Vergi Yargılaması Hukuku

Yanıt Açıklaması: Davanın açılması, dilekçenin kaydedilmesi ile gerçekleşmektedir. Ancak, açılan davanın görülebilmesi için, kaydedilerek davanın açılmasını sağlayan dilekçenin içeriğinin, davanın görülmesi için gerekli ve yeterli hususları içermesi gerekir.

Yanıt Açıklaması: Kararın düzeltilmesi yolu ile Danıştay Dava Daireleri ve Vergi Dava Daireleri Kurulunun temyiz mercii olarak verdikleri kararlar ile Bölge İdare Mahkemelerinin itiraz üzerine verdikleri kararlar hakkında bir defaya mahsus olmak üzere, kanunda gösterilen süre içinde ve sebeplere dayanarak, kararın yeniden gözden geçirilmesi ve herhangi bir hukuka aykırılık varsa bunların düzeltilmesi amacı güdülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Vergi yargısında, kural olarak, üç mercili ve iki dereceli bir yapılanma söz konusudur. Vergi mahkemesinin kararına karşı, davanın konusuna göre, tek hâkim tarafından verilen kararlar için bölge idare mahkemesi nezdinde istinaf yoluna; kurul hâlinde verilen kararlara karşı ise, Danıştay’a temyiz yoluna başvurma imkânı vardır.

Yanıt Açıklaması: stinaf dilekçesi, bölge idare mahkemesine gönderilmek üzere, istinafa konu kararı veren mahkemeye (İYUK.m.48/3) veya kararı veren mahkemeye gönderilmek üzere idare veya vergi mahkemesi başkanlıklarına, idare ve vergi mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde kalıp kalmadığına bakılmaksızın asliye hukuk hâkimliklerine ve yabancı ülkelerde Türk Konsolosluklarına verilebilir (İYUK.m.4; 48/3).İstinaf dilekçesi doğrudan doğruya istinafı inceleyecek olan mercie verilemez.

Yanıt Açıklaması: Kural olarak, vergi davasında davalı taraf idaredir. Başka bir deyişle, özel hukuk kişileri (gerçek ve tüzel kişiler) davacı; idare ise, davalıdır. Ancak, vergi uyuşmazlıklarında, bazı durumlarda kamu idareleri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının da davacı olması mümkündür. B, C, D, E şıklarında verilen kişiler zaten özel hukuk tüzel kişileridir ve normal şartlar altında davacı olabilecek kişilerdir.

Yanıt Açıklaması: Bir karara karşı istinaf yoluna başvurulabilmesi için üç şart aranmaktadır; birincisi, kararın (idare veya) vergi mahkemesi tarafından verilmiş olması; ikincisi, kararın nihaî bir karar olması; üçüncüsü, kararın konusunun beş bin Türk lirasını aşmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Mahkemelerin verdiği nihaî kararların kesinleşmesine engel olan hukuk kurumuna olağan kanun yolu denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kanun yolu; Mahkemelerce verilen nihaî (son) kararların (hükümlerin) üst derece yargı organları veya doğrudan doğruya kararı veren yargı organı tarafından yeniden incelenmesi, hukukî denetiminin yapılması ve gerekli görülürse değiştirilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Taraf ya da taraflara yemin teklif edilmesi, uyuşmazlık konusu vakıaların diğer delillerle ispat edilememiş olmasına bağlı­dır. Yeminin iki tarafa da teklif edilebiliyor olması gerekir. Vergi uyuşmazlıklarında davalı tarafı vergi idaresi oluşturmaktadır. Taraflardan birini oluşturan idareye yemin teklif edi­lemeyeceği dikkate alınarak yemin, vergi yargılaması hukukunda delil olarak kabul edilme­mektedir (VUK.m.3/B-II).

Yanıt Açıklaması: Vergi mahkemesinde dava açan mükellefin davası reddedildiğinde, dava açılması yüzünden tahsil işlemleri duran ve taksit süreleri geçmiş olan verginin, süreleri geçen taksitlerinin ihbarnamenin tebliğ tarihinden başlayarak 1 ay içinde ödenmesi gerekir.

Yanıt Açıklaması: Yazılılık İlkesi İdarî yargılama hukukunda kural olarak kabul edilen yazılılık ilkesi, vergi yargılaması hukukunda da geçerlidir. Bu ilkeye göre, taraflar iddia ve savunmalarını yazılı şekilde bildirirler. İncelemeler de dosya ve yazılı belgeler üzerinden yapılır. İdarî yargılama hukukunda, dolayısıyla vergi yargılaması hukukunda yargılama usûlünün kural olarak yazılılık olması, kaynağını kanundan almaktadır. İdari Yargılama Usulü Kanunu, Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinde yazılı yargılama usûlünün uygulanacağını ve incelemenin evrak üzerinden yapılacağını (İYUK.m.1/2) belirtmek suretiyle yazılılık ilkesinden açıkça söz etmektedir. Yazılılık ilkesi, davanın dosya içinde yer alan belge ve bilgilere dayanarak incelenmesi anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Mahkeme kararlarının olağan kanun yollarına başvurulmadan veya olağan kanun yollarına başvurulması sonucunda kesinleşmesinden sonra, yani şekli ve maddi anlamda kesin hüküm haline gelmiş olan kararlara karşı başvurulan kanun yollarına olağanüstü kanun yolları denilmektedir. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Olağan kanun yollarından bir diğeri kararın düzeltilmesidir. Kararın düzeltilmesi yolu ile belli bir süre içinde ve kanunda belirtilen sebeplerden dolayı, nihaî olarak verilmiş bir üst derece yargı merciinin kararının yeniden gözden geçirilmesi ve muhtemel sakatlıkların önlenmesi sağlanmaktadır. İdari Yargılama Usulü Kanunu, kararın düzeltilmesi deyimini kullanmaktadır. Ancak, yargı kararlarında ve öğretide karar düzeltme deyimi tercih edilmektedir

