Yargılaması Hukuku

Yanıt Açıklaması: Uyuşmazlıkları Sona Erdirme İşlevi: Vergi yargısı organlarının önlerine getirilen uyuşmazlıklar hakkında verdikleri kararlarla uyuşmazlıkların sona erdirilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Vergi anlaşmazlığı, vergi idaresi ile vergi ödevlisi arasında vergi hukuku uygulamalarına ilişkin olarak ortaya çıkan anlayış farklılığını ve/ya da aynı konuda tarafların aynı yönde düşünmemeleri ha^lini ifade etmektedir. Vergi idaresi ile vergi ödevlisi arasında ortaya çıkan ve mahkemeye intikal ettirilen anlaşmazlığa vergi uyuşmazlığı denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Dava açma süresi geçtikten sonra, fakat düzeltme zamanaşımı süresi içinde hata düzeltme yoluna başvurulması halinde, vergi dairesinin olumsuz cevabı üzerine yargı yoluna başvurulamamaktadır. Çünkü, vergi dairesinin olumsuz cevabı kesin ve yürütülmesi zorunlu işlem niteliği taşımamaktadır. Vergi dairesinin olumsuz cevabı üzerine Şikayet yoluyla Hazine ve Maliye Bakanlığına (il özel idaresi vergileri için Valiliğe; belediyevergileri için Belediye Başkanlığına) başvurulması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: 5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanuna göre, her yıl Temmuz ayının birinden yirmisine kadar (yirmisi dahil) malî tatil uygulanmaktadır. Haziran ayının son gününün tatil olması hâlinde, malî tatil, Temmuz ayının ilk iş gününü takip eden günden başlamaktadır (MTİEHK. m.1/1).

Yanıt Açıklaması: Davacının Dava Açma Süresini Kaçırdığı İçin Mağdur Olması ek süre verilen hallerden değildir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Vergi davasıyla ulaşılmak istenen sonuç, • işlemin iptali, • verginin terkini, • vergi daha önceden tahsil edilmişse, onun iadesi, • ihtiyatî haciz ya da haciz uygulanmışsa bunun kaldırılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Vergi Yargılaması Hukuku açısından yazılı hukuk kaynaklarının başında İdari Yargılama Usulü Kanunu gelmektedir. Nitekim, vergi yargılaması hukukunda geçerli olan usûlü belirleyen temel hükümler İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda yer almaktadır. Çünkü, bu Kanunun birinci maddesinde Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin görev alanına giren uyuşmazlıkların çözümünün bu Kanunda belirlenen usûllere tâbi olduğu belirtilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Vergi ödevi, bir vergi borcunun ödenmesi ve/ya da bu ödevle ilgili şeklî yükümlülüklerin yerine getirilmesi biçiminde hem maddî hem de şeklî boyuta ilişkin olabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Verilen ifade menfaatler dengesini kurma işlevi ile yakından ilgilidir.  Vergi yargısı organları, vergi uyuşmazlıklarını hukukîlik-kanunîlik denetimi çerçevesinde kamu menfaati ile kişi menfaatinin sentezini yapmak suretiyle çözmelidir. Vergi yargısı organları, özellikle denetim mahkemesi olarak Danıştay, bunu yaparken mükellef lehine karar verdiğinde mükellefçi olmadığı gibi, hazine lehine (mükellef aleyhine) karar verdiğinde de hazineci sayılmamalıdır.

Yanıt Açıklaması: Vergi davalarında dilekçeler ve savunmalar ile davalara ilişkin her türlü evrak, • Danıştay veya ait olduğu mahkeme başkanlıklarına veya • Bunlara gönderilmek üzere vergi ve/ya da idare mahkemesi başkanlıklarına, • Vergi ve/ya da idare mahkemesi bulunmayan yerlerde büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde kalıp kalmadığına bakılmaksızın asliye hukuk hâkimliklerine veya • Yabancı ülkelerde Türk Konsolosluklarına verilebilir (İYUK.m. 4).

Yanıt Açıklaması: Vergi Usul Kanunu’nun 371’inci maddesinde yer alan pişmanlık ve ıslah hükümlerinin Emlâk Vergisinde uygulanmayacağına ilişkin hüküm, Danıştay içtihadının kanunlaşması yönünde verilebilecek önemli bir örnektir.

Yanıt Açıklaması: A şıkkı doğrudur. Emlâk vergisi dışında kalan beyana dayanan vergilerde, vergi ziyaı cezasını gerektiren ya da (iştirak hâlinde işlenenler dahil olmak üzere) kaçakçılık suçu oluşturan kanuna aykırı fiillerini ilgili makamlara kendiliğinden dilekçe ile haber veren vergi ödevlisine, kanunda belirtilen kayıt ve şartlarla vergi ziyaı cezası kesilemez ve/ya da kovuşturma yapılamaz, cezaya hükmolunamaz. B ve C şıkkı yanlıştır. Haber vermenin, • kaçakçılık suçlarında dava zamanaşımı içinde; • vergi ziyaı kabahatinde ise, vergi zıyaı doğduktan sonra; fakat, tarh zamanaşımı içinde yapılması gerekir. D şıkkı yanlıştır. Vergi ödevlisinin durumu haber verdiği tarihten önce bir muhbir tarafından herhangi bir resmî makama dilekçe ile veya şifahî beyanı tutanakla tevsik edilmek suretiyle haber verilen husus hakkında ihbarda bulunulmamış olması gerekir. E şıkkı yanlıştır. Hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin haber verme dilekçesinin verildiği tarihten başlayarak onbeş gün içinde verilmesi gerekir.

