Vergi Yargılaması Hukuku

Yanıt Açıklaması: Tarh aşamasında vergi davası açabilmesi için verginin tarh edilmiş, cezanın kesilmiş, tadilat ve takdir komisyonu kararlarının tebliğ edilmiş olması; tevkifat yoluyla alınan vergilerde ise, istihkak sahiplerine ödemenin yapılmış ve ödemeyi yapan tarafından verginin kesilmiş olması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde, Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gündür.

Yanıt Açıklaması: Vergi ödevi ilişkisi, vergi hukuku ilişkisi bağlamında bir şeyi yapmak veya yapmamak veya bir şeye katlanmak şeklinde ortaya çıkan ilişkiler bütünüdür. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Mükellef, ihtirazî kayıtla kendi beyanına karşı dava açabilmektedir. Ayrıca, beyana dayanan vergilendirme işleminde bir hata söz konusu ise, mükellefin hata düzeltme talebinin reddedilmesi hâlinde bu işleme karşı dava açabilmesi mümkündür. Bunlar dışında mükellefin kendi beyanına karşı dava açması mümkün değildir. Vergi daireleri, tadilat ve takdir komisyonlarının belirledikleri matrahlara karşı dava açabilir. Vergi davalarında davalının gösterilmesi şarttır.

Yanıt Açıklaması: Türk vergi hukukunda vergi anlaşmazlıklarının ve/ya da uyuşmazlıklarının çözüm yollarının özelliklerini belirtmekte yarar vardır. • Kural olarak, vergi anlaşmazlıkların çözüm yolları vergilendirme işlemlerinin tarh/tahakkuk ile tahsil olarak ifade edilen iki değişik aşamasını kapsamaktadır. Ancak, bunun belli istisnaları vardır. Örneğin, tahsil aşamasında uzlaşma söz konusu değildir. Tahsil aşamasında hata düzeltme yoluna başvurulmasının mümkün olup olmadığı ise, tartışmalıdır. • Vergi anlaşmazlıklarının çözüm yolları genelde hem vergi borcunun aslını hem de vergi cezalarını kapsamaktadır. Ancak kaçakçılık fiili ile vergi zıyaına yol açılması hâlinde, hem vergi aslının hem de zıyaa uğratılan verginin üç katı olarak kesilen vergi ziyaı cezasının uzlaşma kapsamına dahil olmadığını unutmamak gerekir. • Vergi anlaşmazlıklarının çözüm yollarında sadece Vergi Usul Kanunu kapsamındaki vergi, resim ve harçların denetlenmesi söz konusudur. Bu itibarla Gümrük idarelerince tarh ve tahsil edilen vergiler Vergi Usul Kanunu kapsamı dışında kaldığından, bu vergiler açısından Vergi Usul Kanunu’nda yer alan anlaşmazlık çözüm yolları geçerli değildir. Ancak Gümrük Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde gümrük vergilerine ilişkin olarak uzlaşma ve düzeltme gibi anlaşmazlık çözüm yollarının var olduğunu belirtmekte yarar vardır. Buna karşılık, yargı tarafından çözüm yoluna, vergi mahkemelerinin görevine ilişkin hükümler nedeniyle gümrük vergileri de dahildir. Öte yandan, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, kapsamı itibarıyla Vergi Usul Kanunu’ndan daha geniştir. Bu itibarla, tahsil aşamasındaki uyuşmazlıkların daha geniş kapsamlı olduğu unutulmamalıdır. • Son olarak, vergi anlaşmazlıklarının ve/ya da uyuşmazlıklarının çözüm yolları işlediğinde ve sonuçlar kesinlik kazandığında, ulaşılan sonuçlar, vergi borcu ve cezası bakımından, maddî hukuk anlamında borcu ortadan kaldırıcı etki yapmaktadır.

Yanıt Açıklaması: A şıkkı yanlıştır. Taraf ehliyeti, davada taraf olabilme; yargılama usûlüne ilişkin hukukî ilişkinin süjesi olabilme ehliyetidir. B şıkkı doğrudur. Fiil ehliyetine sahip olan bütün gerçek ve tüzel kişiler, dava ehliyetine de sahiptir (HMK.m.51). Başka bir deyişle, dava ehliyeti, fiil ehliyetinin (TMK.m.9) yargılama hukukunda büründüğü şekildir. C şıkkı yanlıştır. Dava ehliyetine sahip olan kimsenin, davayı yürütmesi ve usûl işlemlerini yapması mümkündür. Bu kişiler, kendileri doğrudan davada yer alıp usûl işlemleri yapabilecekleri gibi bir vekil de tayin edebilirler. D şıkkı yanlıştır. e şıkkı yanlıştır.  Mahkemenin, tarafların dava ehliyetine sahip olup olmadığını re’sen (kendiliğinden) incelemesi/araştırması gerekir.

Yanıt Açıklaması: Tarh aşamasına ilişkin uyuşmazlıklar, matrahın belirlenmesi, muafiyet ve istisna hükümlerinin uygulanması, vergilendirme işlemlerinin ilgiliye tebliği gibi hususlarda ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda, • verginin ikmalen, re’sen ya da idarece tarh edilmesi; • vergi dairesince ceza kesilmesi; • takdir ve tadilat komisyonu kararlarına dayanarak vergi salınması; • tevkif yoluyla vergi alınması hâllerinde vergi davası açılabilmektedir. Ancak, vergi davası açabilmesi için verginin tarh edilmiş, cezanın kesilmiş, tadilat ve takdir komisyonu kararlarının tebliğ edilmiş olması; tevkifat yoluyla alınan vergilerde ise, istihkak sahiplerine ödemenin yapılmış ve ödemeyi yapan tarafından verginin kesilmiş olması gerekmektedir (VUK.m.378). Tahsil aşamasında ise, • teminat istenilmesi, • tahakkuka ve/ya da ihtiyatî tahakkuka dayanan ihtiyatî haciz uygulanması, • ödeme emri tebliğ edilmesi, • haciz uygulanması ve/ya da malların paraya çevrilmesi, • tecil ve/ya da terkin taleplerinin reddedilmesi işlemlerine karşı dava açılması mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Mükellefiyette hata, açık olarak vergiye tâbi olmayan veya vergiden muaf bulunan kimselerden vergi istenmesi veya alınmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Taraf ehliyeti, Medenî hukuktaki medenî haklardan yararlanma ehliyetinin yargılama hukukunda büründüğü şekildir.