Yanıt Açıklaması: Bir karara karşı istinaf yoluna başvurulabilmesi için üç şart aranmaktadır; birincisi, kararın (idare veya) vergi mahkemesi tarafından verilmiş olması; ikincisi, kararın nihaî bir karar olması; üçüncüsü, kararın konusunun beş bin Türk lirasını aşmasıdır.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası’nın 155’inci maddesinde; “Danıştay, idari mahkemelerce verilen ve kanunun başka bir idari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanun’da gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar” denilmek suretiyle yüksek mahkemeler arasında yer alan Danıştay’ın hem idarî mahkemelerce verilen hem de kendisinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyiz mercii olduğu belirtilmektedir. Vergi yargılaması hukuku alanında, temyiz mercii Danıştay’dır. Cevabımız C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: A ve B şıkkı yanlıştır. idarî dava türleri; • idarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları ile • idarî eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları olarak belirtilmektedir. C şıkkı yanlıştır.  İptal davalarında, şahsa özgü (kişisel) menfaatleri ihlâl edilenlerce, idarenin bir işleminin iptali talebi söz konusu iken tam yargı davalarında idarî bir işlemin veya eylemin ya da idarî sözleşmenin yerine getirilmesi ya da getirilmemesi nedeniyle zarara uğrayanların bu zararlarının tazmini talep edilmektedir. D şıkkı yanlıştır. ihtiyatî haciz uygulanması, haciz uygulanması, tecil ve terkin taleplerinin reddedilmesi, takdir komisyonlarınca karar alınması, vergi hatalarının düzeltilmesi taleplerinin reddi bu tür iptal davası olabilecek idarî işlem örnekleridir. E şıkkı doğrudur.

Yanıt Açıklaması: E şıkkı doğrudur. Cezalarda indirim oranları; • vergi ziyaı cezasında birinci defasında yarısı, daha sonra kesilenlerde üçte biri, • usûlsüzlük veya özel usûlsüzlük cezalarında üçte biridir.

Yanıt Açıklaması: İstinaf dilekçesi İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 3’üncü maddesine uygun olarak düzenlenmemiş ise, eksikliklerin onbeş gün içinde tamamlanması, kararı veren mahkeme veya bölge idare mahkemesi tarafından ilgiliye tebliğ edilir.

Yanıt Açıklaması: Kesinleşmiş kararlara karşı kullanılan bir olağanüstü kanun yoludur. Doğru Başvuru için herhangi bir süre belirlenmemiştir. Doğru Kanun yararın temyiz yolu sonucunda Danıştay tarafından verilen bozma kararı kesinleşmiş olan kararın hukuki sonuçlarını kaldırır. Yanlış: Kanun yararın temyiz yolu sonucunda Danıştay tarafından verilen bozma kararı kesinleşmiş olan kararın hukuki sonuçlarını kaldırmaz İlk derece mahkemeleri kanun yararına temyiz sonucu verilen bozma kararına karşı kararlarında ısrar edemezler. Doğru Kanun yararına temyiz yoluna Danıştay başsavcısı ve ilgili idare tarafından başvurulabilir. Yanlış: Kanun yararına temyiz yoluna yalnızca Danıştay başsavcısı başvurabilir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bazı kanunlar, bazı idarî işlemlere karşı yargı yoluna başvurulmadan; yani, dava açılmadan önce, bu işlemlerin idarî başvuru konusu yapılarak idarî mercilerce gözden geçirilmesini zorunlu tutmaktadır. Örneğin, Vergi Usul Kanunu’na göre, dava açma süresinin sona ermesinden sonra, fakat düzeltme zaman aşımı süresi içerisinde vergi dairesine yapılan hata düzeltme başvurusunun reddi hâlinde, Hazine ve Maliye Bakanlığına şikâyet başvurusunda bulunulması zorunludur. Yargı yoluna ancak şikâyet başvurusunun reddedilmesi hâlinde gidilebilmektedir (VUK.m.124; İYUK.m.37). Bunun gibi, gümrük vergisinden kaynaklanan anlaşmazlıklarda zorunlu olarak yapılması gereken idarî başvuru yoluna gidilmeden (GümK.m.242) dava açılması hâlinde, merci tecavüzü söz konusu olmaktadır. Bu mercilere başvurulmadan vergi davası açılmış olduğu ilk inceleme aşamasında anlaşılırsa mahkemenin, merci tecavüzü dolayısıyla, dosyayı görevli idarî mercie göndermesi gerekir (İYUK.m.15/1,e).