Yanıt Açıklaması: Temyiz veya istinaf yoluna başvurulmuş olması, hâkim, mahkeme veya Danıştay karar­larının yürütülmesini durdurmamaktadır. Ancak, bu kararların teminat karşılığında yürütülmesinin durdurulmasına temyiz talebini incelemeye yetkili Danıştay dava dai­resi, dava daireleri kurulu veya istinafı incelemeye yetkili bölge idare mahkemesi tara­fından karar verilmesi mümkündür. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Vergi mahkemelerinde açılacak davalara ilişkin dilekçelerde yer alması gereken unsurlar şunlardır: • Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve adresleri ile gerçek kişilere ait Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının, • Davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı delillerin, • Davaya konu olan idarî işlemin, (örneğin, vergi/ceza ihbarnamesi ya da ödeme emrinin) yazılı bildirim tarihinin, • Vergi, resim, harç, benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarına ilişkin davalarda ve tam yargı davalarında uyuşmazlık konusu miktarın, • Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya vergi cezasının nevi ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi ve numarası ve varsa mükellef hesap numarasının, gösterilmesi gerekir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: A ve B şıkkı yanlıştır. Vergi mahkemeleri; • genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri malî yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları, • yukarıda belirtilen konularda Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü Hakkında Kanunun uygulanmasına ilişkin davaları, • diğer kanunlarla verilen işleri çözümler (BİMK.m.6). C şıkkı yanlıştır.  Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü Hakkında Kanun’un uygulanmasına ilişkin uyuşmazlıklardan kaynaklanan ve toplam değeri yirmi beş bin Türk lirasını aşmayan davalar, vergi mahkemesi hâkimlerinden birisi tarafından çözümlenmektedir D şıkkı doğrudur. Vergi uyuşmazlıkları bakımından Danıştay, ilk derece mahkemesi olarak; • Cumhurbaşkanlığı Kararlarına, • Cumhurbaşkanlığı ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere, • Birden çok vergi mahkemesinin yetki alanına giren işlere, karşı açılacak iptal ve tam yargı davalarını karara bağlamakla görevlidir. E şıkkı yanlıştır. Göreve ilişkin kurallar kamu düzeninden olduğu için yargılamanın her safhasında ileri sürülebileceği gibi, mahkeme tarafından re’sen (kendiliğinden) de göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: İdari Yargılama Usûlü Kanunu’na göre dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hâllerde  vergi mahkemelerinde otuz gündür (İYUK.m.7/1). Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir durum karşısında vergi uyuşmazlıklarının çözümünün, gereğinden çok yükü olan adlî ve/ya da idarî yargıya bırakılmasının, davaların çözümünde istenilen sonucu sağlaması mümkün değildir.

Yanıt Açıklaması: İdari yargıda/vergi yargısında en üst düzey yargı organı olarak Danıştay görev yapmaktadır. Danıştay, dokuzu dava, biri idari daire olmak üzere, on daireden oluşmaktadır. Dokuz dava dairesinden dördü vergi davalarına ilişkin olarak Bölge İdare Mahkemelerinin istinaf incelemesi sonucunda verdiği kararlar hakkında yapılan temyiz başvurularını incelemek ve karara bağlamakla görevlidir. Danıştay’ın dava daireleri dışında, Vergi Dava Daireleri Kurulu ile İçtihatları Birleştirme Kurulu, vergi uyuşmazlıklarının çözümü ve vergi hukukunun geliş(tiril)mesi açısından özellikle önemli rol oynamaktadır. Cevabımız B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Vergi davasıyla ulaşılmak istenen sonuç, • işlemin iptali, • verginin terkini, • vergi daha önceden tahsil edilmişse, onun iadesi, • ihtiyatî haciz ya da haciz uygulanmışsa bunun kaldırılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: D şıkkı doğrudur. Kendisine dava açılan vergi mahkemesi şayet hem kendisini görevsiz hem de uyuşmazlığı idarî yargının alanı dışında görürse, davayı görev yönünden reddeder (İYUK.m.15/1,a). Davanın görevli mahkemede tekrar açılması gerekir. Davanın görev yönünden reddine ilişkin kararlar nihaî karar olmasına karşılık, görevsizlik talebinin reddine ilişkin kararlar ara kararı niteliğindedir. Bu itibarla, görev itirazının reddine ilişkin karar, ancak nihaî kararla birlikte istinaf/temyiz konusu yapılabilmektedir.