Yanıt Açıklaması: Bölge idare mahkemeleri istinaf mercii olarak vergi mahkemelerinin kararlarının kanun yolu denetimini yapmakla görevlidir. Bölge idare mahkemelerinin İdari Yargılama Usûlü Kanunu’nun 46’ncı maddesine göre temyize açık olmayan kararları kesindir

Yanıt Açıklaması: Malî Hukuk, devletin ve diğer kamu idarelerinin bütün malî faaliyetlerini düzenleyen hukuk kurallarını, yani kamu gelirleri ile kamu giderlerini ve bunların denkleştirilmesini incelemektedir.

Yanıt Açıklaması: İdareye yapılan başvurulara, idare en geç altmış gün içinde yazılı olarak cevap vermekle yükümlüdür. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: A şıkkı doğrudur? Hukukî uyuşmazlık olarak nitelendirilen işlem sakatlıkları ve/ya da hukuka aykırılıklar ile yargı kararına bağlanmış konularda hata düzeltme yoluna başvurulması mümkün değildir. B şıkkı yanlıştır. Dava açma süresi içinde hata düzeltme yoluna başvurulması hâlinde, dava açma süresi durmaktadır. C şıkkı yanlıştır. Dava açma süresi geçtikten sonra, fakat düzeltme zamanaşımı süresi içinde hata düzeltme yoluna başvurulması hâlinde, vergi dairesinin olumsuz cevabı üzerine yargı yoluna başvurulamamaktadır. D şıkkı yanlıştır. E şıkkı yanlıştır.  Hazine ve Maliye Bakanlığının bu başvuruyu reddetmesi hâlinde, bu red işlemine karşı yargı yoluna gidilebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: B şıkkı doğrudur. Uzlaşmanın temin edilemediğine ve/ya da uzlaşmanın sağlanamadığına ilişkin tutanağın tebliğ tarihinde, • dava açma süresinin sona ermesine onbeş günden fazla bir süre varsa bu süre içinde; • dava açma süresi sona ermişse, tutanağın tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde; • dava açma süresinin sona ermesine onbeş günden az bir süre kalmışsa kalan sürenin onbeş güne tamamlanması suretiyle davanın açılması mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Mükellef, ihtirazî kayıtla beyanda bulunması hâlinde, kendi beyanına karşı dava açabilmektedir (İYUK.m.27/4). Ayrıca, beyana dayanan vergilendirme işleminde bir hata söz konusu ise, mükellefin hata düzeltme talebinin reddedilmesi hâlinde bu işleme karşı dava açabilmesi mümkündür (VUK.m.378/II). Bunlar dışında mükellefin kendi beyanına karşı dava açması mümkün değildir.

Yanıt Açıklaması: Vergilerin kanunîliği ilkesi, vergi yükümlülüğünün Anayasaya uygun kanunlarla konulması, değiştirilmesi ve kaldırılması anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: A şıkkı doğrudur. Davaya katılan, katıldığı tarafın yardımcısı olduğundan, katıldığı tarafın talebinden farklı bir talepte bulunamamaktadır. B şıkkı yanlıştır. Davaya katılacak kişinin katıldığı tarafın durumuna göre, ya davanın kazanılmasında ya da davanın reddedilmesinde meşrû bir menfaatinin bulunması gerekir. Çünkü, meşrû olmayan menfaat katılma hakkı vermemektedir. C şıkkı yanlıştır. Davaya katılma, davanın her aşamasında olabilir. Bunun için belirli bir süre sınırlaması bulunmamaktadır. D şıkkı yanlıştır. Katılma talebine taraflar itiraz edebilirler. Yargı organı, katılma şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediğini karara bağlar. Eğer şartlar gerçekleşmiş ise, yargı organı katılma talebinde bulunanın davaya katılmasına karar verir. E şıkkı yanlıştır.

Yanıt Açıklaması: Vergi hukuku, devletin akçalı ilişkilerinin önemli bir bölümünü kapsayan vergilendirme işlemlerinin belli kurallar çerçevesinde gerçekleştirilmesini amaçlayan bir hukuk dalıdır. Başka bir deyişle, vergi hukuku, devletin ve diğer kamu idarelerinin cebre dayanan gelir elde etme faaliyetlerini düzenleyen hukuk kurallarını inceleyen bir hukuk dalıdır. Bu itibarla vergi hukuku, kamu gelirlerinin sadece cebre dayanan kısmı ile ilgili bulunmakta ve malî hukukun da bir dalını oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bölge idare, idare ve vergi mahkemeleri her yıl 1 Eylül’de başlamak üzere, 20 Temmuz’dan 31 Ağustos’a kadar çalışmaya ara vermektedir.

Yanıt Açıklaması: Cezalarda indirim kurumundan yararlanabilmek için, vergi/ceza ihbarnamesine karşı dava açılmaması; indirimli ödeme talebinde bulunulması ve vergi aslı ile indirimden arta kalan cezanın süresi içinde ödenmesi gerekir. Doğru cevap E'dir.